Mỹ: Uranium, vũ khí hóa học của Libya được bảo vệ an toàn

Chính phủ Gadhafi trong nỗ lực tránh các chế tài liên hệ đến khủng bố và tình trạng bị cô lập về chính trị, đã từ bỏ vũ khí giết người hàng loạt vào năm 2003 và sau đó cũng từ bỏ những bộ phận quan trọng của chương trình vũ khí hạt nhân mới phát triển.

Tuy nhiên Libya vẫn tiếp tục sở hữu một số lượng lớn chất mù tạt-một chất chính để chế tạo vũ khí hóa học. Và một kho chất uranium tinh chế thấp, hay còn được gọi là bánh vàng, vẫn là một mối lo ngại của quốc tế khi Libya lâm vào vụ xung đột.

Tuy nhiên, nữ phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Victoria Nuland nói với các phóng viên hôm thứ Năm là Hoa Kỳ tin tưởng, căn cứ vào sự đảm bảo của Hội đồng Chuyển tiếp Quốc gia Libya gọi tắt là TNC và những nhận xét của cơ quan tình báo Mỹ, kho uranim và chất mù tạt được an toàn.

Bà nói bánh vàng uranium được canh giữ tại một địa điểm nghiên cứu hạt nhân gần Tripoli.

Bà Nuland nói: “Chất này được tồn trữ tại cơ sở nghiên cứu hạt nhân Tajoura và được bảo vệ tại đây. Chúng ta có thể, xuyên qua những phương tiện kỹ thuật quốc gia của chúng ta để quả quyết là chúng ta tin là những chất liệu này được an toàn. Và trong bất cứ trường hợp nào, vào lúc này, Libya chưa có phương tiện để biến bánh vàng thành một thứ gì nguy hiểm.”

Bà Nuland nói là trong tiến trình đưa đến bình thường hóa quan hệ ngoại giao giữa Hoa Kỳ và Libya vào năm 2006, chính phủ của Gadhafi trao lại những trang bị vũ khí hạt nhân nhận được từ mạng lưới A.Q. Khan của Pakistan hai năm trước đó. Bà nói Libya từ bỏ chất uranium tinh chế cao cuối cùng vào năm 2009.

Nữ phát ngôn viên Bộ Ngoại giao nói Libya vẫn còn sở hữu một số lượng lớn chất mù tạt có thể sử dụng để nhồi vào các quả đạn pháo và những đầu đạn tên lửa. Tuy nhiên bà nói thêm là chất này cũng được bảo vệ tại những địa điểm chứa vũ khí được canh gác cẩn thận.

Bà Nuland nói: “Chất này được chứa trong những thùng lớn bằng thép trong những công sự vững chắc. Những công sự này đã được Tổ chức Cấm Vũ khí Hóa học OPCW niêm phong. Phán đoán của chúng ta là những chất này vẫn được an toàn. Và một lần nữa, đây không phải là những chất hóa học đã sẵn sàng để chế biến thành vũ khí. Chúng không thể nhanh chóng được chuyển thành vũ khí và vẫn được chứa những ở thùng lớn bên trong những công sự vững chắc. Và chúng ta có khả năng giám sát an ninh với những phương tiện kỹ thuật của quốc gia.”

“Những phương tiên kỹ thuật quốc gia” thường dùng để chỉ những vệ tinh do thám và những phương tiện tình báo khác của Mỹ.

Bà Nuland nói mối quan tâm chính về việc phổ biến vũ khí từ Libya liên hệ đến những tên lửa vác vai chống máy bay, hay còn gọi là MANPADS - viết tắt của Hệ thống phòng không mang vác cá nhân.

Chính phủ Gadhafi được biết là có một kho chứa hàng ngàn vũ khí này có thể được dùng để bắn rơi các máy bay thương mại.

Từ khi cuộc xung đột Libya bắt đầu, các nhân viên Mỹ làm việc với những quốc gia có chung biên giới với Libya, và mới đây với Hội đồng Chuyển tiếp Quốc gia để khám phá những nỗ lực chuyển lậu MANPAD.

Bà Nuland bác bỏ những tin tức lo ngại về vấn đề này, nhưng cũng nói là không có những tin tức đáng tin cậy về tầm mức của vấn đề liên hệ đến MANPAD của Libya nếu có.

MANPADS ít khi liên hệ đến những cuộc tấn công khủng bố. Một cuộc tấn công bất thành từng là âm mưu của một nhóm có liên hệ đến al-Qaida nhằm bắn rơi một phi cơ dân sự của Israel tại thành phố cảng Mombassa của Kenya vào năm 2002.