Nhiều ngày đã qua kể từ khi Israel thông báo ý định xây thêm 1.600 ngôi nhà mới ở Đông Jerusalem trong chuyến thăm của Phó Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden, nhưng sự tức giận của chính quyền của Tổng thống Obama dường như vẫn chưa nguôi ngoai.
Ông David Axelrod, cố vấn cao cấp của Tòa Bạch Ốc, nói trên chương trình truyền hình có tên gọi ‘Gặp gỡ báo giới’ của Đài NBC.
Ông Axelrod nói: “Đây là một sự xúc phạm, một sự sỉ nhục. Nhưng điều quan trọng nhất, nó làm tổn hại tới nỗ lực rất mong manh, nhằm đưa hòa bình tới khu vực đó.”
Israel chiếm giữ Đông Jerusalem trong cuộc chiến Trung Đông hồi năm 1967. Người Palestine coi Đông Jerusalem là thủ đô của nhà nước tương lai theo giải pháp ‘hai nhà nước’ vốn là trọng tâm của các cuộc thảo luận về hòa bình Trung Đông diễn đi diễn lại mà Hoa Kỳ đã thúc đẩy trong nhiều năm qua. Ông Axelrod nói rằng thông báo xây dựng của Israel khiến thỏa thuận vốn khó khăn này ngày càng khó đạt được hơn.
Ông Axelrod nói tiếp: “Chúng tôi mới chỉ bắt đầu các cuộc thảo luận loanh quanh – tức là các hoạt động ngoại giao con thoi giữa người Palestine và người Israel. Và thông báo được đưa ra trong thời điểm đó thực là tai hại, rất tai hại.”
Các giới chức Israel đã bày tỏ sự đáng tiếc về thời điểm đưa ra thông báo đó, chứ không phải về bản chất vấn đề. Chính phủ của Thủ tướng Benjamin Netanyahu tiếp tục bênh vực chính sách mở rộng các khu định cư Do Thái.
Từ mấy thập kỷ, Israel vẫn từng là đồng minh thân thiết nhất của Hoa Kỳ ở Trung Đông cũng như là nước nhận viện trợ hàng đầu của Hoa Kỳ. Khi được hỏi liệu Hoa Kỳ có yêu cầu Israel ngừng xây dựng các khu nhà mới ở khu vực tranh chấp, phát ngôn viên Tòa Bạch Ốc, Robert Gibbs, nói trên kênh truyền hình Fox News hôm 14/3.
Ông Gibbs cho biết: “Ngoại trưởng Hillary Clinton đã có một cuộc trao đổi rất rõ ràng với Thủ tướng Netanyahu về một số bước đi mà chúng tôi tin là ông cần làm. Tôi sẽ không nói chi tiết ở đây. Đó là một phần của cuộc thảo luận riêng. Tôi nghĩ người Israel biết là giờ họ cần phải làm gì.”
Trong khi đó, người Palestine đã đe dọa sẽ hủy bỏ các cuộc đàm phán gián tiếp mà họ đã đạt thỏa thuận một tuần trước, trước khi Israel công bố kế hoạch của mình.
Đặc sứ về khu vực Trung Đông của Hoa Kỳ George Mitchell dự kiến sẽ tới thăm khu vực để đặt nền móng cho các cuộc đàm phán gián tiếp.
Chính quyền của Tổng thống Obama tiếp tục chỉ trích thông báo xây dựng nhà mới của Israel ở khu vực tranh chấp Đông Jerusalem. Từ Washington, thông tín viên đài VOA Michael Bowman tường thuật về những lời qua tiếng lại thẳng thừng, vốn ít thấy giữa Hoa Kỳ và Israel.