Anh, Pháp và Đức hôm 13/5 một lần nữa bày tỏ ủng hộ thỏa thuận hạt nhân nhằm ngăn chặn tham vọng vũ khí hạt nhân của Iran trong khi cảnh báo Mỹ không nên gia tăng sức ép ở khu vực Vùng Vịnh với sự thể hiện sức mạnh quân sự cũng như các nỗ lực nhằm làm suy sụp nền kinh tế của Iran.
Các nhà ngoại giao hàng đầu của ba nước đồng minh châu Âu gặp Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo ở Brussels sau khi ông hủy chặng dừng chân đã được lên kế hoạch trước ở Moscow khi đang trên đường đến khu nghỉ mát Sochi của Nga để gặp Tổng thống Nga Vladimir Putin và Ngoại trưởng Nga Sergey Lavrov vào ngày 14/5.
Bộ Ngoại giao Mỹ nói ông Pompeo sẽ bàn bạc với các đồng minh về ‘các hành động và tuyên bố mang tính đe dọa mới đây của Cộng hòa Hồi giáo Iran’.
Tổng thống Iran Hassan Rouhani hồi tuần trước cảnh báo rằng Tehran có thể sẽ nối lại hoạt động làm giàu uranium ở một cấp độ cao hơn nếu các cường quốc châu Âu, Trung Quốc và Nga không đưa ra được kế hoạch để đẩy lùi các biện pháp trừng phạt của Mỹ đối với khu vực ngân hàng và năng lượng của Iran.
Tổng thống Mỹ Doanld Trump đã quyết định rút ra khỏi thỏa thuận hạt nhân năm 2015 nhằm kiềm chế tham vọng hạt nhân của Iran. Mỹ đã điều nhóm tấn công của hàng không mẫu hạm USS Abraham Lincoln và bốn máy bay ném bom B-52 đến Trung Đông trước những quan ngại rằng Iran có thể đang hoạch định một cuộc tấn công nhằm vào các mục tiêu Mỹ.
Tuy nhiên, các đồng minh châu Âu đã cảnh báo Mỹ về việc leo thang căng thẳng này.
Ngoại trưởng Anh Jeremy Hunt đã kêu gọi ‘thời kỳ yên bình’.
“Chúng tôi rất lo lắng về nguy cơ xung đột xảy ra bất chợt với sự leo thang vốn không có chủ ý từ trước từ cả hai bên nhưng lại dẫn đến xung đột theo cách nào đó,” ông Hunt nói.
Ngoại trưởng Pháp Jean-Yves Le Drian nói động thái của Mỹ tăng cường các biện pháp chế tài nhắm vào Iran để ngăn chặn các giao dịch dầu mỏ quốc tế của nước này ‘không phù hợp với chúng tôi’.
Ngoại trưởng Đức Heiko Maas nói Berlin ‘vẫn xem thỏa thuận hạt nhân này là cơ sở để Iran không phát triển vũ khí hạt nhân trong tương lai và chúng tôi xem nó là mang tính chất sống còn cho an ninh của chúng tôi.” Ông nói Berlin ‘quan ngại về những diễn biến và căng thẳng trong khu vực và rằng Đức không muốn có sự leo thang quân sự’.
Trước cuộc hội đàm, phát ngôn nhân Bộ Ngoại giao Mỹ Morgan Ortagus nói rằng ông Pompeo sẽ ‘tiếp tục phối hợp chặt chẽ với các đồng minh và đối tác để đảm bảo an ninh của các lợi ích chung của chúng tôi ở Trung Đông và trên thế giới.”
Hoa Kỳ đang củng cố sự hiện diện quân sự ở Trung Đông trong hành động được các quan chức gọi là ‘sự đáp trả trực tiếp đối với các chỉ dấu và lời cảnh báo leo thang và gây lo ngại của Iran’
Trước đó, Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov đã kêu gọi ông Pompeo dùng ngoại giao thay vì đe dọa để giải quyết các vấn đề sau khi ông Lavrov có cuộc nói chuyện với người đồng cấp Iran Mohammad Javad Zarif ở Moscow.
