Tổng thống Hàn Quốc Yoon Suk Yeol hôm 14/12 thề sẽ đấu tranh cho tương lai chính trị của mình sau khi ông bị luận tội trong cuộc bỏ phiếu thứ hai của quốc hội do phe đối lập lãnh đạo về quyết định áp đặt thiết quân luật của ông trong thời gian ngắn ngủi nhưng đã gây chấn động cả nước.
Tòa án Hiến pháp sẽ quyết định có nên bãi nhiệm ông Yoon hay không trong 6 tháng tới. Nếu ông bị bãi nhiệm, một cuộc bầu cử bất thường sẽ được triệu tập.
Thủ tướng Han Duck-soo, người được ông Yoon bổ nhiệm, đã trở thành quyền tổng thống trong khi ông Yoon vẫn tại vị nhưng quyền tổng thống của ông đã bị đình chỉ giữa nhiệm kỳ 5 năm của ông.
"Tôi sẽ dốc toàn bộ sức mạnh và nỗ lực của mình để ổn định chính phủ", ông Han nói với các phóng viên sau cuộc bỏ phiếu luận tội ông Yoon.
Sau đó, ông chủ trì một cuộc họp của Hội đồng An ninh Quốc gia và thúc giục đất nước duy trì "tư thế sẵn sàng không thể bị phá vỡ" để đảm bảo Triều Tiên không thể lên kế hoạch cho bất kỳ hành động khiêu khích nào. Cuộc khủng hoảng chính trị, dẫn đến việc từ chức hoặc bắt giữ một số quan chức quốc phòng và quân sự cấp cao, đã làm dấy lên mối lo ngại về khả năng ngăn chặn Triều Tiên sở hữu vũ khí hạt nhân của Hàn Quốc vào thời điểm Bình Nhưỡng đang mở rộng kho vũ khí và thắt chặt quan hệ với Nga.
Ông Yoon là tổng thống thứ 2 liên tiếp theo trường phái bảo thủ bị luận tội tại Hàn Quốc. Tổng thống Park Geun-hye đã bị cách chức vào năm 2017. Ông Yoon đã vượt qua được cuộc bỏ phiếu luận tội đầu tiên vào cuối tuần trước, khi đảng của ông phần lớn tẩy chay cuộc bỏ phiếu, tước đi số lượng đại biểu đủ cho cuộc luận tội của quốc hội.
"Mặc dù tôi đang dừng lại ở đây, nhưng hành trình mà tôi đã cùng người dân bước đi trong hai năm rưỡi qua hướng tới tương lai không bao giờ được dừng lại. Tôi sẽ không bao giờ bỏ cuộc", ông Yoon nói.
Được coi là một chính trị gia mạnh mẽ vượt qua trở ngại nhưng lại ngày càng bị cô lập, ông Yoon đã bị bủa vây bởi những vụ bê bối và xung đột cá nhân, sự phản đối không khoan nhượng và những rạn nứt trong chính đảng của mình.
Những người biểu tình gần quốc hội ủng hộ việc luận tội ông Yoon đã nhảy cẫng lên vì vui mừng, vẫy những cây gậy đèn LED nhiều màu sắc khi nhạc vang lên. Ngược lại, một cuộc biểu tình của những người ủng hộ ông Yoon đã giải tán sau cuộc bỏ phiếu.
Lãnh đạo Đảng Dân chủ đối lập Lee Jae-myung đã kêu gọi những người biểu tình gần quốc hội cùng nhau đấu tranh để ông Yoon bị loại bỏ nhanh chóng. "Các bạn, những người dân, đã làm được điều đó. Các bạn đang viết nên một trang sử mới", ông nói với đám đông đang hân hoan bất chấp nhiệt độ lạnh dưới mức đóng băng.
'Chiến đấu đến cùng'
Việc luận tội được thông qua khi ít nhất 12 thành viên của Đảng Quyền lực Nhân dân của ông Yoon tham gia với các đảng đối lập, vốn kiểm soát 192 ghế trong quốc hội gồm 300 thành viên, để vượt qua ngưỡng hai phần ba cần thiết.
Số lượng nhà lập pháp ủng hộ luận tội là 204, với 85 phiếu chống, 3 phiếu trắng và 8 phiếu không hợp lệ.
Cuộc khủng hoảng chính trị đã gây ra sự hỗn loạn trong đảng cầm quyền ở Hàn Quốc, khi người đứng đầu Han Dong-hoon bất chấp lời kêu gọi từ chức sau khi ủng hộ việc luận tội, cho rằng đây là "điều không thể tránh khỏi để bình thường hóa tình hình".
