Các cuộc biểu tình bài Mỹ ở Afghanistan là một hình ảnh ngược hẳn so với cách đây 1 thập niên, khi nhiều người dân Afghanistan hân hoan đón mừng quân đội Hoa Kỳ khi chế độ cai trị của Taliban chấm dứt.
Nhưng chẳng bao lâu sau, Hoa Kỳ đã tập trung nỗ lực vào Iraq, và theo một số người, bỏ lơ Afghanistan. Rồi cuộc xung đột đã trở thành cuộc chiến tranh kéo dài nhất trong lịch sử Mỹ.
Ông Dan Wagner, một thiếu tá Thủy quân Lục chiến hồi hưu, đã phục vụ hai “tua” ở Afghanistan, tua đầu vào lúc khởi đầu cuộc chiến. Ông nói:
“Đã có một cảm tưởng lạc quan. Một cảm tưởng về khả năng có thể làm được. Chúng ta vừa bắt đầu công tác ở đó, và chúng ta bắt đầu thực hiện một số bước tiến về mặt xây dựng cơ sở hạ tầng và quản trị, do đó có một cảm tưởng về khả năng có thể làm được.”
Niềm lạc quan đó đã phai nhạt dần khi cuộc chiến tiếp tục và những cuộc tiếp đón biến thành những cuộc biểu tình – nổi bật nhất sau những biến cố như vụ lực lượng vô tình đốt kinh Quran và vụ một quân nhân Mỹ nổ súng bừa bãi.
Ông Wagner nói ông đã nhìn thấy sự thay đổi trong thái độ của người Afghanistan đối với lực lượng Hoa Kỳ:
“Sự khác biệt trong những gì xảy ra vào năm 2011, trong tua phục vụ gần nhất của tôi khi tôi phải tiếp xúc với dân chúng địa phương là cảm tưởng bi quan hơn. Tôi có thể nói là có thêm sự hoài nghi và mất tin tưởng về cam kết dài hạn của chúng ta và về tương lai của họ sẽ ra sao.”
Đối với bộ binh Hoa Kỳ ở Afghanistan, sự hồ nghi và phẫn nộ trong dân chúng địa phương có nghĩa là một tình huống đáng sợ nơi tiền tuyến, là nơi một số binh sĩ Hoa Kỳ tường thuật rằng đôi khi khó mà nói được ai là bạn, ai là kẻ thù.
Những căng thẳng của một cuộc chiến kéo dài và phức tạp đã khơi ra những lời kêu gọi của một số chính trị gia Hoa Kỳ đòi rút quân sớm. Một số trong giới này đã nêu ra áp lực đối với quân đội Hoa Kỳ như một yếu tố có thể góp phần đưa đến các diễn biến như vụ nổ súng bừa bãi mới đây.
Bộ trưởng Quốc phòng Hoa Kỳ Leon Panetta đã đến Afhanistan và lên án vụ này. Ông Panetta cũng đã hứa sẽ không có thay đối trong sách lược cơ bản của Mỹ là chuyển giao trách nhiệm về an ninh cho lực lượng Afghanistan vào cuối năm 2014.
Washington cho rằng nói chung thì nỗ lực đã đạt được thành quả tốt, với hơn một nửa lãnh thổ Afghanistan được đặt dưới quyền kiểm soát của chính phủ.
Tổng thống Barack Obama mới đây tuyên bố rằng mặc dầu không thúc nhanh việc triệt thoái, Hoa Kỳ không loại trừ khả năng điều chỉnh lại kế hoạch. Nhà lãnh đạo Hoa Kỳ nói:
“Trong khi đó, chúng ta sẽ tiếp tục công tác tiêu diệt thành phần lãnh đạo al-Qaida và không để cho bọn chúng có nơi trú ẩn an toàn.”
Sau khi rút quân vào năm 2014, Hoa Kỳ cho biết sẽ hỗ trợ cho chính phủ Afghanistan phần lớn qua lực lượng đặc biệt và máy bay không người lái.
Việc đó nằm trong khuôn khổ một sách lược mới bao gồm việc tiếp tục hợp tác với giới lãnh đạo Afghanistan, nhưng với sự hiện diện ít nhận ra hơn.
