Tổng thống Nga Vladimir Putin đã tiếp đón Chủ tịch Tập Cận Bình của Trung Quốc, Thủ tướng Narendra Modi của Ấn Độ và các nhà lãnh đạo thế giới khác tại hội nghị thượng đỉnh của khối BRICS, gồm các nền kinh tế đang phát triển.
Đây là một phần trong nỗ lực của Điện Kremlin nhằm thách thức ảnh hưởng toàn cầu của phương Tây.
Phát biểu tại buổi khai mạc cuộc họp BRICS hôm 23/10, ông Putin nêu vấn đề tăng cường hợp tác trong lĩnh vực tài chính là một phần trong chương trình nghị sự của mình. Ông cho biết những người tham gia cũng sẽ thảo luận về một loạt các vấn đề quốc tế bao gồm giải quyết các xung đột khu vực, cùng với việc mở rộng nhóm các nước BRICS.
“Chiến lược BRICS trên trường quốc tế phù hợp với những nỗ lực của phần lớn cộng đồng toàn cầu, còn gọi là đa số toàn cầu”, ông Putin nói.
Liên minh ban đầu bao – gồm Brazil, Nga, Ấn Độ, Trung Quốc và Nam Phi – đã mở rộng thêm để bao gồm Iran, Ai Cập, Ethiopia, Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất và Ả Rập Saudi. Thổ Nhĩ Kỳ, Azerbaijan và Malaysia đã chính thức nộp đơn xin trở thành thành viên và một số nước khác đã bày tỏ sự quan tâm đến việc gia nhập nhóm này.
Hội nghị thượng đỉnh kéo dài 3 ngày tại thành phố Kazan của Nga có sự tham dự của 36 quốc gia, nêu bật sự thất bại của các nỗ lực do Hoa Kỳ dẫn đầu nhằm cô lập Nga về các hành động của nước này ở Ukraine. Điện Kremlin đã ca ngợi hội nghị thượng đỉnh là “sự kiện chính sách đối ngoại lớn nhất từng được tổ chức” bởi Nga.
Điện Kremlin coi BRICS là đối trọng với trật tự toàn cầu do phương Tây thống trị và tăng gấp đôi nỗ lực để ve vãn các quốc gia ở Nam Bán cầu sau khi đưa quân vào Ukraine vào tháng 2/2022.
Nga đã tập trung thúc đẩy việc tạo ra một hệ thống thanh toán mới nhằm cung cấp một giải pháp thay thế cho mạng lưới trao đổi thông tin ngân hàng toàn cầu SWIFT và cho phép Moscow né tránh các lệnh trừng phạt của phương Tây và giao dịch với các đối tác.
Phát biểu tại hội nghị thượng đỉnh, ông Putin cũng đề xuất tạo ra một nền tảng đầu tư BRICS mới, nói rằng nó có thể “trở thành một công cụ mạnh mẽ để hỗ trợ nền kinh tế của chúng ta và cũng sẽ cung cấp nguồn lực tài chính cho các quốc gia ở Nam Bán cầu và Đông Bán cầu”.
Nhà lãnh đạo Nga và Chủ tịch Tập đã tuyên bố quan hệ đối tác “không giới hạn” vài tuần trước khi Nga xâm lược Ukraine vào năm 2022. Họ đã gặp nhau hai lần vào đầu năm nay, tại Bắc Kinh vào tháng 5 và tại hội nghị thượng đỉnh Tổ chức Hợp tác Thượng Hải ở Kazakhstan vào tháng 7.
Hôm 23/10, ông Tập nhấn mạnh vai trò của khối trong việc đảm bảo an ninh toàn cầu và nhấn mạnh sự cần thiết phải tránh leo thang xung đột Ukraine. Trung Quốc và Brazil đã đưa ra một kế hoạch hòa bình mà Ukraine đã bác bỏ.
Trước đó hôm 22/10, ông Putin mô tả mối quan hệ giữa Moscow và Bắc Kinh là “một trong những yếu tố ổn định chính trên trường thế giới”. Ông cam kết “mở rộng sự phối hợp trên tất cả các diễn đàn đa phương vì sự ổn định toàn cầu và trật tự thế giới công bằng”.
Sự hợp tác của Nga với Ấn Độ cũng đã phát triển mạnh mẽ khi New Delhi coi Moscow là đối tác đã được thử thách theo thời gian kể từ thời Chiến tranh Lạnh mặc dù Nga có mối quan hệ chặt chẽ với đối thủ chính của Ấn Độ là Trung Quốc. Các đồng minh phương Tây muốn Ấn Độ tích cực hơn trong việc thuyết phục Moscow chấm dứt giao tranh ở Ukraine, nhưng ông Modi đã tránh lên án Nga trong khi nhấn mạnh đến một giải pháp hòa bình.
“Chúng tôi ủng hộ đối thoại và ngoại giao, không phải chiến tranh”, ông Modi phát biểu trong cuộc họp BRICS hôm 23/10 trong bài phát biểu được Bộ ngoại giao Ấn Độ công bố. Chuyến đi của ông Modi tới hội nghị thượng đỉnh đánh dấu chuyến thăm thứ hai của ông tới Nga trong ba tháng.
“Là một nền tảng đa dạng và toàn diện, BRICS có thể đóng vai trò tích cực trong mọi lĩnh vực”, ông Modi nói.
Ông Putin cũng sẽ gặp Tổng thư ký Liên Hiệp Quốc Antonio Guterres vào ngày 24/10. Ông Guterres đã nhiều lần chỉ trích các hành động của Moscow tại Ukraine và đang có chuyến thăm đầu tiên tới Nga sau hơn hai năm. Chuyến đi của người đứng đầu LHQ tới Kazan đã gây ra phản ứng giận dữ từ Kyiv.
“Đây là một lựa chọn sai lầm vốn không thúc đẩy mục tiêu hòa bình”, Bộ ngoại giao Ukraine nói trên X, đồng thời cho biết thêm rằng “điều này chỉ làm tổn hại đến danh tiếng của Liên Hiệp Quốc.
Ông Farhan Haq, phó phát ngôn viên của ông Guterres, đã phản ứng lại những lời chỉ trích của Ukraine bằng cách nói rằng chuyến thăm là “một thông lệ chuẩn mực khi tham dự các cuộc họp của các tổ chức có nhiều quốc gia thành viên quan trọng, chẳng hạn như G7 và G20”.
“Cuộc họp có tầm quan trọng lớn đối với công việc của Liên Hiệp Quốc, khi các nước BRICS đại diện cho khoảng một nửa dân số thế giới”, ông Haq nói.
Ông Putin dự kiến sẽ tổ chức hơn một chục cuộc họp song phương bên lề hội nghị thượng đỉnh này.