Mỹ vẫn tin rằng Iran chưa quyết định chế tạo vũ khí hạt nhân bất chấp những thất bại chiến lược gần đây của Tehran, trong đó có việc Israel giết chết các thủ lĩnh Hezbollah và hai cuộc tấn công vào Israel mà chủ yếu đã thất bại, hai quan chức Mỹ nói với Reuters.
Những phát biểu này của một quan chức cấp cao trong chính quyền Biden và người phát ngôn của Văn phòng Giám đốc Tình báo Quốc gia (ODNI) tiếp nối vào lời bình luận công khai hồi đầu tuần của Giám đốc CIA William Burns, ông nói rằng Mỹ không thấy bất kỳ bằng chứng nào về việc nhà lãnh đạo Iran đã đảo ngược quyết định đình chỉ chương trình vũ khí hóa năm 2003.
“Chúng tôi đánh giá rằng Lãnh tụ Tối cao Iran đã không đưa ra quyết định nối lại chương trình vũ khí hạt nhân mà Iran đã đình chỉ vào năm 2003”, phát ngôn nhân ODNI nói, đề cập đến Đại giáo chủ Ayatollah Ali Khamenei.
Đánh giá tình báo này có thể giúp giải thích tại sao Mỹ phản đối Israel mở bất kỳ cuộc tấn công nào vào chương trình hạt nhân của Iran để trả đũa cuộc không kích bằng tên lửa đạn đạo mà Tehran thực hiện hồi tuần trước.
Tổng thống Joe Biden đã lên tiếng sau cuộc tấn công đó rằng ông sẽ không ủng hộ Israel tấn công vào các địa điểm hạt nhân của Iran, nhưng không giải thích lý do tại sao ông đi đến kết luận đó. Phát biểu của ông đã vấp phải sự chỉ trích dữ dội từ phía đảng Cộng hòa, bao gồm cả cựu Tổng thống Donald Trump.
Các quan chức Mỹ từ lâu đã nhìn nhận rằng nỗ lực phá hủy chương trình vũ khí hạt nhân của Iran chỉ có thể trì hoãn nỗ lực phát triển bom hạt nhân của nước này hay thậm chí càng củng cố quyết tâm có vũ khí hạt nhân của Tehran.
“Tất cả chúng tôi đang theo dõi việc này rất cẩn thận”, quan chức chính quyền Biden giấu tên nói với Reuters.
Phái bộ Iran tại Liên Hợp Quốc ở New York đã không phản hồi ngay lập tức khi Reuters đề nghị đưa ra bình luận, nhưng Tehran đã nhiều lần phủ nhận họ từng có chương trình vũ khí hạt nhân.
Trong những tuần qua, quân đội Israel đã gây tổn thất nặng nề cho Hezbollah, nhóm quân sự hùng mạnh nhất trong mạng lưới được Iran hậu thuẫn được gọi là Trục Kháng chiến. Những bước lùi của họ bao gồm thủ lĩnh của họ, ông Hassan Nasrallah, đã thiệt mạng trong một cuộc không kích của Israel hồi tháng trước.
Sự suy yếu của một đồng minh quan trọng của Iran đã khiến một số chuyên gia suy đoán rằng Tehran có thể khởi động lại nỗ lực thủ đắc bom hạt nhân để tự vệ.
Beth Sanner, cựu phó giám đốc tình báo quốc gia Mỹ, cho rằng nguy cơ Giáo chủ Khamenei đảo ngược sắc chỉ tôn giáo không ủng hộ vũ khí hạt nhân của ông hồi năm 2003 là ‘cao hơn so với trước’ và nếu Israel tấn công các cơ sở hạt nhân, Tehran có thể sẽ xúc tiến chế tạo vũ khí hạt nhân.
Tuy nhiên, điều đó vẫn sẽ mất thời gian.
“Họ không thể làm được trong một ngày. Sẽ mất rất nhiều tháng,” Sanner, hiện là nhà nghiên cứu của Quỹ Marshall của Đức, nói.
Iran hiện làm giàu uranium đến độ tinh khiết phân hạch tới 60%, gần với 90% là cấp độ có thể làm vũ khí, tại hai địa điểm, và trên lý thuyết, họ có đủ vật liệu được làm giàu đến mức đó để chế tạo gần 4 quả bom, nếu họ tiếp tục làm giàu uranium, theo thước đo của Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA), cơ quan giám sát của LHQ.
Việc mở rộng chương trình làm giàu uranium của Iran đã làm giảm cái gọi là ‘thời gian đột phá’ mà họ cần để sản xuất đủ uranium cấp độ vũ khí xuống còn ‘một tuần hay lâu hơn một chút’, theo Burns, so với hơn một năm theo thỏa thuận hạt nhân Iran hồi năm 2015 mà sau đó ông Trump đã rút ra khi làm tổng thống. Trên thực tế, việc chế tạo một quả bom bằng vật liệu đó sẽ mất nhiều thời gian hơn.
Israel vẫn chưa tiết lộ họ sẽ nhắm vào những mục tiêu nào để trả đũa cuộc tấn công của Iran với hơn 180 tên lửa đạn đạo hồi tuần trước, tuy nhiên phần lớn cuộc tấn công đó đã thất bại vì bị phòng không Israel và quân đội Mỹ đánh chặn.
Các quan chức cho biết Mỹ đã kêu gọi Israel cân nhắc phản ứng để tránh gây ra một cuộc chiến rộng lớn hơn ở Trung Đông, với việc ông Biden công khai lên tiếng phản đối một cuộc tấn công hạt nhân và lo ngại về một cuộc tấn công vào cơ sở hạ tầng năng lượng của Iran.
Tuy nhiên, Israel coi chương trình hạt nhân của Iran là mối đe dọa sinh tồn đối với họ.