Có thể khó để đo lường cách thức mà cuộc chiến của Nga ở Ukraine đã làm gián đoạn nguồn cung cấp toàn cầu đối với các phụ tùng và nguyên liệu thô cần thiết để hoàn thành nhiều loại sản phẩm - từ ô tô đến chip máy tính.
Nhưng việc cắt đứt một trong những chuỗi cung ứng đó đã mang lại “cảm giác chán nản” cho Andrey Bibik, người đứng đầu nhà máy thép Interpipe ở Dnipro, Ukraine. Ông đã dành những giờ đầu tiên của cuộc chiến để giảm bớt hoạt động 24 giờ thường bận rộn của mình và cho hầu hết nhân công về nhà.
“Thật trống rỗng và cô đơn. Bạn không nghe thấy một âm thanh nào. Bạn thấy mọi thứ đều ngừng lại”, ông nói.
Việc đưa các đường ống truyền dẫn bằng thép của Interpipe tới các công ty dầu mỏ ở Texas và bánh xe đường sắt của công ty tới các công ty điều hành tàu cao tốc ở châu Âu đã bị đình lại. Hàng trăm trong số khoảng 10.000 nhân viên của nhà máy đã tham gia cuộc chiến chống lại Nga. Những người khác đã rời đi; một nhóm nhỏ còn lại quản lý căng tin và sản xuất các chướng ngại vật nhọn bằng kim loại để chặn xe tăng và đoàn xe của Nga. Các hầm trú bom của nhà máy là nơi trú ngụ của hàng chục gia đình địa phương vào ban đêm.
“Ngừng sản xuất là một lựa chọn khó khăn. Chúng tôi đã có rất nhiều đơn đặt hàng, rất nhiều khách hàng đang chờ vật liệu của chúng tôi. Nhưng nếu bạn phải lựa chọn giữa sự an toàn và lợi nhuận có thể có, tôi nghĩ câu trả lời là hiển nhiên”, ông Bibik, người đã làm việc tại công ty gần hai thập kỷ cho biết. “Điều quan trọng nhất mà chúng tôi có là cuộc sống và chúng tôi thực sự cần chăm sóc những người chúng tôi yêu thương”.
Việc ngừng sản xuất tương tự đã lan rộng ra các ngành công nghiệp khác ở Ukraine, được thúc đẩy không chỉ bởi những lo ngại về an toàn mà còn vì chiến tranh và cuộc di cư ồ ạt của người tị nạn đã khiến các tuyến đường bộ và đường sắt không còn hoạt động cho việc vận tải hàng hóa thương mại. Một số thành phẩm của Interpipe được xuất khẩu ra nước ngoài hiện đang bị đình trệ tại cảng Odesa ở Biển Đen.
Ukraine chỉ chiếm khoảng 0,3% xuất khẩu của thế giới, trong khi thị phần của Nga là khoảng 1,9%, theo một báo cáo của ngân hàng Hà Lan ING. Tuy nhiên, một số ngành kinh doanh với các quốc gia này đang bắt đầu cảm nhận được tác động của chiến tranh.
Đối với Nga, nước sản xuất chính các mặt hàng như năng lượng, thép và các kim loại thô như niken, đồng… mà nhiều nguyên liệu trong số đó quan trọng đối với ngành công nghiệp ôtô - những lo ngại về nguồn cung gắn liền với việc trừng phạt kinh tế phương Tây và các động thái trả đũa của Nga. Đối với Ukraine, chính cuộc chiến đang cắt đứt nguồn cung cấp.
“Chúng tôi muốn dành ưu tiên cho những người tị nạn, những người đang cố gắng di chuyển ra khỏi vùng chiến sự và các đoàn xe quân sự và nhân đạo”, ông Fadi Hraibi, Chủ tịch kiêm cựu Giám đốc điều hành của Interpipe có trụ sở tại Houston cho biết.
