Dân chúng Kampuchea ngày Chủ nhật tới đây sẽ đi bỏ phiếu bầu hội đồng xã. Tại một nước mà hầu hết quyền hành đều nằm trong tay Thủ tướng Hun Sen, các đảng đối lập không đặt nhiều kỳ vọng vào kết quả của kỳ bầu cử này.
Nhà lập pháp Son Chhay không đặt nhiều kỳ vọng vào cuộc bầu cử hội đồng xã ngày Chủ nhật này. Chính khách thuộc đảng Sam Rainsy của phe đối lập hy vọng đảng ông sẽ giành được một thắng lợi khiêm tốn. Ông nói:
"Khi chúng tôi nói tới thắng lợi, đó không phải là một việc dễ dàng. Hiện giờ chúng tôi chỉ dẫn đầu 28 xã trong tổng số 1.633 xã. Rất ít. Cho nên chúng tôi hy vọng có thể chiếm được ít nhất là 10%. Và đó sẽ là một sự khởi đầu rất tốt đẹp."
Một sự khởi đầu tốt đẹp nhưng vẫn là những mục tiêu khá khiêm tốn đối với đảng đối lập lớn nhất ở Kampuchea. Tại một nước mà đảng Nhân dân Kampuchea đương quyền đã liên tục nắm giữ quyền lực từ thập niên 1990, việc chống đối chính phủ tại các phòng phiếu là một việc rất khó khăn.
Và tình hình năm nay cũng không khác gì mấy.
Trong hai tuần qua, các đảng chính trị đã tiến hành những cuộc vận động bầu cử trên cả nước. Tại Phnom Penh, những đoàn xe dài của đảng Nhân dân Kampuchea không ngừng chạy qua các đường phố và bật loa phóng thanh thật lớn để kêu gọi dân chúng dồn phiếu cho ứng viên của họ.
Trong khi đó, đảng Sam Rainsy chỉ có một đoàn xe mấy chiếc.
Đảng này đã dựng những màn ảnh truyền hình lớn trên vài chiếc xe cam nhông cỡ nhỏ và lái lòng vòng trong thành phố vào ban đêm.
Trên màn hình người ta thấy những dân làng bị xua đuổi ra khỏi nhà cửa đất đai của họ. Ông Son Chhay nói rằng đây là cách vận động hữu hiệu nhất của đảng ông hiện nay vì hầu hết các đài phát thanh và đài truyền hình đều có xu hướng ủng hộ chính phủ. Ông nói:
"Thông thường thì những sự việc như thế này sẽ được tường thuật trong chương trình tin tức trên truyền hình. Nhưng ở Kampuchea thì không như vậy. Chúng tôi không thể tiếp cận thông tin nên chính phủ chỉ trình bày cho công chúng những tin tức có tính chất tuyên truyền."
Các nhà quan sát bầu cử cho biết sự kiểm soát của đảng Nhân dân Kampuchea còn nới rộng ra khỏi lãnh vực truyền thông và vươn tới những người trong giới công chức, cảnh sát và quân đội.
Theo luật thì những nhóm người này không được dùng ảnh hưởng của mình để vận động ủng hộ hoặc chống lại bất kỳ đảng phái nào. Nhưng trên thực tế, luật này không được tuân hành.
Ông Koul Panha là Giám đốc của tổ chức COMFREL, tên tắt của Ủy ban Bầu cử Tự do và Công bằng Kampuchea. Ông cho biết như sau:
"Chúng tôi nhận thấy việc sử dụng sai trái những nguồn lực nhà nước đã trở thành một vấn đề có tính hệ thống. Đảng đương quyền tìm cách tổ chức, sử dụng, khuyến khích và huy động các giới chức chính phủ. Họ huy động những người này, phái họ tới các xã để thực hiện những hoạt động ủng hộ đảng đương quyền. Cũng có lúc họ vận động để chống đối những người khác. Điều này xảy ra từ lâu nhưng đã gia tăng trong cuộc bầu cử này. Đây là một vấn đề có tính hệ thống. Những hành động này vi phạm luật pháp."
