Tổng bí thư-Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng đã không đón tiếp phái đoàn thượng nghị sĩ Hoa Kỳ đến thăm Việt Nam như lịch trình ban đầu, một phụ tá của một thượng nghị sĩ cho VOA biết, giữa lúc có nhiều đồn đoán về tình trạng sức khỏe của nhà lãnh đạo quyền lực nhất của Việt Nam.
Ông Trọng đã không được nhìn thấy ở nơi công cộng kể từ chuyến thăm tỉnh Kiên Giang vào ngày 13 và 14 tháng 4. Kể từ đó tin tức về ông trên truyền thông chính thống chỉ là việc ông được nói là gửi điện mừng Indonesia bầu cử thành công và mừng các lãnh đạo Triều Tiên sau kỳ họp Hội nghị Nhân dân Tối cao.
Nhưng mạng xã hội tuần qua xôn xao với tin tức nói rằng ông bị “xuất huyết não” trong chuyến thăm Kiên Giang và được gấp rút đưa về điều trị ở thành phố Hồ Chí Minh rồi Hà Nội.
VOA không thể kiểm chứng một cách độc lập tin tức này. Một yêu cầu bình luận của VOA gửi cho Bộ Ngoại giao Việt Nam không được hồi đáp.
Trong khi đó một tờ báo thuộc Bộ Quốc phòng Việt Nam cùng những website ủng hộ chính phủ đang đẩy mạnh nỗ lực phản bác những đồn đoán và đe dọa xử lý nghiêm những người “tung tin đồn thất thiệt.”
Nhưng có những chỉ dấu về sự vắng mặt bất thường của ông Trọng, ít nhất là trong một sự kiện công khai đã được hoạch định.
Thông cáo của Thượng nghị sĩ Patrick Leahy công bố vào ngày 12 tháng 4 cho biết phái đoàn chín thượng nghị sĩ lưỡng đảng do ông dẫn đầu đến Việt Nam nhằm thúc đẩy quan hệ giữa hai nước “sẽ hội kiến Chủ tịch và Tổng bí thư, Bộ trưởng Quốc phòng cùng các quan chức Việt Nam khác và sẽ thăm Quốc hội.”
Một phụ tá của ông nói với VOA vào ngày 19 tháng 4 rằng cuộc gặp của phái đoàn với ông Trọng đã không diễn ra.
“Thượng nghị sĩ Leahy đã từng gặp ông ấy hai lần trước đây nhưng không phải lần này vì những lý do về sắp xếp tổ chức,” phát ngôn viên David Carle nói trong một email gửi cho VOA mà không cung cấp thêm chi tiết nào khác.
Không rõ phái đoàn Mỹ biết về sự thay đổi lịch trình vào lúc nào và lý do mà họ được cho biết là gì. VOA liên lạc với một số thượng nghị sĩ khác để hỏi về sự thay đổi này nhưng không nhận được hồi đáp.
Đoàn thượng nghị sĩ Mỹ rốt cục được đón tiếp bởi Ủy viên Bộ Chính trị, Thường trực Ban Bí thư Trần Quốc Vượng tại trụ sở Trung ương Đảng vào chiều ngày 18 tháng 4, Thông tấn xã Việt Nam đưa tin. Các cuộc gặp với các quan chức Việt Nam khác vẫn diễn ra theo lịch trình.
Trong khi những đồn đoán không có dấu hiệu suy giảm, báo Quân đội Nhân dân ngày 18 tháng 4 đăng một bài báo dài đả kích điều mà họ gọi là “nấm độc thông tin” nảy nở xung quanh tình trạng sức khỏe của ông Trọng.
Bài báo không nhắc đến tên ông Trọng nhưng đả kích những người “ác tâm ‘gắp lửa bỏ tay người’, bịa đặt trắng trợn” nhằm hạ thấp uy tín của Đảng, Nhà nước và cá nhân các nhà lãnh đạo.
Tờ báo của Bộ Quốc phòng cũng chỉ trích những cán bộ, đảng viên “thích hiếu kỳ, chia sẻ, bình luận để câu ‘like’” và cảnh báo họ về điều bị cho là những biểu hiện “tự diễn biến,” “tự chuyển hóa,” trước khi kêu gọi “xử lý nghiêm minh” về mặt pháp lý và đạo lý những người đứng sau tin đồn.
“Dư luận mong chờ và kiến nghị các cơ quan chức năng, nhất là cơ quan pháp luật phải mạnh tay hơn nữa, xử lý nghiêm minh các đối tượng đơm đặt, tán phát thông tin xuyên tạc, bịa đặt,” tờ báo nói.
“Phải nhanh chóng sửa đổi bổ sung văn bản pháp luật theo hướng cụ thể hóa các hành vi vi phạm, tăng cường chế tài xử phạt, quy trách nhiệm tới cùng đối với những đối tượng có hành vi tung tin đồn thất thiệt, gây thiệt hại cho cộng đồng.”
Tháng 11 năm ngoái, Quốc hội Việt Nam thông qua Luật Bảo vệ bí mật Nhà nước trong đó quy định thông tin sức khỏe lãnh đạo cấp cao của Đảng và Nhà nước được xem là một trong những bí mật nhà nước cần được bảo vệ.