Tòa án Hiến pháp Hàn Quốc sẽ quyết định số phận của Tổng thống Yoon Suk Yeol, sau khi quốc hội luận tội ông hôm 14/12 vì lệnh thiết quân luật trong vài giờ mà ông ban bố vào tuần trước.
Sau đây là những vấn đề chính đối với con đường phía trước của Hàn Quốc.
Tiếp theo là gì?
Quyền tổng thống của ông Yoon bị đình chỉ nhưng ông vẫn tại vị, giữ quyền miễn trừ đối với hầu hết các cáo buộc ngoại trừ tội nổi loạn hoặc phản quốc. Thủ tướng Han Duck-soo do ông Yoon bổ nhiệm sẽ lên nắm quyền tổng thống.
Tòa án Hiến pháp phải quyết định trong vòng 180 ngày xem có nên cách chức ông Yoon hay bác bỏ việc luận tội và khôi phục quyền lực của ông hay không. Nếu tòa án cách chức ông Yoon hoặc ông từ chức, một cuộc bầu cử tổng thống phải được tổ chức trong vòng 60 ngày.
Tòa án có thể tổ chức phiên điều trần đầu tiên bất kỳ lúc nào sau khi nhận được nghị quyết luận tội của quốc hội.
Nghị sĩ đảng Dân chủ đối lập Jung Chung-rae, người đứng đầu Ủy ban Lập pháp và Tư pháp của quốc hội, sẽ dẫn đầu vụ kiện bãi nhiệm Tổng thống Yoon.
Nhóm luật sư của ông Yoon vẫn chưa được công bố, nhưng lý lịch của ông với tư cách là công tố viên đã làm dấy lên các thông tin rằng ông có thể nhờ đến các đồng nghiệp cũ hoặc thậm chí tự đại diện cho mình.
Rào cản nào đối với phán quyết của tòa?
Theo hiến pháp Hàn Quốc, sáu thẩm phán phải đồng ý để có thể phế truất một tổng thống bị luận tội. Tòa án Hiến pháp gồm chín thành viên hiện có ba vị trí khuyết, vì vậy các thẩm phán hiện tại sẽ phải bỏ phiếu nhất trí để bãi nhiệm ông Yoon.
Ba vị trí khuyết này được phân bổ cho quốc hội để thay vào, nhưng phe đối lập và các đảng cầm quyền trong cơ quan lập pháp vẫn chưa nhất trí về các cuộc bổ nhiệm tư pháp.
Đảng Dân chủ đối lập chính, vốn chiếm đa số trong quốc hội, đang tìm cách giành lấy các vị trí khuyết. Còn Tổng thống tạm quyền Han, mặc dù được ông Yoon bổ nhiệm làm thủ tướng, đã làm việc trong nhiều chính quyền của Hàn Quốc và dường như sẽ không ngăn cản bất kỳ ứng cử viên phe đối lập nào.
Người phát ngôn của Đảng Dân chủ Jo Seoung-lae cho biết hôm 11/12 rằng quốc hội dự kiến sẽ bổ nhiệm các thẩm phán vào cuối năm nay.
Những gì sẽ diễn ra tại tòa?
Trong lần luận tội tổng thống duy nhất trước đây của Hàn Quốc, tòa án đã mất ba tháng để phế truất bà Park Geun-hye vào năm 2017.
Lần này, nhiệm kỳ của hai thẩm phán tòa án sẽ hết hạn vào tháng 4 và các chuyên gia pháp lý dự đoán tòa án có thể sẽ ra phán quyết trước thời điểm đó để giảm thiểu sự không chắc chắn.
Các học giả trước đây cho biết rằng các thẩm phán Tòa án Hiến pháp không bỏ phiếu theo khuynh hướng chính trị mà quyết định từng trường hợp cụ thể, dựa trên cách giải thích của họ về hiến pháp.
Những nỗ lực của phe bảo thủ nhằm tập hợp sự ủng hộ của người dân đối với ông Yoon dự kiến sẽ không ảnh hưởng đến phán quyết của tòa án, vì bà Park đã bị phế truất bất chấp các cuộc biểu tình của phe bảo thủ liên tục diễn ra để giữ bà tại vị cùng lúc với các cuộc biểu tình thắp nến nhằm phế truất bà.
Trong trường hợp của bà Park, người thuộc đảng bảo thủ, tòa án đã bỏ phiếu nhất trí phế truất bà. Trong số những người ra quyết định có một số thẩm phán được coi là bảo thủ và hai người được bà Park bổ nhiệm.
Ông Yoon cũng phải đối mặt với các cuộc điều tra hình sự liên quan đến quyết định thiết quân luật.
Nếu bị buộc tội, ông có thể yêu cầu Tòa án Hiến pháp đình chỉ thời hạn 180 ngày đối với phán quyết luận tội. Tòa án đã bác bỏ yêu cầu tương tự trong trường hợp của bà Park.
Năm 2004, Tổng thống khi đó là Roh Moo-hyun đã bị luận tội với cáo buộc không duy trì sự trung lập chính trị như yêu cầu đối với một quan chức công quyền cấp cao.
Tòa án đã bác bỏ động thái này sau khoảng hai tháng và ông Roh đã hoàn thành nhiệm kỳ 5 năm của mình.