Tuy nhiên, ông Panha nói rằng cũng có một số cải thiện trong thời gian vận động bầu cử này. Ông cho biết sự than phiền về nạn hăm dọa và những hành vi bất hợp lệ khác đã giảm bớt và những vụ bạo động chính trị cũng ít hơn so với những lần bầu cử trước đây.
Mặc dù vậy ông nói rằng tiến trình bầu cử tiếp tục có khuyết điểm:
"Bầu cử ở Kampuchea vẫn chưa đạt tiêu chuẩn quốc tế về tự do và công bằng."
Tuy có nhiều sinh hoạt vận động bầu cử như vậy, các nhà quan sát nói rằng cuộc bầu cử hội đồng xã này có rất ít những cuộc tranh luận về chính sách. Thay vào đó, các đảng chính trị đã nhân cơ hội này để tuyên truyền cho đảng của mình.
Nhà phân tích chính trị Lao Mong Hay nhận xét như sau:
"Dường như các ứng cử viên không tập trung vào các vấn đề ở địa phương. Dường như họ chỉ nói tới các vấn đề thuộc tầm mức quốc gia và về lập trường chính trị của đảng họ. Tình hình này giống như tình hình của một cuộc tổng tuyển cử chứ không phải bầu cử địa phương. Nhưng tôi cũng không biết chắc là các ứng cử viên có nắm bắt được những vấn đề địa phương hay không, bởi vì họ không thể làm gì nhiều trong lúc bị kiểm soát bởi những người ở bên trên."
Tại trụ sở đảng Sam Rainsy ở Phnom Penh, dân biểu Son Chhay nói rằng việc chiếm được thế đứng ở cấp xã là một việc quan trọng. Nhưng đảng ông đã bắt đầu suy tính tới những chuyện xa hơn cuộc bầu cử vào chủ nhật này và nhắm đến cuộc bầu cử quốc hội vào năm tới. Ông nói:
"Bầu cử địa phương là một nấc thang để tiến lên bầu cử quốc gia. Khi chúng tôi có quyền kiểm soát nhiều hơn đối với các chính quyền địa phương thì chúng tôi sẽ có nhiều nguồn lực hơn và sẽ có thêm người làm việc cho đảng của chúng tôi trong cuộc bầu cử quốc hội vào năm tới.
Cuộc bầu cử này, theo lịch trình, sẽ được tổ chức vào tháng 7 năm 2013.
Nhà lập pháp Son Chhay không đặt nhiều kỳ vọng vào cuộc bầu cử hội đồng xã ngày Chủ nhật này. Chính khách thuộc đảng Sam Rainsy của phe đối lập hy vọng đảng ông sẽ giành được một thắng lợi khiêm tốn. Ông nói:
"Khi chúng tôi nói tới thắng lợi, đó không phải là một việc dễ dàng. Hiện giờ chúng tôi chỉ dẫn đầu 28 xã trong tổng số 1.633 xã. Rất ít. Cho nên chúng tôi hy vọng có thể chiếm được ít nhất là 10%. Và đó sẽ là một sự khởi đầu rất tốt đẹp."
Một sự khởi đầu tốt đẹp nhưng vẫn là những mục tiêu khá khiêm tốn đối với đảng đối lập lớn nhất ở Kampuchea. Tại một nước mà đảng Nhân dân Kampuchea đương quyền đã liên tục nắm giữ quyền lực từ thập niên 1990, việc chống đối chính phủ tại các phòng phiếu là một việc rất khó khăn.
Và tình hình năm nay cũng không khác gì mấy.
Trong hai tuần qua, các đảng chính trị đã tiến hành những cuộc vận động bầu cử trên cả nước. Tại Phnom Penh, những đoàn xe dài của đảng Nhân dân Kampuchea không ngừng chạy qua các đường phố và bật loa phóng thanh thật lớn để kêu gọi dân chúng dồn phiếu cho ứng viên của họ.
Trong khi đó, đảng Sam Rainsy chỉ có một đoàn xe mấy chiếc.
Đảng này đã dựng những màn ảnh truyền hình lớn trên vài chiếc xe cam nhông cỡ nhỏ và lái lòng vòng trong thành phố vào ban đêm.
