Washington có thể xảy ra một trận động đất về chính trị trong tuần này, nếu Tổng thống Obama thực hiện lời hứa cải cách hệ thống di trú bị nhiều chỉ trích bằng hành động của hành pháp. Theo tường thuật của thông tín viên Đài VOA Michael Bowman, Tổng thống Obama có thể qua mặt Quốc hội để che chở cho hàng triệu di dân không có giấy tờ hợp pháp khỏi bị trục xuất, và hành động đó của ông có thể gây phẫn nộ cho đảng Cộng hòa đang chuẩn bị nắm quyền kiểm soát cả hai viện của Quốc hội.
Điều gì sẽ xảy ra đối với khoảng 12 triệu người sinh sống bất hợp pháp tại Mỹ, trong đó có những người có con cái sinh ra ở nước Mỹ? Từ nhiều năm nay, Quốc hội đã tranh luận về vấn đề này nhưng không thông qua được một dự luật cải cách di trú để tổng thống có thể ký thành luật.
Vào tháng 6 năm nay, Tổng thống Obama có vẻ tức giận khi ông tuyên bố là ông không thể chờ đợi thêm nữa.
“Tôi đang bắt đầu một nỗ lực mới để tự mình điều chỉnh lại hệ thống di trú càng nhiều càng tốt. Nếu Quốc hội không làm việc của Quốc hội, thì ít nhất chúng tôi có thể làm việc của chúng tôi.”
Tổng thống tái xác nhận lời hứa khi đi thăm Châu Á tuần qua, và nói đảng Cộng hòa phải chịu trách nhiệm nếu ông tự mình hành động.
“Tôi luôn luôn quan tâm đến việc thương thuyết một giải pháp lập pháp cho vấn đề di trú và giây phút mà Quốc hội thông qua dự luật mà tôi có thể ký để điều chỉnh lại hệ thống di trú của chúng ta, thì mọi hành động hành pháp của tôi sẽ được thay thế. Do đó, Quốc hội có khả năng để điều chỉnh lại hệ thống di trú. Điều mà Quốc hội không có khả năng để làm là hy vọng tôi cứ giữ nguyên một hệ thống đã hỏng.”
Điện Capitol đã có phản ứng nhanh chóng. Chủ tịch Hạ viện, dân biểu Cộng hòa John Boehner nói:
“Chúng tôi sẽ bằng mọi biện pháp chống lại Tổng thống nếu ông vẫn tiếp tục đi theo con đường này. Đây là cách cai trị sai lầm. Đây chính là điều người Mỹ đã nói vào ngày bầu cử là họ không muốn. Và do đó mọi giải pháp đều được đặt trên bàn thương nghị.”
Thượng nghị sĩ hàng đầu của phe Cộng hòa, ông Mitch McConnell, người sẽ trở thành trưởng khối đa số vào tháng Giêng tới đây, cũng có một ý kiến tương tự.
“Tôi từng hy vọng một cách ngây thơ là Tổng thống sẽ nhìn vào kết quả cuộc bầu cử và quyết định đến trung tâm chính trị và làm một số việc với chúng tôi. Tôi vẫn hy vọng ông làm việc này vào một thời điểm nào đó, nhưng những dấu hiệu ban dầu không được tốt đẹp.”
Bất cứ hành động hành pháp nào của tổng thống cũng có thể bị thách thức tại tòa án. Thêm vào đó, Chủ tịch Hạ viện John Boehner không loại bỏ khả năng sẽ trì hoãn việc cung cấp ngân quỹ hoạt động cho chính phủ, một động thái có thể gây nên việc đóng cửa những hoạt động không cần thiết của liên bang trong tháng tới.
Tuy nhiên, một số thành viên trong đảng Dân chủ của Tổng thống nói hành động của hành pháp về cải cách di trú tốt hơn là vẫn giữ nguyên trạng, dù có thiệt hại về chính trị. Dân biểu Luis Gutierrez nói:
“Điều chúng tôi muốn Tổng thống làm là hành động toàn diện, mạnh bạo, rộng rãi, và sớm sủa.”
Đảng Cộng hòa nói một mệnh lệnh hành chánh về di trú sẽ đầu độc mối quan hệ giữa Quốc hội và Tòa Bạch Ốc trong hai năm cuối cùng của Tổng thống Obama. Đây là mối rủi ro mà Tổng thống Obama dường như sẵn sàng chấp nhận.
