Chỉ số chứng khoán Nhật sụt mạnh và lãi suất của trái phiếu chính phủ hôm nay trở thành lãi suất âm lần đầu tiên trong lúc tỉ giá đồng nguyên tăng tới mức cao nhất trong vòng 15 tháng. Theo tường thuật của thông tín viên Steve Herman của đài VOA tại Tokyo, dao động mạnh trên thị trường làm tăng thêm mối quan tâm về những biện pháp cải cách kinh tế của Thủ tướng Shinzo Abe nhằm vực dậy nền kinh tế lớn hàng thứ ba thế giới này.
Chỉ số Nikkei 255 giảm 918 điểm, tương đương với 5,4%. Chứng khoán của mọi công nghiệp đều bị sụt mạnh, nhất là khu vực tài chánh và xuất khẩu.
Trong khi đó, lãi suất trái phiếu chính phủ Nhật kỳ hạn 10 năm hôm nay giảm xuống dưới mức zero. Đây là lần đầu tiên trái phiếu của một nước trong khối G7 có lãi suất âm. Lãi suất của trái phiếu chính phủ Nhật kỳ hạn 5 năm cũng giảm tới mức thấp kỷ lục và là lần đầu tiên trong vòng 5 năm lãi suất của loại trái phiếu này thấp hơn lãi suất của trái phiếu kỳ hạn 2 năm.
Mức cầu cao đối với trái phiếu đã làm cho lãi suất trái phiếu giảm đi, và các chuyên gia cho biết ngày hôm nay họ nhận thấy nhiều người xem việc mua công trái Nhật Bản để cách giữ tiền an toàn tại một thời điểm có nhiều mối lo ngại về nền kinh tế toàn cầu.
Những khó khăn của ngành ngân hàng
Ngân hàng trung ương Nhật tháng trước đã quyết định áp dụng lãi suất âm đối với một bộ phận của những khoản ký thác vào Ngân hàng Nhật Bản của một số định chế tài chánh.
Ông Todd Walzer là chủ tịch của công ty iland6 Capital, chuyên tư vấn về phát triển kinh doanh ở Nhật Bản cho các công ty công nghệ cao của Israel.
Ông nói “Quyết định đó của ngân hàng trung ương Nhật có mục đích thúc đẩy các ngân hàng cho vay tiền, nhưng các ngân hàng cần phải thay đổi cách suy nghĩ trước. Những ngân hàng này không ngừng cho các công ty ‘dỏm’ vay tiền trong khi không chịu cung cấp tín dụng cho các công ty tốt nhưng không hợp ý của họ.”
Cần có thêm tinh thần kinh doanh mạo hiểm
Chỉ số Nikkei 255 trên bảng điện tử thông tin chứng khoán ở Tokyo, ngày 9/2/2016.
Ông William Saito, một chuyên gia về vốn mạo hiểm, là cố vấn đặc biệt cho nội các Nhật. Ông cho đài VOA biết rằng nước Nhật, với dân số bị bị lão hoá và sút giảm nhưng không muốn tiếp nhận di dân, cần phải khích lệ tinh thần kinh doanh mạo hiểm mới có thể khôi phục mức tăng trưởng cao.
Ông nói “Các công ty lớn có tiền bạc, tiếng tăm và kỹ năng quản trị -- những thứ mà các công ty khởi nghiệp không có. Tuy nhiên, các công ty khởi nghiệp có sự canh tân, tốc độ và sự sáng tạo mà các công ty lớn cần có. Hai thứ này có thể bổ sung cho nhau một cách rất tốt đẹp. Cho nên chúng ta cần phải tìm ra cách thức để gộp chung hai thứ này và làm cho một cộng một bằng ba.”
Kinh tế Abe (Abenomics) chưa phải là giải đáp
Thủ tướng Shinzo Abe đã phát động một chương trình cải cách kinh tế khá táo bạo, được gọi là kinh tế Abe, vào năm 2012, với sự nới rộng tài khoá, kích thích tiền tệ và những biện pháp cải cách sâu rộng. Tuy nhiên, những người chỉ trích cho rằng những cải cách đó chưa đủ để kinh tế Nhật Bản khôi phục. Họ cho rằng bên cạnh việc cải thiện sự quản trị của các doanh nghiệp lớn và cải cách các khu vực như nông nghiệp và năng lượng, Nhật Bản cần phải thay đổi luật lao động, gia tăng số phụ nữ tham gia lực lượng lao động và hạ thấp những rào cản đối với di dân.
Vụ tuột dốc của thị trường Nhật ảnh hưởng tới các nước khác
Bộ trưởng tài chánh Nhật Bản Taro Aso cho biết sẽ tiếp tục theo dõi sát diễn biến trên thị trường tiền tệ.
Những khó khăn của Nhật ngày hôm nay cũng có tác động tiêu cực đối với những người mua bán chứng khoán tại các thị trường khác trong khu vực mở cửa trong ngày Tết âm lịch. Tại Australia, chỉ số ASX 200 sụt gần 3%.
Những người mua bán chỉ tệ ở Á châu mô tả một tình trạng hốt hoảng, trong đó các quỹ đầu tư ở Âu châu bán tống đô la Mỹ mà họ đang có rất nhiều để mua đồng yen và đồng Phật lăng Thuỵ Sĩ – hai loại chỉ tệ được xem là nơi ẩn náu an toàn vào một thời điểm có nhiều yếu tố bất định.
Đồng yen tăng giá làm cho hàng xuất khẩu Nhật trở nên đắt hơn, và đây là một điều bất lợi cho một nền kinh tế đang bị trì trệ và lệ thuộc nhiều vào việc bán hàng cho các nước khác.
Bộ trưởng tài chánh Nhật, ông Taro Aso, mô tả vụ tăng giá mạnh của đồng yen hôm nay là “thô bạo.”
Ông cho báo chí biết rằng Nhật Bản “sẽ tiếp tục theo dõi sát những diễn tiến trên thị trường tiền tệ.”