Cơ quan cảnh sát điều tra Bộ Công An vừa đề nghị truy tố nữ doanh nhân từng có tầm ảnh hưởng nhất Việt Nam Nguyễn Thị Thanh Nhàn, hiện đang bị truy nã quốc tế, sau khi đưa ra kết luận trong một vụ án điều tra rằng cựu chủ tịch Công ty Cổ phần Tiến bộ Quốc tế (AIC) đã đưa hối lộ hàng chục tỷ đồng.
Bà Nhàn, người bị xem là đã “thực hiện nhiều dự án tai tiếng” ở Việt Nam, bị Bộ Công an khởi tố và đưa ra lệnh bắt tạm giam hồi cuối tháng 4 cùng với 7 người khác với cáo buộc rằng họ có “những sai phạm” liên quan đến việc mua sắm thiết bị y tế trong quá trình xây dựng Bệnh viện Đa khoa Đồng Nai, gây thiệt hại tài sản nhà nước trị giá 152 tỷ đồng.
Bộ Công an sau đó vào đầu tháng 5 phát lệnh truy nã với bà Nhàn vì “vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng” và cho biết nữ doanh nhân này đã bỏ trốn từ ngày 19/6/2021.
Trong kết luận điều tra mà Bộ Công an vừa đưa ra liên quan đến vụ án ở Đồng Nai được Tuổi Trẻ trích dẫn, cơ quan cảnh sát điều tra cho rằng bà Nhàn, ngoài vi phạm về quy định đấu thầu, còn mắc tội nhận hối lộ. Cơ quan này kết luận rằng bà Nhàn, còn được cho là một “nhân vật sân sau của nhiều quan chức” ở Việt Nam, đã trực tiếp và chỉ đạo cấp dưới đưa hối lộ cho các lãnh đạo tỉnh Đồng Nai và cựu giám đốc Sở Y tế tỉnh này tổng số tiền lên đến gần 44 tỷ đồng.
Cơ quan điều tra nói rằng, căn cứ kết quả thu thập tài liệu và lời khai của các cựu lãnh đạo tỉnh Đồng Nai cùng các bị can, họ có đủ cơ sở xác định bà Nhàn là “chủ mưu, cầm đầu và chịu trách nhiệm chính trong vụ án” dù đang bỏ trốn.
Bà Nhàn bị Bộ Công an đề nghị với Viện Kiểm sát nhân dân tối cao truy tố với hai tội danh về vi phạm quy định đấu thầu và đưa hối lộ, theo Người Lao Động. Ngoài bà Nhàn, còn có 35 bị can khác, gồm có nhiều cựu lãnh đạo tỉnh Đồng Nai và AIC, cùng bị cơ quan điều tra của Bộ Công an đề nghị truy tố trong vụ án ở Đồng Nai.
Theo Bộ Công an, ngoài bà Nhàn, còn có 7 bị can bị đề nghị truy tố trong đợt này, đã bỏ trốn và đều bị truy nã. Trong thông báo mà cơ quan điều tra của bộ này phát đi hôm 11/11, Bộ Công An kêu gọi bà Nhàn cùng các bị can đang bỏ trốn ra đầu thú “để được hưởng chính sách khoan hồng của Nhà nước.”
Bà Nhàn, được biết là một “nhân vật quan trọng” trong việc thúc đẩy cũng như môi giới các hợp đồng mua bán vũ khí giữa Israel và Việt Nam trong thập niên qua, còn bị công an Việt Nam khởi tố và điều tra trong vụ án khác liên quan đến công ty AIC mà bà lãnh đạo, xảy ra ở Quảng Ninh, cũng về vi phạm đấu thầu.
Trong vụ án này, bà Nhàn và các bị can bị cáo buộc có hành vi “thông đồng” và “móc ngoặc” để “nâng giá thiết bị y tế, gây thiệt hại tài sản Nhà nước hàng chục tỷ đồng” trong dự án đầu tư mua sắm trang thiết bị cho Bệnh viện Sản nhi của tỉnh, với tổng mức đầu tư hơn 238 tỷ đồng.
Theo Dân Trí, việc bà Nhàn bị đề nghị truy tố khi đang bị truy nã là trường hợp “hi hữu trong lịch sử tố tụng hình sự” ở Việt Nam. Tiến sỹ-Luật sư Đặng Văn Cường nói với tờ báo này rằng theo quy định của pháp luật thì việc truy tố bị can chỉ có thể diễn ra khi bị can bị bắt truy nã hoặc đầu thú trước khi viện kiểm sát ban hành cáo trạng. Nhưng theo vị luật sư này, đây là trường hợp đặc biệt và về mặt lý thuyết thì tòa án vẫn có thể xét xử đối với bị cáo đang bị truy nã.
Thông báo của cơ quan điều tra của Bộ Công an đưa ra hôm 11/11 nói rằng nếu bà Nhàn và các bị can bị đề nghị truy tố tiếp tục bỏ trốn thì cơ quan này “coi đó là từ bỏ quyền tự bào chữa.”
Hiện không rõ bà Nhàn đang ở đâu nhưng Việt Nam trong tháng này yêu cầu Mỹ phối hợp truy bắt tội phạm kinh tế, những người được cho là “lợi dụng Hoa Kỳ làm địa bàn lẩn trốn.”
Theo truyền thông Israel đưa tin hồi tháng 5, bà Nhàn, từng được tạp chí Forbes bình chọn vào danh sách 50 phụ nữ ảnh hưởng nhất Việt Nam, bị ra lệnh bắt giam vì tham gia vào các thương vụ mua bán vũ khí giữa Việt Nam và Israel. Báo chí Pháp vào năm 2021 cũng đưa rin rằng bà Nhàn, người từng nhận nhiều giải thưởng được xem là “cao quý” trong đó có giải thưởng của chính phủ Nhật Bản, có liên quan đến việc buôn bán vũ khí giữa Việt Nam và Israel.
Việc khởi tố bà Nhàn cùng nhiều quan chức trong các vụ án ở Đồng Nai và Quảng Ninh là một phần của chiến dịch chống tham nhũng, đã mở rộng từ các bộ ngành sang các doanh nghiệp, do Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng phát động trong 6 năm qua.