Ông Yoon đã gây sốc cho cả Hàn Quốc vào ngày 3/12 khi ông trao cho quân đội quyền hành động khẩn cấp toàn diện để loại bỏ những gì ông gọi là "lực lượng chống nhà nước" và đánh bại những đối thủ chính trị cản trở.
Ông đã hủy bỏ tuyên bố chỉ sau 6 giờ, sau khi quốc hội bất chấp quân đội và cảnh sát bỏ phiếu chống lại sắc lệnh đó. Nhưng nó đã đẩy đất nước vào một cuộc khủng hoảng hiến pháp và gây ra những lời kêu gọi rộng rãi yêu cầu ông từ chức với lý do ông đã vi phạm luật pháp.
Sau đó, ông Yoon đã xin lỗi nhưng bảo vệ quyết định của mình và phản đối những lời kêu gọi từ chức.
Các đảng đối lập đã phát động cuộc bỏ phiếu thứ 2 để luận tội ông trong sự ủng hộ từ các cuộc biểu tình lớn.
Ông Yoon cũng đang bị điều tra hình sự vì cáo buộc nổi loạn liên quan đến tuyên bố thiết quân luật và chính quyền đã cấm ông ra nước ngoài.
Trong một bài phát biểu khác đầy thách thức hôm 12/12, ông Yoon đã thề sẽ "chiến đấu đến cùng", bảo vệ sắc lệnh thiết quân luật của mình là cần thiết để vượt qua bế tắc chính trị và bảo vệ đất nước khỏi các chính trị gia trong nước mà ông cho là đang phá hoại nền dân chủ.
'Cuộc đua tại tòa'
Các nhà phân tích cảnh báo rằng việc luận tội ông Yoon khó có thể chấm dứt tình trạng hỗn loạn chính trị.
"Đây thậm chí còn chưa phải là khởi đầu của hồi kết", Leif-Eric Easley, giáo sư tại Đại học Ewha ở Seoul, nhận định.
Lãnh đạo phe đối lập, ông Lee, người đã thua sít sao trước ông Yoon vào năm 2022 nhưng đang được ủng hộ để giành chiến thắng trong cuộc bầu cử thay thế ông, cũng đang gặp nguy cơ về mặt pháp lý khi bản án kháng cáo và các phán quyết khác đang chờ xử lý có thể khiến ông bị truất quyền.
"Vì vậy, trước cuộc đua cuối cùng trong cuộc bỏ phiếu, sẽ có một cuộc đua tại tòa án", ông Easley nói.
Minh họa cho sự chia rẽ mà cuộc khủng hoảng chính trị đã gây ra trên các đường phố, một người ủng hộ ông Yoon nói rằng ông sẽ rời khỏi đất nước nếu Tòa án Hiến pháp ủng hộ việc luận tội ông Yoon.
"Tôi đau lòng và tuyệt vọng khi thấy các nhà lập pháp tìm cách phế truất tổng thống", Lee Sang-eun, một giáo sư đã nghỉ hưu 69 tuổi, cho biết.
Nhưng tại một cuộc biểu tình phản đối ông Yoon, một cư dân khác là Lee Hoy-yeol, 46 tuổi, đã kêu gọi ông Yoon từ chức để đảm bảo giải quyết nhanh chóng "vì lợi ích của người dân Hàn Quốc".
Khi mới đắc cử, ông Yoon được nhiều người chào đón ở Washington và các thủ đô phương Tây khác vì lời lẽ bảo vệ nền dân chủ và tự do toàn cầu, nhưng những người chỉ trích cho rằng điều này che giấu những vấn đề đang gia tăng trong nước.
Ông đã đụng độ với các nhà lập pháp đối lập, gọi họ là "lực lượng chống nhà nước". Các tổ chức tự do báo chí đã chỉ trích cách tiếp cận cứng rắn của ông đối với phạm vi đưa tin của phương tiện truyền thông mà ông cho là tiêu cực.
Cuộc khủng hoảng và sự bất ổn sau đó đã làm rung chuyển thị trường tài chính và đe dọa làm suy yếu danh tiếng của Hàn Quốc như một câu chuyện thành công về nền dân chủ và ổn định. Theo thông tin từ các bộ, Bộ trưởng tài chính Hàn Quốc sẽ triệu tập một cuộc họp khẩn cấp về kinh tế vào ngày 15/12, trong khi bộ trưởng ngoại giao gặp đại sứ Hoa Kỳ và các nhà ngoại giao cấp cao khác gặp đại sứ từ Nhật Bản và Trung Quốc để đảm bảo tính liên tục trong chính sách đối ngoại.
Diễn đàn