Đối với các nhà lãnh đạo cộng sản Việt Nam, Trung Quốc luôn được coi là một quốc gia “4 tốt”, với mối bang giao được định hướng theo “16 chữ vàng”. Tuy nhiên, trong mắt công chúng Việt Nam, hai chữ Trung Quốc lại mang một ý nghĩa nhạy cảm đặc biệt. Và điều này bắt nguồn từ lịch sử dựng nước và giữ nước hàng ngàn năm qua của người Việt.
Chính vì thế, trong khi lãnh đạo tỉnh Cao Bằng đang sốt sắng đề xuất với Thủ tướng Chính phủ giao các bộ tham mưu để vay 300 triệu USD từ Trung Quốc nhằm sớm làm đường cao tốc từ thị trấn biên giới Đồng Đăng, Lạng Sơn đến cửa khẩu Trà Lĩnh (còn gọi là Hùng Quốc), Cao Bằng thì người Việt trong và ngoài nước lại dõi theo với một tâm trạng đầy quan ngại.
Nhà văn Phạm Viết Đào, một blogger từng đăng nhiều tư liệu về cuộc chiến tranh biên giới Việt - Trung 1979-1990, nhận định về vụ việc này:
Trong cuộc chiến tranh 1979, Cao Bằng là địa phương bị thiệt hại nặng nề nhất. Thị xã Cao Bằng gần như thành bình địa không còn một ngôi nhà nào nguyên vẹn… Thậm chí ngay sáng 17/2/1979, xe tăng Trung Quốc bất thần xuất hiện tại Cao Bằng không biết vào từ ngả nào?
Có một nguồn tin cho biết: Trung Quốc đã đào sẵn những đường hầm xuyên núi để giấu xe tăng trong đó. Đúng giờ khởi sự chỉ cho bộc phá nổ phá cửa là xe tăng bò ra. Nhiều bà con Cao Bằng đã bị ăn đạn của quân Trung Quốc vì tưởng xe tăng ta.
Chiều 16/2/1979, tướng Đàm Quang Trung còn nói ở xã Quang Lang, huyện Hạ Lang rằng: “Có cho kẹo Trung Quốc cũng không dám đánh ta.”
Trong thời gian “tu nghiệp 258” [ở tù vì bị kết tội theo Điều 258 – LAH], chủ blog có ở chung với một tu nghiệp viên quê ở Cao Bằng. Anh ta bị bắt vì tội gián điệp, bán bí mật quân sự cho Trung Quốc, bị phạt 20 năm tù… Anh này cho biết: Sở dĩ thị xã Cao Bằng bị phá hủy nhanh vì trước đó các công trình lớn, đường sá, cầu cống do Trung Quốc giúp ta xây dựng họ đã cho gài trong đó nhiều mìn, thuốc nổ. Ngày 17/2/1979 họ chỉ nối kíp là cầu cồng, trụ sở làm việc nổ tung.
Bây giờ Cao Bằng lại định vay 300 triệu USD của Trung Quốc để làm đường; chắc chưa quên những gì đã xảy ra trong năm 1979?! Trung Quốc đã gạ Quảng Ninh vay nhung đã bị từ chối rồi mà.
Theo thông lệ, khi Trung Quốc cho Việt Nam vay ưu đãi, họ sẽ được quyền chỉ định nhà thầu thực hiện dự án. Và cũng theo lệ thường, các nhà thầu “made in China” này sẽ mang sang Việt Nam từ cái đinh ốc cho đến cả đội quân “công nhân” hùng hậu, sẵn sàng “lập xóm, lập phố” tại những địa bàn mà tuyến đường đi qua.
Thiết tưởng không cần phải nhắc lại là ngày 22/3/2015, VOA từng đưa tin là một tháng trước đó, Quân đội Giải phóng Nhân dân Trung Quốc đã ngưng một dự án xây đường của chính quyền một thành phố nằm gần biên giới với Việt Nam vì lo ngại nó có thể được sử dụng làm đường tắt cho một “cuộc xâm lược của Việt Nam”.
Trong khi đó, Cao Bằng và Lạng Sơn là 2 trong số 6 hướng tấn công chính của Trung Quốc trong cuộc chiến xâm lược Việt Nam từ 17/2 – 16/3/1979 (bao gồm Móng Cái, Lạng Sơn, Cao Bằng, Hà Giang, Lào Cai và Lai Châu). Vì thế, tuyến đường Trà Lĩnh - Đồng Đăng lại càng nhạy cảm về mặt an ninh quốc phòng. Ngoài ra, nó còn tạo điều kiện cho cuộc xâm lăng kinh tế đến từ phương bắc, góp phần bóp chết nền sản xuất trong nước bằng các sản phẩm chất lượng thấp, giá rẻ (một phần là nhờ được Bắc Kinh khuyến khích, trợ cấp) và độc hại.
Trung Quốc chưa bao giờ thực tâm giúp Việt Nam phát triển. Ngay trong những ngày tháng mặn nồng nhất của mối quan hệ “vừa là đồng chí, vừa là anh em”, khi cuộc chiến Pháp - Việt mới kết thúc, họ đã lợi dụng việc Việt Nam nhờ vẽ bản đồ để lấn chiếm đất đai biên giới của Việt Nam. Điều này hoàn toàn dễ hiểu, bởi từ hàng ngàn năm nay, họ còn luôn nuôi khát vọng cháy bỏng là thôn tính dải đất phương Nam.
Việc nhà cầm quyền Việt Nam vay tiền Trung Quốc làm đường cao tốc Đồng Đăng - Trà Lĩnh vì thế chẳng khác nào rước giặc vào nhà, “rước voi về dày mả tổ”.
