Ông Donald Trump, tổng thống đầu tiên của Hoa Kỳ bị kết án phạm tội, sẽ phải đối mặt với một cột mốc quan trọng mới trong nỗ lực lịch sử của ông nhằm giành lại Nhà Trắng khi một thẩm phán sẽ quyết định vào ngày 11/7 xem liệu có đưa ông vào tù hay không.
Phán quyết có tội hôm 30/5 đã đẩy Hoa Kỳ vào tình thế chưa từng có trước cuộc bỏ phiếu ngày 5/11, khi ông Trump, ứng cử viên Đảng Cộng hòa, sẽ phải tìm cách giành lại Nhà Trắng mà ông đã mất vào tay Tổng thống Đảng Dân chủ Joe Biden vào năm 2020.
Tội danh mà ông Trump bị kết án là làm sai lệch hồ sơ kinh doanh, có mức án tối đa là 4 năm tù. Những người khác từng bị kết án về tội danh tương tự thường nhận mức án nhẹ hơn, như phạt tiền hoặc quản chế, nhưng thẩm phán trong vụ án vừa được xét xử cho biết trong quá trình lựa chọn bồi thẩm đoàn rằng ông Trump có thể phải đối mặt với án tù.
Khả năng án tù cao, nhưng việc bị giam sau song sắt sẽ không ngăn cản ông Trump vận động tranh cử hoặc nhậm chức nếu ông giành chiến thắng.
Ông Trump đã bực bội hàng ngày trong phiên tòa xét xử khi việc phải hầu tòa đã ngăn cản ông không đi vận động tranh cử được. Giờ đây, vị cựu tổng thống Mỹ có sáu tuần để làm điều đó trước khi Thẩm phán Juan Merchan, người xét xử vụ án tiền bịt miệng của ông, đưa ra bản án vào ngày 11/7, chỉ bốn ngày trước khi khai mạc Đại hội toàn quốc của Đảng Cộng hòa, nơi ông Trump dự kiến sẽ giành được đề cử của đảng.
Sau hai ngày nghị án, một bồi thẩm đoàn gồm những người dân New York đã tuyên bố ông Trump, 77 tuổi, có tội trong tất cả 34 tội danh mà ông phải đối mặt vì làm giả tài liệu để che đậy khoản tiền bịt miệng cho ngôi sao khiêu dâm Stormy Daniels trong những ngày cuối cùng của chiến dịch tranh cử thành công của ông năm 2016.
Ông Trump vẫn còn phải đối mặt với ba vụ truy tố hình sự khác – gồm hai vụ với cáo buộc nỗ lực lật ngược thất bại trong cuộc bầu cử năm 2020 – nhưng phán quyết ở New York có thể là vụ duy nhất được đưa ra trước khi người dân Mỹ bỏ phiếu bầu tổng thống vì các vụ án khác đang chưa có ngày xét xử vì những rắc rối pháp lý. Ông Trump đã không nhận tội trong cả 4 vụ án mà ông cho là có động cơ chính trị.
“Phán quyết thực sự sẽ được người dân đưa ra vào ngày 5 tháng 11,” ông Trump nói với các phóng viên ngay sau khi bị kết tội hôm 30/5, đồng thời tuyên bố rằng ông “là một người rất vô tội.”
Ông Trump sẽ không bị bỏ tù trước khi bị tuyên án, và một nguồn tin quen thuộc với hoạt động nội bộ trong chiến dịch tranh cử của ông cho biết phán quyết này dự kiến sẽ khiến ông tăng cường cân nhắc về việc chọn một phụ nữ làm phó tổng thống cùng tranh cử với ông.
Một luật sư đại diện cho ông Trump cho biết họ sẽ kháng cáo nhanh nhất có thể.
Chia rẽ đảng phái
Có các phản ứng rất gay gắt đối với phán quyết, trong đó thậm chí mang tính đảng phái sâu sắc. Trong khi các đảng viên Đảng Dân chủ ca ngợi kết quả của phiên tòa thì nhiều đảng viên Đảng Cộng hòa tán thành khẳng định của ông Trump rằng các cuộc truy tố là một nỗ lực có động cơ chính trị nhằm ngăn cản ông trở lại nắm quyền.