Trên màn hình người ta thấy những dân làng bị xua đuổi ra khỏi nhà cửa đất đai của họ. Ông Son Chhay nói rằng đây là cách vận động hữu hiệu nhất của đảng ông hiện nay vì hầu hết các đài phát thanh và đài truyền hình đều có xu hướng ủng hộ chính phủ. Ông nói:
"Thông thường thì những sự việc như thế này sẽ được tường thuật trong chương trình tin tức trên truyền hình. Nhưng ở Kampuchea thì không như vậy. Chúng tôi không thể tiếp cận thông tin nên chính phủ chỉ trình bày cho công chúng những tin tức có tính chất tuyên truyền."
Các nhà quan sát bầu cử cho biết sự kiểm soát của đảng Nhân dân Kampuchea còn nới rộng ra khỏi lãnh vực truyền thông và vươn tới những người trong giới công chức, cảnh sát và quân đội.
Theo luật thì những nhóm người này không được dùng ảnh hưởng của mình để vận động ủng hộ hoặc chống lại bất kỳ đảng phái nào. Nhưng trên thực tế, luật này không được tuân hành.
Ông Koul Panha là Giám đốc của tổ chức COMFREL, tên tắt của Ủy ban Bầu cử Tự do và Công bằng Kampuchea. Ông cho biết như sau:
"Chúng tôi nhận thấy việc sử dụng sai trái những nguồn lực nhà nước đã trở thành một vấn đề có tính hệ thống. Đảng đương quyền tìm cách tổ chức, sử dụng, khuyến khích và huy động các giới chức chính phủ. Họ huy động những người này, phái họ tới các xã để thực hiện những hoạt động ủng hộ đảng đương quyền. Cũng có lúc họ vận động để chống đối những người khác. Điều này xảy ra từ lâu nhưng đã gia tăng trong cuộc bầu cử này. Đây là một vấn đề có tính hệ thống. Những hành động này vi phạm luật pháp."
Tuy nhiên, ông Panha nói rằng cũng có một số cải thiện trong thời gian vận động bầu cử này. Ông cho biết sự than phiền về nạn hăm dọa và những hành vi bất hợp lệ khác đã giảm bớt và những vụ bạo động chính trị cũng ít hơn so với những lần bầu cử trước đây.
Mặc dù vậy ông nói rằng tiến trình bầu cử tiếp tục có khuyết điểm:
"Bầu cử ở Kampuchea vẫn chưa đạt tiêu chuẩn quốc tế về tự do và công bằng."
Tuy có nhiều sinh hoạt vận động bầu cử như vậy, các nhà quan sát nói rằng cuộc bầu cử hội đồng xã này có rất ít những cuộc tranh luận về chính sách. Thay vào đó, các đảng chính trị đã nhân cơ hội này để tuyên truyền cho đảng của mình.
Nhà phân tích chính trị Lao Mong Hay nhận xét như sau:
"Dường như các ứng cử viên không tập trung vào các vấn đề ở địa phương. Dường như họ chỉ nói tới các vấn đề thuộc tầm mức quốc gia và về lập trường chính trị của đảng họ. Tình hình này giống như tình hình của một cuộc tổng tuyển cử chứ không phải bầu cử địa phương. Nhưng tôi cũng không biết chắc là các ứng cử viên có nắm bắt được những vấn đề địa phương hay không, bởi vì họ không thể làm gì nhiều trong lúc bị kiểm soát bởi những người ở bên trên."
Tại trụ sở đảng Sam Rainsy ở Phnom Penh, dân biểu Son Chhay nói rằng việc chiếm được thế đứng ở cấp xã là một việc quan trọng. Nhưng đảng ông đã bắt đầu suy tính tới những chuyện xa hơn cuộc bầu cử vào chủ nhật này và nhắm đến cuộc bầu cử quốc hội vào năm tới. Ông nói:
"Bầu cử địa phương là một nấc thang để tiến lên bầu cử quốc gia. Khi chúng tôi có quyền kiểm soát nhiều hơn đối với các chính quyền địa phương thì chúng tôi sẽ có nhiều nguồn lực hơn và sẽ có thêm người làm việc cho đảng của chúng tôi trong cuộc bầu cử quốc hội vào năm tới.
Cuộc bầu cử này, theo lịch trình, sẽ được tổ chức vào tháng 7 năm 2013.
