Ban Tuyên huấn Trung ương Đảng CS Việt Nam vừa công bố trên báo và đài phát thanh bản Hướng dẫn về toàn đảng, toàn dân dân góp ý kiến vào các văn kiện sẽ trình bày tại Đại hội XII. Cũng ngày 14/9/2015 các báo, đài chính thức phổ biến nội dung đầy đủ 2 văn kiện là Dự thảo Báo cáo Chính trị của Ban Chấp hành Trung ương Khoá XI và Dự thảo Báo cáo đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội 5 năm qua và phương hướng nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội 2016 - 2020.
Bản hướng dẫn của Văn phòng Trung ương đảng nói rõ: "Cuộc góp ý có mục đích tập họp trí tuệ của cán bộ, đảng viên và các tầng lớp nhân dân tham gia quyết định những vấn đề quan trọng của đảng và đất nước, thông qua đó phát huy dân chủ trong đảng và toàn xã hội, tạo nên sự thống nhất về tư tưởng và hành động trong toàn đảng, toàn dân".
Cuộc góp ý sẽ diễn ra từ ngày 15/9 đến ngày 31/10/2015, nghĩa là 1 tháng rưỡi. Sau đó Ban Tuyên huấn Trung ương và Văn phòng Trung ương Đảng sẽ tổng hợp để Tiểu ban Dự thảo các văn kiện bổ sung các ý kiến vào hai bản báo cáo chính thức sẽ trình Đại hội. Làm đúng như trên thì thật đáng mừng. Các bản báo cáo không còn chỉ là công trinh của Tiểu ban dự thảo gồm vài người và một số trí thức đảng viên trong Học viện Chính trị Quốc gia, mà sẽ tiếp thu mọi ý kiến của toàn dân, phản ánh trí tuệ của toàn dân.
Thế nhưng qua thực tế các đại hội đảng trước đây, Bộ Chính trị cũng công khai yêu cầu toàn dân góp ý và hứa hẹn xem xét các ý kiến xây dựng xác đáng để bổ sung vào dự thảo, nhưng trên thực tế đây chỉ là hình thức mỵ dân, dự thảo vẫn hầu như nguyên vẹn thành báo cáo chính thức, không hề có bổ sung theo ý kiến xác đáng của hàng ngàn trí thức đảng viên và trí thức ngoài đảng. Hàng vạn ý kiến quý báu chỉ như "nước đổ đầu vịt".
Bao nhiêu trí tuệ tâm huyết bị khước từ, phí bỏ một cách ngạo mạn.
Trước hai Đại hội X và XI, nhiều trí thức - bao gồm nhiều viện sỹ, giáo sư, tiến sỹ, nguyên bộ trưởng, nguyên phó thủ tướng, nguyên ủy viên TƯ - đã tổ chức các cuộc họp rất nghiêm chỉnh, chân thành góp ý, ghi biên bản đầy đủ, công bố công khai, nhưng trên thực tế lãnh đạo đã vứt cả vào sọt rác. Đó là thái độ thiếu thiện chí, tự mãn, tự phụ, biểu hiện của nền tập trung dân chủ giả dối, dân chủ hình thức, lừa mỵ, không chịu nhận thiếu sót sai lầm để sửa mình. Lần này, ai có thể tin là Bộ Chính trị nay đã khác trước, chân thành mời nhân dân góp ý và sẽ thật sự lắng nghe, tiếp nhận những lời hay, ý đúng, hợp lẽ phải, hợp lòng dân, sửa chữa những sai lầm, khắc phục những khuyết điểm, thiếu sót, để thực hiện đúng là các văn kiện? Ai có thể tin Báo cáo lần này là kết tinh trí tuệ tâm huyết của toàn dân?
Qua bản Hướng dẫn nói trên, có vẻ như lần này Bộ Chính trị muốn góp ý của nhân dân chỉ hạn chế trong phạm vi nội dung của 2 bản Báo cáo nói trên, mà không góp ý rộng thêm về Cương lĩnh quá độ lên chủ nghĩa xã hội, về Điều lệ Đảng, cố tình trốn tránh các vấn đề hệ trọng, cơ bản nhất hiện nay, như kiên định Chủ nghĩa Mác - Lênin, kiên định tên gọi đảng Cộng sản, kiên định chế độ độc đảng (Điều 4 trong Hiến pháp), kiên định chính sách coi sở hữu quốc doanh là chủ đạo của nền kinh tế. Bốn kiên định ấy đã bị khá đông đảng viên, trí thức và nhân dân coi là 4 gông xiềng cùm kẹp đất nước và dân tộc trong bất công và lạc hậu triền miên đã quá lâu, toàn thế giới dân chủ đã vứt bỏ và lên án. Vì đuối lý, không còn tự tin như trước, Bộ Chính trị muốn tránh né việc tranh luận về những vấn đề cơ bản nhất.
Thế nhưng tình hình hiện nay đã khác. Sức chịu đựng, lòng kiên nhẫn của nhân dân là có hạn. Nỗi lo sợ cường quyền toàn trị đã giảm mạnh. Do đổi mới, mở cửa, dân ta đã hiểu biết nhiều và sâu thêm về thế giới tiến bộ, văn minh, về kho kinh nghiệm phong phú của các nước khác, của cả loài người. Cả một đội ngũ tổ chức xã hội dân sự, mạng lưới thông tin tự do hoạt động mạnh mẽ. Cuộc góp ý lần này là cơ hội cho một cuộc phản biện sâu rộng, một cuộc phản công ôn hòa, lý thú, bền bỉ, rộng lớn về chính trị - tư tưởng, Tôi tin rằng cuộc phản công về lý luận, chính trị, nhận thức, chinh sách sâu rộng bền bỉ và phong phú này sẽ không chấm dứt vào ngày 31/10/2015, mà sẽ còn kéo dài trong các Đại hội Đảng cấp tỉnh- thành và các cơ quan trung ương sắp diễn ra, tiếp sau cả Đại hội XII vào đầu năm 2016.
* Blog của nhà báo Bùi Tín là blog cá nhân. Các bài viết trên blog được đăng tải với sự đồng ý của Ðài VOA nhưng không phản ánh quan điểm hay lập trường của Chính phủ Hoa Kỳ.