“Không ai đứng trên luật pháp, kể cả cựu tổng thống,” Thượng nghị sĩ đảng Dân chủ Chris Coons, thành viên Ủy ban Tư pháp của Hạ viện, cho biết. “Tôi khen ngợi sự phục vụ của các bồi thẩm viên và kêu gọi tất cả người dân Mỹ, bất kể đảng phái của họ, hãy chấp nhận và tôn trọng kết quả của phiên tòa này.”
Trong khi đó, Chủ tịch Hạ viện Đảng Cộng hòa Mike Johnson nói sau phiên tòa rằng "hôm nay là một ngày đáng xấu hổ trong lịch sử nước Mỹ... Đây là một hành động thuần túy chính trị, không phải hành động pháp lý."
Các cuộc thăm dò dư luận trên toàn quốc cho thấy ông Trump đang trong cuộc đua sít sao với ông Biden, và 1/4 người thuộc Đảng Cộng hòa trong cuộc thăm dò của Reuters/Ipsos vào tháng 4 cho biết họ sẽ không bỏ phiếu cho ông Trump nếu ông bị bồi thẩm đoàn kết án trọng tội.
Một số chiến lược gia lên tiếng hoài nghi rằng đảng Cộng hòa sẽ quay lưng lại với ông Trump sau những lời lẽ không ngừng công kích của ông vào các công tố viên trong thời gian diễn ra phiên tòa.
"Chỉ có một cách để ngăn Donald Trump khỏi Phòng Bầu dục [phòng làm việc của tổng thống tại Nhà Trắng]: Tại các hòm phiếu. Hãy quyên góp cho chiến dịch của chúng tôi ngay hôm nay", ông Biden nói trên mạng xã hội sau phán quyết.
Một số nhà tài trợ lớn của Đảng Cộng hòa cho biết họ sẽ tiếp tục quyên góp cho chiến dịch tranh cử của ông Trump bất chấp bản án.
Che giấu tiền bịt miệng
Bồi thẩm đoàn kết luận ông Trump phạm tội làm giả tài liệu kinh doanh sau một phiên tòa có lời khai rõ ràng từ bà Daniels về quan hệ tình dục mà bà nói đã có với ông Trump vào năm 2006 trong lúc ông đang trong quan hệ hôn nhân với người vợ hiện tại, bà Melania. Ông Trump phủ nhận từng quan hệ tình dục với bà Daniels.
Người ‘sửa chữa’ và luật sư cũ của ông Trump, Michael Cohen, đã khai rằng ông Trump đã cho chi trả khoản tiền bịt miệng trị giá 130.000 USD cho bà Daniels trong những tuần cuối cùng của cuộc bầu cử năm 2016, khi ông phải đối mặt với nhiều cáo buộc về hành vi sai trái tình dục.
Ông Cohen cũng khai rằng ông đã xử lý khoản thanh toán và ông Trump đã phê duyệt kế hoạch hoàn trả cho ông thông qua các khoản thanh toán hàng tháng được ngụy trang dưới dạng chi phí pháp lý. Các luật sư của ông Trump đã hạ thấp uy tín của ông Cohen, nêu ra hồ sơ tội phạm, án tù cũng như lịch sử nói dối của ông.
Làm giả tài liệu kinh doanh thường là một tội nhẹ ở New York, nhưng các công tố viên tại văn phòng Công tố Manhattan Alvin Bragg đã nâng vụ việc lên thành trọng tội với lý do ông Trump tìm cách che giấu khoản tiền đóng góp cho chiến dịch tranh cử được chi tiêu một cách bất hợp pháp.
Nếu đắc cử, ông Trump có thể đóng lại hai vụ án liên bang cáo buộc ông tìm cách lật ngược thất bại trong cuộc bầu cử năm 2020 một cách trái phép và xử lý sai các tài liệu mật sau khi rời nhiệm sở vào năm 2021. Nhưng ông Trump sẽ không có thẩm quyền để ngăn vụ xét xử riêng rẽ về nỗ lực lật ngược kết quả bầu cử ở bang Georgia.