Một đài phát thanh của nhà nước Trung Quốc hôm 1/11 đăng bài viết nhắc nhở Hà Nội rằng Mỹ từng gây đau thương cho Việt Nam trong cuộc chiến cách đây nửa thế kỷ, và nay Mỹ có mưu đồ xúi giục các nước ASEAN chống Trung Quốc về vấn đề Biển Đông.
Nhà nghiên cứu Hà Hoàng Hợp nhận xét với VOA rằng Trung Quốc đang dùng các thủ thuật nhỏ nhặt và nực cười để chia rẽ Việt Nam với các nước có chung quan điểm, lợi ích.
Trên trang Facebook của mình, Đài Phát thanh Quốc tế Trung Quốc đăng bài viết có nhan đề “Liệu còn nhớ những đau thương mà Mỹ gây ra cho Việt Nam nhằm chống đối Trung Quốc” vào chiều 1/11, sau khi Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo kết thúc chuyến thăm đột xuất đến Việt Nam kéo dài 2 ngày, từ 29 đến 30/10.
Kèm theo bài viết, đài phát thanh đối ngoại chính thức và duy nhất của Bắc Kinh đăng một bức ảnh ông Pompeo tại sân bay ở Hà Nội, cùng với ảnh chụp một nạn nhân thời Chiến tranh Việt Nam, thường được biết đến với tên gọi “Em bé napalm”.
Trung Quốc dùng các thủ thuật nhỏ nhặt để chia rẽ Việt Nam với các nước có cùng suy nghĩ phải thượng tôn luật pháp quốc tế thì đấy là chuyện nực cười. Cả Việt Nam và Trung Quốc đều có đảng cộng sản cầm quyền. Nhưng rõ ràng là lợi ích quốc gia của từng nước cao hơn hai đảng cầm quyền.Tiến sĩ Hà Hoàng Hợp
Như VOA đã đưa tin, chặng dừng chân ở Hà Nội mới đây là một phần của chuyến công du châu Á mà trong đó Ngoại trưởng Pompeo liên tục đưa ra thông điệp kêu gọi các nước châu Á hợp tác với Hoa Kỳ trong việc đối mặt với các mối đe dọa an ninh do Trung Quốc gây ra.
Trong cuộc gặp với Thủ tướng Việt Nam Nguyễn Xuân Phúc, Ngoại trưởng Mỹ bày tỏ mong muốn của Hoa Kỳ tiếp tục cùng với Việt Nam “xây dựng mối quan hệ và làm cho khu vực Đông Nam Á, châu Á và Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương trở nên an toàn, hòa bình và thịnh vượng”.
Đề cập đến các diễn biến liên quan đến chuyến thăm, Đài Phát thanh Quốc tế Trung Quốc viết: “Trong thời gian Ngoại trưởng Mỹ thăm Việt Nam, cổng điện tử của Bộ Ngoại giao Mỹ đưa ra ngôn luận ác ý công kích Trung Quốc, mưu toan ly gián quan hệ các nước trên khu vực Nam Hải, dẫn thế giới hướng về ‘Chiến tranh lạnh mới’”.
Nam Hải là tên gọi mà Trung Quốc sử dụng để nói về vùng biển vốn được Việt Nam gọi là Biển Đông. Về mặt quốc tế, vùng biển này có tên trong tiếng Anh là South China Sea.
Trong những năm gần đây, như VOA đã đưa tin, Mỹ gửi công hàm lên Liên Hiệp Quốc, liên tiếp đưa ra nhiều phát ngôn mạnh mẽ, đi cùng với các hoạt động của hải quân và không quân Mỹ nhằm phản đối các tuyên bố chủ quyền của Trung Quốc ở Biển Đông, mà Mỹ gọi là phi pháp.
Cũng qua các tuyên bố và hành động của mình, Mỹ thể hiện sự ủng hộ đối với tự do hàng hải, hàng không ở vùng biển có nhiều tranh chấp.
Ngoại trưởng Mike Pompeo thăm Việt Nam ngày 30/10/2020.
Trung Quốc tuyên bố họ có “chủ quyền lịch sử” về hầu hết Biển Đông, bao gồm các quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa. Việt Nam có tuyên bố chủ quyền đối chọi về phần lớn vùng biển và hai quần đảo. Một số nước trong vùng gồm Philippines, Đài Loan, Indonesia, Malaysia và Brunei cũng có tuyên bố chủ quyền về một số phần của Biển Đông.
Trong bài viết hôm 1/11, Đài Phát thanh Quốc tế Trung Quốc cho rằng Mỹ - một nước ở ngoài khu vực - giờ đây “can thiệp vào vấn đề Nam Hải” cũng như “công kích bôi nhọ Trung Quốc” là vì Mỹ “muốn xúi giục” các nước đối đầu với Trung Quốc, chứ không phải Mỹ muốn giúp các nước trong khu vực giải quyết tranh chấp.
Đài đối ngoại của chính quyền Trung Quốc cáo buộc rằng Mỹ - với ý đồ “chống đối Trung Quốc” - hiện nay có “mưu toan” đưa các nước ASEAN, bao gồm Việt Nam, vào quỹ đạo “chiến lược Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương” của Mỹ.
Mỹ vẫn đang là nước dẫn dắt trật tự thế giới dựa trên các quy tắc luật đã được hình thành từ năm 1947 ... Không thể nói Mỹ chia rẽ ASEAN. Trung Quốc chính là nước chia rẽ ASEAN một cách rõ ràng nhất.Tiến sĩ Hà Hoàng Hợp
Vẫn Đài Phát thanh Quốc tế Trung Quốc cảnh báo rằng việc Washington “lôi cuốn” Việt Nam và các nước ASEAN khác “làm đầy tớ” để Mỹ duy trì bá quyền “chắc chắn sẽ tác động nghiêm trọng tới vị thế trung tâm của ASEAN trong hợp tác khu vực”.
