Kế hoạch của Hoa Kỳ nhằm dành qui chế mậu dịch bình thường vĩnh viễn, tức PNTR, cho Việt Nam đang gặp trở ngại vì một phụ nữ người Mỹ gốc Việt tiếp tục bị giam mà không có lệnh truy tố chính thức ở Việt Nam trong hơn một năm qua.
Theo tường thuật hôm thứ sáu của nhật báo Washington Post, tổng thống Bush hy vọng sẽ mang theo một món quà khi đến thăm Việt Nam vào trung tuần tháng 11, đó là việc quốc hội Mỹ thông qua một dự luật để thiết lập mối quan hệ thương mại gần gũi nhất giữa hai nước kể từ khi chiến tranh Việt Nam kết thúc năm 1975.
Tuy nhiên, hy vọng này đang bị một làn mây mù che phủ vì giới hữu trách Hà Nội tiếp tục giam giữ bà Thuong Nguyen Cuc Foshee, một phụ nữ gốc Việt 58 tuổi ở tiểu bang Florida và là một người thuộc phe Cộng hòa mạnh mẽ ủng hộ cho ông Bush.
Theo tiết lộ của những người trong gia đình bà Foshee, bà đã bị bắt tại Hà Nội hồi tháng 9 năm ngoái trong lúc về thăm quê hương và dự đám cưới của một người cháu.
Các giới chức Việt Nam tố cáo rằng bà Foshee, cùng với hai phụ nữ Mỹ và một người đàn ông Mỹ bị họ bắt giam cùng lúc, đã định chiếm cứ các đài phát thanh và âm mưu lật đổ chính quyền Việt Nam.
Một số giới chức trong chính phủ của tổng thống Bush gợi ý rằng chính phủ Việt Nam có thể có bằng chứng bất lợi cho bà Foshee, nhưng các giới chức này nói rằng việc không chính thức truy tố bà là điều không đúng.
Trước đó, thượng nghị sĩ Mel Martinez, thuộc đảng Cộng hòa, đại diện tiểu bang Florida, đã ngăn không cho tiến hành cuộc biểu quyết về dự luật PNTR cho tới khi nào vụ án của bà Foshee được giải quyết thỏa đáng.
Cách nay ba tuần, Ngoại trưởng Hoa Kỳ, bà Condoleeza Rice, đã tiếp xúc với Bộ trưởng ngoại giao Phạm Gia Khiêm để yêu cầu giới hữu trách Hà Nội trả tự do cho bà Foshee. Một viên chức cao cấp của bộ ngoại giao Hoa kỳ cho biết ông Phạm Gia Khiêm nói rằng ông hiểu được tầm quan trọng của vụ án này và sẽ ra sức để tìm cách giải quyết.
Phát ngôn viên của Hội đồng An ninh Quốc gia Hoa kỳ, ông Frederick Jones, nói rằng Tòa Bạch Ốc có hay biết về vụ bà Foshee bị giam và về ý định ngăn chận dự luật PNTR của thượng nghị sĩ Martinez.
Ông Jones nói thêm rằng giới hữu trách Hoa kỳ đã hối thúc chính phủ Việt Nam tôn trọng các tiêu chuẩn pháp lý quốc tế và không được giam giữ bà Foshee vô thời hạn mà không theo đúng các thủ tục pháp lý.
Một phát ngôn viên của thượng nghị sĩ Martinez cho biết ông đang làm tất cả những gì mà một thượng nghị sĩ Mỹ có thể làm được để cho bà Foshee được trở về Florida.