Trong chuyến thăm dấu mốc đến Lào, Tổng thống Hoa Kỳ Barack Obama mang theo một nhiệm vụ đầy thách thức trong việc giải quyết những tổn thất mà quốc gia Đông Nam Á này đã phải gánh chịu từ thời chiến tranh Việt Nam. Hàng triệu quả bom bi mà Hoa Kỳ thả xuống cách đây nửa thế kỷ vẫn còn nằm rải rác khắp quốc gia không giáp biển này. Bất chấp những nỗ lực giúp Lào rà phá bom mìn chưa nổ, các quả bom bi còn sót lại tiếp tục gây thiệt mạng và thương tật cho những nạn nhân mới.
Các chuyên gia rà phá bom mìn đang nỗ lực mở rộng diện tích đất đai được dọn sạch bom mìn để người dân có thể trồng trọt lương thực. Nhưng đôi khi đã quá trễ.
Chuyên viên chỉnh hình Khamsouk Phimsimmavong cho biết:
“Anh này đang đốt cỏ trong vườn thì một quả bom chùm nằm trong đất ở gần đó phát nổ, khiến anh ấy mất đi cánh tay”.
Trong những năm 1960 và 1970, cuộc chiến từ Việt Nam đã lan sang nước láng giềng Lào, khi Hoa Kỳ hậu thuẫn chính phủ miền Nam Việt Nam chống cộng sản. Trong hơn một thập niên, các lực lượng của Hoa Kỳ đã dội hơn 2 triệu tấn bom đạn xuống Lào. Ước tính khoảng 1/3 trong số đó chưa nổ, để lại nhiều bom đạn chưa nổ nguy hiểm chết người dưới lòng đất. Những quả bom còn sót lại đã gây thiệt mạng hoặc thương tích cho khoảng 20.000 người. Bất chấp những hướng dẫn, lúc nào cũng có các nạn nhân mới. Trong những năm gần đây, hầu hết các nạn nhân là trẻ em ở độ tuổi dưới 15.
Ông Thoummy Silamphan, người sáng lập của tổ chức phục hồi Chất lượng Cuộc sống cũng là một nạn nhân của một vụ nổ khi ông chỉ mới 8 tuổi, cho biết:
“Trong năm 2015, tổ chức chúng tôi tiếp xúc với 46 người bị thương vì bom mìn trước đó, và chưa người nào nhận được bất kỳ sự giúp đỡ nào. Những người này cần sự hỗ trợ và chăm sóc dài hạn”.
Hoa Kỳ lâu nay hỗ trợ tài chính và phát triển cho Lào, nhưng vẫn cần nhiều viện trợ hơn để khảo sát về quy mô của vấn đề và hạn chế nguy hiểm tối đa.
Ông Neil Arnold của tổ chức tư vấn về mìn nói:
“Các ước tính cho thấy thực hiện khảo sát trên toàn quốc sẽ mất 5 năm, và dọn sạch tất cả bom mìn sẽ mất thêm 20 năm nữa. Khoảng thời gian này có thể rút ngắn nếu việc khảo sát và dọn bom mìn được thực hiện cùng một lúc”.
Lào vẫn là nơi có lượng bom mìn tính bình quân trên đầu người nhiều nhất thế giới. Lâu nay, Hoa Kỳ đã nỗ lực xây dựng lại các quan hệ với nước cựu thù từ chiến tranh Việt Nam, nhưng ông Obama là Tổng thống Mỹ đương nhiệm đầu tiên đến thăm Lào.
Bà Bounlanh Phayboun của một trung tâm chỉnh hình tại thủ đô Viêng Chăn nói:
“Bạn biết đấy, chúng tôi là những người vị tha. Chúng tôi không phải là những người hay căm tức. Chúng tôi phải hướng đến tương lại, chứ không sống mãi với quá khứ”.
Tại thủ đô Viêng Chăn của Lào, Tổng thống Obama đang gặp gỡ các nhà lãnh đạo của 10 nước thành viên Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN), và các nhà lãnh đạo của các đối tác chủ chốt của hiệp hội là Trung Quốc, Nhật Bản và Ấn Độ.
