Sau khi Trung Quốc và Maylaysia nhất trí thúc đẩy giải quyết tranh chấp trên biển Đông thông qua đối thoại và đàm phán song phương, Việt Nam đã lên tiếng phản đối.
Bộ Ngoại Giao Việt Nam hôm 3/11 khẳng định việc giải quyết tranh chấp trên biển Đông cần phải dựa trên cơ sở luật pháp quốc tế và bằng biện pháp hòa bình.
Người phát ngôn bộ Ngoại Giao Lê Hải Bình được truyền thông trong nước trích lời nói tại một cuộc họp báo thường niên tại Hà Nội rằng: “Lập trường nhất quán của Việt Nam là các vấn đề tranh chấp ở biển Đông liên quan đến song phương thì giải quyết qua kênh song phương, còn các vấn đề liên quan đến đa phương, có nhiều bên thì phải giải quyết thông qua nhiều bên.” Ông Bình, khi trả lời câu hỏi của VNExpress trong cuộc họp báo, nói Việt Nam giữ vững lập trường trong việc giải quyết các tranh chấp ở biển Đông trên cơ sở luật pháp quốc tế.
Việt Nam và Malaysia nằm trong số các nước trong khu vực tuyên bố chủ quyền chồng chéo với Trung Quốc trên biển Đông. Bắc Kinh tuyên bố chủ quyền trên 80% vùng biển giàu tài nguyên này, và đòi giải quyết các tranh chấp một cách song phương.
Trong vụ kiện ra tòa trọng tài quốc tế của Philippines, tòa án tại La Haye bác bỏ các tuyên bố chủ quyền của Trung Quốc. Tuy nhiên, sau khi nhậm chức vào cuối tháng 6, tổng thống mới của Philippines Rodrigo Duterte, lật ngược chính sách của người tiền nhiệm Benigno Aquino, xích lại gần hơn với Trung Quốc, kể cả trong việc giải quyết tranh chấp chủ quyền biển đảo.
Giống như Philippines, Malaysia cũng đang xích lại gần hơn với Trung Quốc và đây được coi là một nỗ lực mới nhất của Bắc Kinh nhằm chống lại ảnh hưởng của Mỹ trong khu vực. Tổng thống Philippines trong chuyến thăm tới Bắc Kinh tháng trước đã tuyên bố “chia tay” với Mỹ và xoay sang Trung Quốc và Nga.
Theo hãng tin Reuters, Malaysia hôm 2/11 đã ký thỏa thuận mua 4 tàu hải quân của Trung Quốc và cam kết sẽ cùng với Bắc Kinh xử lý song phương tranh chấp trên biển Đông. Đây là thỏa thuận quốc phòng lớn đầu tiên của Malaysia với Bắc Kinh trong bối cảnh căng thẳng trên biển Đông gia tăng.
Gần đây, Mỹ đã đưa tàu khu trục hạm USS Decatur tới biển Đông nhằm thách thức “những tuyên bố chủ quyền hàng hải quá đáng” của Trung Quốc. Thứ trưởng bộ Quốc Phòng Việt Nam Nguyễn Chí Vịnh nói rằng “Việt Nam ủng hộ Mỹ cũng như các đối tác khác can dự vào khu vực” nếu sự can dự ấy phục vụ cho hòa bình và ổn định khu vực.
Năm ngoái, Mỹ đã chi gần 260 triệu đô la để giúp các nước trong đó có Việt Nam đảm bảo an ninh biển. Tuy nhiên với quyết định của Philippines và Malaysia xích gần hơn với Trung Quốc, chính sách xoay trục sang châu Á của Mỹ để kiềm chế sự bành trướng của Trung Quốc đang gặp nhiều trở ngại.