Sự gián đoạn của một ngành công nghiệp Ukraine khác - sản xuất dây buộc được sử dụng trong ôtô - đã và đang gây tổn hại cho các nhà sản xuất ôtô châu Âu. Ukraine có hơn 30 nhà máy ôtô, hầu hết đều tập trung gần biên giới phía tây với Ba Lan và các nước láng giềng châu Âu khác, theo cơ quan chính phủ thúc đẩy đầu tư nước ngoài.
Nhà cung cấp phụ tùng Leoni của Đức cho biết hoạt động sản xuất đã bị gián đoạn tại hai nhà máy phía tây Ukraine ở Styri và Kolomyja và họ đang tìm kiếm các giải pháp thay thế tạm thời. Người phát ngôn Gregor le Claire cho biết: “Chúng tôi biết rằng tình hình hiện đang ảnh hưởng không chỉ đến Leoni mà còn ảnh hưởng đến toàn bộ ngành công nghiệp”.
Ukraine cũng là một trong những nhà cung cấp neon lớn nhất thế giới. Đây là một loại khí được sử dụng trong laser giúp khắc các mạch tích hợp lên chip máy tính. Điều đó khiến các nhà điều hành ngành công nghiệp ôtô lo ngại rằng sự thiếu hụt nguồn cung cấp đèn neon có thể làm trầm trọng thêm tình trạng thiếu chip toàn cầu vốn đã buộc phải cắt giảm sản lượng và khiến xe cộ trở nên khan hiếm trên toàn thế giới.
Interpipe có 5 nhà máy ở Ukraine, tất cả đều nằm ở trung tâm công nghiệp Dnipro và các khu vực lân cận giữ một vị trí chiến lược trên sông Dnepr về phía đông nam của thủ đô Kyiv.
Cho đến khi các cuộc không kích của Nga bắt đầu nhắm vào Dnipro vào thứ Sáu, thành phố lớn thứ tư của đất nước hầu như yên tĩnh - ngoại trừ thỉnh thoảng có tiếng còi báo động không kích - trong hai tuần kể từ khi Nga xâm lược đất nước. Nhưng các giám đốc điều hành tại Interpipe đã đưa ra quyết định nhanh chóng vào ngày 24 tháng 2 để đóng cửa tất cả các cơ sở của nhà máy.
Tổng thống Nga Vladimir Putin đã tiến hành cuộc xâm lược trước bình minh và đến giờ ăn trưa, các hoạt động của nhà máy đã bị dừng lại, ông Bibik nói. Tối hôm đó, ông chứng kiến năm công nhân cuối cùng được đưa về vùng ngoại ô nơi họ sinh sống. Tất cả công nhân của Interpipe vẫn đang được trả lương, ông Bibik và Hraibi cho biết.
Khách hàng của Interpipe trong ngành năng lượng và đường sắt thường đặt mặt hàng ống, bánh xe và các sản phẩm khác của họ trước hàng tháng, nhưng ông Hraibi cho biết sự gián đoạn sẽ gây ra tình trạng thiếu hụt và khiến một số người phải tìm kiếm các sản phẩm thay thế. Đối với một số khách hàng bánh xe, chẳng hạn như một nhà điều hành đường sắt Ảrập Saudi, Interpipe là nhà cung cấp duy nhất, ông nói. Hai trong số các đối thủ chính trong ngành thép của công ty, OMK và Evraz, đang ở Nga và ông hy vọng khách hàng sẽ tránh họ.
“Tôi không biết liệu doanh nghiệp của chúng tôi có tồn tại được không”, ông nói. “Chúng tôi làm tất cả những gì cần thiết để hỗ trợ mọi người, để giữ nhân viên của chúng tôi có thể khởi động lại sau một hoặc hai hoặc ba tháng, bất cứ khi nào mọi thứ trở lại - ít nhất là gần mức bình thường. Nhưng trên thực tế, không ai có thể đoán trước được điều gì sẽ xảy ra”.