Trung Quốc hôm 3/5 đã phóng một tàu vũ trụ không có người trong sứ mệnh kéo dài gần hai tháng lên phía xa của mặt trăng để lấy mẫu vật, trở thành quốc gia đầu tiên thực hiện nỗ lực đầy tham vọng như vậy.
Trường Chinh-5, tên lửa đẩy lớn nhất của Trung Quốc, được phóng lúc 5h27 chiều giờ Bắc Kinh (09:27 GMT) từ Bãi Phóng Vũ trụ Văn Xương, trên đảo Hải Nam ở phía nam Trung Quốc, mang theo tàu thăm dò Hằng Nga-6 nặng hơn 8 tấn.
Hằng Nga-6 sẽ đáp xuống Lưu vực Nam Cực-Aitken ở phía tối của mặt trăng, nơi không bao giờ quay mặt về Trái đất, rồi sau đó sẽ thu thập các các mẫu vật đất đá ở đó và mang trở về trái đất.
Vụ phóng này đánh dấu một cột mốc quan trọng khác trong chương trình thám hiểm không gian và mặt trăng của Trung Quốc.
“Một chút bí ẩn đối với chúng tôi là làm thế nào mà Trung Quốc có thể phát triển một chương trình đầy tham vọng và thành công như vậy trong một thời gian ngắn như vậy,” ông Pierre-Yves Meslin, nhà khoa học người Pháp đang nghiên cứu một trong những mục tiêu khoa học của Hằng Nga-6 nói.
Năm 2018, Hằng Nga-4 là tàu vũ trụ không người lái đầu tiên của Trung Quốc đáp xuống mặt trăng, cũng ở phía vùng tối của mặt trăng. Năm 2020, Hằng Nga-5 đánh dấu lần đầu tiên con người lấy được mẫu vật của mặt trăng sau 44 năm, và Hằng Nga-6 có thể đưa Trung Quốc trở thành quốc gia đầu tiên lấy mẫu vật từ vùng tối "bí ẩn" của mặt trăng.
Nước ngoài nghiên cứu Hằng Nga
Cuộc phóng tàu Hằng Nga có sự tham dự của các nhà khoa học, nhà ngoại giao và quan chức cơ quan vũ trụ từ Pháp, Ý, Pakistan và Cơ quan Vũ trụ Châu Âu, tất cả họ đều có gửi thiết bị nghiên cứu mặt trăng trên tàu Hằng Nga-6.
Nhưng không có tổ chức nào của Hoa Kỳ tham gia gửi thiết bị nghiên cứu trên tàu Hằng Nga-6, theo ông Ge Ping, phó giám đốc Chương trình Không gian và Thám hiểm Mặt trăng của Cơ quan Vũ trụ Quốc gia Trung Quốc (CNSA).
Luật pháp Mỹ cấm Trung Quốc hợp tác với cơ quan vũ trụ Hoa Kỳ, NASA.
“Phía vùng tối của mặt trăng có một sự huyền bí có lẽ bởi vì chúng ta thực sự không thể nhìn thấy nó, chúng ta chưa bao giờ nhìn thấy nó ngoài việc dùng các tàu thăm dò robot hoặc rất ít người đã đến được gần phía bên kia” ông Neil Melville-Kenney, nhân viên kỹ thuật tại ESA đang làm việc với các nhà nghiên cứu Trung Quốc về một trong những thiết bị nghiên cứu trên tàu Hằng Nga-6.
Sau khi tàu thám hiểm tách khỏi tên lửa, sẽ mất từ 4 đến 5 ngày để đến quỹ đạo mặt trăng, và sẽ đáp xuống mặt trăng vào tháng 6.
Khi ở trên mặt trăng, tàu thám hiểm sẽ dành hai ngày để đào lấy 2kg mẫu đất đá trước khi quay trở lại Trái đất, nơi nó dự kiến sẽ đáp xuống Nội Mông.
Khoảng thời gian để tàu thăm dò thu thập mẫu vật ở phía xa của mặt trăng là 14 giờ, so với 21 giờ ở phía gần.
Các mẫu vật do Hằng Nga-5 mang về cho phép các nhà khoa học Trung Quốc khám phá những chi tiết mới về mặt trăng, bao gồm cả việc xác định chính xác hơn khoảng thời gian hoạt động của núi lửa trên mặt trăng, cũng như một loại khoáng chất mới.
Ông Ge cho biết giá trị khoa học của Hằng Nga-6 nằm ở tuổi địa chất của lưu vực Nam Cực-Aitken mà nhóm của ông ước tính là khoảng 4 tỷ năm, già hơn nhiều so với các mẫu mà Liên Xô và Mỹ mang về trước đó, có niên đại khoảng 3 tỷ năm, cũng như các mẫu 2 tỷ năm tuổi do Hằng Nga-5 thu được.
Cơ sở lâu dài trên mặt trăng
Bên cạnh việc thám hiểm thiên thể gần Trái đất nhất, Hằng Nga-6 còn là một phần của dự án dài hạn nhằm xây dựng một trạm nghiên cứu lâu dài trên mặt trăng: Trạm nghiên cứu Mặt trăng Quốc tế (ILRS) do Trung Quốc và Nga chủ trì.
Việc xây dựng một trạm như vậy sẽ cung cấp tiền đồn cho Trung Quốc và các đối tác theo đuổi hoạt động thám hiểm sâu trong không gian.
“Chúng tôi biết rằng mặt trăng có thể có những tài nguyên có thể trở nên hữu ích trong tương lai, vì vậy Cơ quan Vũ trụ Châu Âu, NASA, cơ quan Trung Quốc và các cơ quan khác trên thế giới sẽ lên mặt trăng,” ông James Carpenter, người đứng đầu phòng khoa học mặt trăng của ESA, nói.
“Một phần lý do là để hiểu những tài nguyên đó,” ông cho biết thêm.
Ông Ngô Vĩ Nhân (Wu Weiren), trưởng nhóm thiết kế của Dự án Thám hiểm Mặt trăng Trung Quốc, phát biểu tại Hội nghị Vũ trụ Trung Quốc 2024 vào tháng trước, rằng “mô hình cơ bản” của ILRS sẽ được xây dựng vào năm 2035.
Diễn đàn