Dường như muốn dùng một dẫn chứng lịch sử để lưu ý đến những hậu quả có thể xảy ra trong tương lai, đài phát thanh của chính quyền Bắc Kinh nhắc nhở rằng “Hơn 50 năm trước, nhằm chống đối Trung Quốc, Mỹ đã phát động cuộc chiến tranh Việt Nam khiến 58 nghìn binh sĩ Mỹ và 1,1 triệu người Việt Nam mất đi mạng sống”.
Nhưng VOA nhận thấy đài của Trung Quốc không nhắc đến lịch sử có hàng chục cuộc chiến lớn nhỏ giữa Việt Nam và Trung Quốc trong nhiều thế kỷ, trong đó, cuộc chiến gần đây nhất nổ ra năm 1979 rồi kéo dài nhiều năm trong thập niên 1980. Việt Nam thường gọi đó là các cuộc chiến “chống Trung Quốc xâm lược”.
Nhận xét về những ý kiến trên đây do Đài Phát thanh Quốc tế Trung Quốc đưa ra, tiến sĩ Hà Hoàng Hợp, nhà nghiên cứu thuộc Viện ISEAS Yusof Ishak có trụ sở ở Singapore, nói với VOA:
“Trung Quốc dùng các thủ thuật nhỏ nhặt để chia rẽ Việt Nam với các nước có cùng suy nghĩ phải thượng tôn luật pháp quốc tế thì đấy là chuyện nực cười. Cả Việt Nam và Trung Quốc đều có đảng cộng sản cầm quyền. Nhưng rõ ràng là lợi ích quốc gia của từng nước cao hơn hai đảng cầm quyền. Cả người Việt Nam lẫn người Trung Quốc đều đã nói là không có gì cao hơn lợi ích quốc gia”.
Trong nửa cuối bài viết của mình, Đài Phát thanh Quốc tế Trung Quốc khẳng định Trung Quốc quý trọng hòa bình và ổn định của Nam Hải (tức Biển Đông) hơn bất kỳ quốc gia nào.
Trong khi đó, đài này cho rằng các hoạt động của hải quân và không quân Mỹ ở vùng biển “đã đe dọa nghiêm trọng hòa bình và ổn định của khu vực Nam Hải” và Mỹ đã trở thành “kẻ phá hoại và gây sự” ở khu vực này.
Các tàu hải quân của Mỹ, Nhật và Úc tuần tra ở Biển Đông hôm 19/10/2020
Tiến sĩ Hà Hoàng Hợp đánh giá rằng các ý kiến nêu trên của đài phát thanh đại diện cho Bắc Kinh là những nhận xét “không phù hợp” và “sai trái”.
Theo nhà nghiên cứu thuộc Viện ISEAS Yusof Ishak, Bắc Kinh từ nhiều năm nay luôn có những đòi hỏi, yêu sách phi pháp về chủ quyền, lãnh thổ, thách thức một loạt các nước láng giềng, từ Việt Nam, Ấn Độ cho đến Bhutan, Nepal, Mông Cổ, v.v…
Liên quan đến khối 10 nước ASEAN nói riêng, tiến sĩ Hà Hoàng Hợp thuộc viện nghiên cứu hàng đầu về chính trị-xã hội, an ninh, kinh tế của Đông Nam Á nhấn mạnh rằng Trung Quốc - với những hành động áp đặt mà ông gọi là “bậy bạ, phi pháp” - chính là nước gây chia rẽ ASEAN rõ ràng nhất.
Ngược lại, vẫn theo lời ông Hợp, Mỹ là nước dẫn dắt và nỗ lực duy trì trật tự của thế giới dựa trên những luật lệ quốc tế có từ sau Chiến tranh Thế giới II.
Không ai đe dọa được Việt Nam cả. Đứng về phía nào là quyền của Việt Nam. Cái phía mà Việt Nam luôn đứng cùng là luật pháp quốc tế.Tiến sĩ Hà Hoàng Hợp
Bài viết của Đài Phát thanh Quốc tế Trung Quốc hôm 1/11 là một phần trong cuộc chiến thông tin-tuyên truyền của Bắc Kinh nhằm làm cho Mỹ mất uy tín, khiến các nước ASEAN mất đi niềm tin đối với Mỹ, và phần nào nhắm đến đe dọa Việt Nam, tiến sĩ Hà Hoàng Hợp nói với VOA.
Tuy nhiên, nhà nghiên cứu này cho rằng ngoại trừ Campuchia đang chịu nhiều ảnh hưởng của Trung Quốc, Việt Nam và các nước còn lại của ASEAN không bị chia rẽ, và Hà Nội cũng không hề bị đe dọa từ những thông điệp của Bắc Kinh.
“Không ai đe dọa được Việt Nam cả. Đứng về phía nào là quyền của Việt Nam. Cái phía mà Việt Nam luôn đứng cùng là luật pháp quốc tế”, tiến sĩ Hà Hoàng Hợp nói với VOA.
Đây không phải là lần đầu tiên một cơ quan của chính quyền Trung Quốc lên tiếng nhắc nhở Việt Nam thận trọng về mối quan hệ với Mỹ.
Hồi tháng 7 năm nay, như VOA đã đưa tin, Đại sứ quán Trung Quốc tại Hà Nội đăng lên trang Facebook chính thức của họ một bài viết cảnh báo rằng việc Mỹ xây dựng quan hệ tốt đẹp với Việt Nam là có mục đích “ly gián quan hệ Trung-Việt”, cũng như nhằm biến Việt Nam thành “con cờ phục vụ cho chiến lược Mỹ chèn ép Trung Quốc”.