Số người đi bầu thấp gây khó khăn cho phe đối lập Kampuchea

  • Irwin Loy

Các thành viên đảng đối lập Sam Rainsy tham gia vào chiến dịch bầu cử ở Phnom Penh

Đảng đương quyền tại Kampuchea đã thắng lớn trong các cuộc bầu cử địa phương hôm mùng 3 tháng 6. Tại cuộc bầu cử này đặc biệt là số cử tri đi bầu thấp, và các nhà phân tích nói đây là một đòn nặng cho các đảng đối lập.

Một số người cho rằng đây là một chỉ dấu cho thấy các đảng đối lập cần đoàn kết lại nếu muốn trở thành một thách thức chính đáng trong cuộc bầu cử toàn quốc vào năm tới.

Ngay cả trước khi diễn ra các cuộc bầu cử hội đồng xã, những kết quả hầu như đã biết trước ngoại trừ trường hợp bỏ cuộc.

Như đã dự kiến, Đảng Nhân Dân Kampuchea (CPP) đương quyền đã nắm ưu thế trong cuộc bầu cử, chiếm được 97% các vị trí xã trưởng trên toàn quốc.

Các đảng đối lập coi cuộc bầu cử này như một bàn đạp – một cách để lấy đà trong thời gian sắp diễn ra cuộc tổng tuyển cử được định vào tháng Bảy năm 2013. Nhưng nếu các cuộc bầu cử xã thôn là một bước tiến, thì đó chỉ là một bước tiến khiêm tốn.

Tổ chức đối lập lớn nhất của Kampuchea. Đảng Sam Rainsy (SRP), đã mất thế đứng, ngay cả tại cứ điểm của họ từ trước đến nay là Phnom Penh.

Số cử tri đi bầu lần này cũng sút giảm đáng kể. Các quan sát viên bầu cử ước tính rằng có khoảng 60% số cử tri đăng ký đã đi bỏ phiếu trong năm nay – sụt giảm từ 67% số cử tri đia bầu trong cuộc bầu cử trước, và một sự sụt giảm lớn từ 87% số cử tri đi bầu một thập niên trước đây.

Và điều đó có thể là dấu hiệu đáng ngại nhất cho phe đối lập bị chia rẽ của Kampuchea.

Ông Ou Virak, chủ tịch Trung Tâm Nhân quyền Kampuchea, nói:

“Có thêm nhiều người tin rằng lá phiếu của họ chẳng ăn thua gì.”

Đảng đương quyền CPP đã chiếm ưu thế chính trị ở đây trong gần hai thập niên – các nhà phân tích nói rằng, đây là một thắng lợi lớn phần nào dựa vào sự kiểm soát của chính quyền đối với báo chí và một hệ thống bao che đã ăn sâu mọc rễ.

Phe đối lập đã mau chóng tố cáo chính phủ sử dụng thủ đoạn nhơ bẩn trong cuộc bầu cử.

Tuy nhiên, ông Ou Virak, chủ tịch Trung Tâm Nhân quyền Kampuchea, nói những tuyên bố được lập lại như vậy cũng có thể đem lại tác dụng ngược:

“Tôi nghĩ rằng một số đảng đối lập đã sai lầm khi nói rằng Ủy Ban Bầu Cử Toàn Quốc không độc lập và đảng đương quyền CPP kiểm soát hầu hết các định chế, vì thế lá phiếu của bạn chẳng có ích lợi gì và cuộc bầu cử sẽ có nhiều gian lận. Nếu nói như vậy, thì những người ủng hộ bạn sẽ không muốn tham gia cuộc bỏ phiếu nữa. Như vậy số người đi bầu sụt giảm sẽ ảnh hưởng tới phe đối lập nhiều nhất."

Đảng đương quyền CPP đã “bôi trơn” kỹ lưỡng bộ máy bầu cử, có xảo năng thành thạo trong việc đem những người ủng hộ họ tới phòng phiếu vào ngày bầu cử.

Còn đối với phe đối lập, kết quả cuộc bầu cử hôm Chủ Nhật có thể phản ánh sự mệt mỏi của cử tri.

Ông Thun Saray, chủ tịch Adhoc, một tổ chức nhân quyền địa phương, nhận định:

“Đã có nhiều cuộc bầu cử xảy ra trong 20 năm qua nhưng cử tri không thấy chút thay đổi chính trị nào qua những cuộc bầu cử này. Đó là lý do tại sao số người đi bầu càng ngày càng ít đi. Đó là e ngại của tôi.”

Đối với Đảng Nhân Quyền (HRP), cuộc bầu cử tuần này là một sự khai thông. Tranh đua trong những cuộc bầu cử xã thôn đầu tiên, HRP đã chiếm được số xã trưởng cũng nhiều gần bằng Đảng Sam Rainsy (SRP), đảng đã có nề nếp lâu hơn.

Ông Saray nói rõ ràng là hai đảng đối lập giờ đây phải hợp tác với nhau nếu những người ủng hộ phe đối lập có hy vọng tạo dựng được một thách thức thực sự trong cuộc tổng tuyển cử vào năm tới.

Tuy nhiên những kế hoạch thành lập một liên hiệp hay thậm chí nhập hai đảng lại với nhau đã được thảo luận ngay cả trước cuộc bầu cử này, nhưng hai phía đã không thể thành lập liên minh cụ thể nào.

Các quan sát viên nói rằng Đảng Sam Rainsy đã không muốn chia sẻ vị trí quan trọng của họ. Thái độ của đảng Sam Rainsy có thể đã thay đổi nhiều với kết quả đáng kể của Đảng Nhân Quyền trong cuộc bầu cử xã thôn.

Nhưng vẫn còn phải chờ xem liệu các nhân vật của cả hai đảng có thể đứng chung trong một đảng duy nhất hay không.