Các nhà lập pháp Hàn Quốc hôm 4/12 đệ trình một dự luật để luận tội Tổng thống Yoon Suk Yeol sau khi ông tuyên bố thiết quân luật tại quốc gia này, một đồng minh lớn của Hoa Kỳ, trước khi hủy bỏ quyết định vài giờ sau đó theo sau một cuộc đối đầu hỗn loạn giữa quốc hội và quân đội.
Quốc hội Hàn Quốc đã bác bỏ tuyên bố bất ngờ của ông Yoon về thiết quân luật, nhằm cấm các hoạt động chính trị và kiểm duyệt phương tiện truyền thông tại nền kinh tế lớn thứ tư châu Á, trong khi quân đội có vũ trang tiến vào tòa nhà Quốc hội ở Seoul.
Sau đó, sáu đảng đối lập Hàn Quốc đã đệ trình một dự luật lên quốc hội để luận tội ông Yoon, người đã phải đối mặt với cáo buộc lãnh đạo độc đoán từ những người đối lập và từ chính đảng của ông. Cuộc bỏ phiếu được ấn định vào ngày 6 hoặc 7 tháng này.
Một phiên họp toàn thể để chính thức giới thiệu dự luật đã được lên lịch bắt đầu ngay sau nửa đêm ngày 4/12.
"Chúng ta không thể bỏ qua việc thiết quân luật một cách bất hợp pháp", nhà lập pháp Kim Yong-min của đảng DP nói với các phóng viên. "Chúng ta không thể để nền dân chủ sụp đổ thêm nữa".
Các nhóm dân sự và lao động đã tổ chức một buổi cầu nguyện thắp nến tại trung tâm thành phố Seoul vào tối 4/12, kêu gọi Tổng thống Yoon từ chức – gợi nhớ đến các cuộc biểu tình thắp nến lớn trước đây vốn dẫn đến việc luận tội cựu Tổng thống Park Geun-hye vào năm 2017. Sau đó, họ bắt đầu diễu hành về phía văn phòng tổng thống.
Lãnh đạo Đảng Quyền lực Nhân dân cầm quyền (PPP) của ông Yoon đã kêu gọi sa thải Bộ trưởng Quốc phòng Kim Yong-hyun và toàn bộ nội các phải từ chức. Bộ Quốc phòng cho biết ông Kim đã đề nghị từ chức.
Ông Yoon đã nói với quốc dân trong một bài phát biểu trên truyền hình vào cuối ngày 3/12 rằng cần phải áp dụng thiết quân luật để bảo vệ đất nước khỏi các lực lượng chống nhà nước ủng hộ Triều Tiên và bảo vệ trật tự hiến pháp tự do, mặc dù ông không nêu ra bất kỳ mối đe dọa cụ thể nào.
Quân đội đã tìm cách giành quyền kiểm soát tòa nhà quốc hội, nhưng đã lui lại khi các trợ tá trong quốc hội xịt bình chữa cháy vào họ, trong lúc những người biểu tình xô xát với cảnh sát bên ngoài.
Vài giờ sau khi tuyên bố, quốc hội Hàn Quốc, với 190 trong số 300 thành viên có mặt, đã nhất trí thông qua quyết định bãi bỏ thiết quân luật, với sự ủng hộ của 18 thành viên trong đảng của ông Yoon.
Sau đó, tổng thống đã hủy bỏ lệnh thiết quân luật, khoảng 6 giờ sau khi ban hành.
Những người biểu tình bên ngoài Quốc hội đã hét lên và vỗ tay. Họ hô vang "Chúng ta đã chiến thắng!" và một người biểu tình đã đánh vào một chiếc trống.
"Có ý kiến cho rằng việc ban bố thiết quân luật khẩn cấp là thái quá và chúng tôi đã không tuân thủ các thủ tục ban bố thiết quân luật khẩn cấp, nhưng việc này được thực hiện nghiêm ngặt trong khuôn khổ hiến pháp", một quan chức văn phòng tổng thống Hàn Quốc nói với Reuters qua điện thoại.
Hiện vẫn chưa có phản ứng nào từ Triều Tiên về vụ việc ở Hàn Quốc.
Ông Yoon được các nhà lãnh đạo phương Tây coi là đối tác trong nỗ lực do Hoa Kỳ lãnh đạo nhằm thống nhất các nền dân chủ chống lại chủ nghĩa độc tài đang gia tăng ở Trung Quốc, Nga và những nơi khác.
Nhưng ông đã gây ra sự bất an trong người dân Hàn Quốc khi gọi những người chỉ trích mình là "những thế lực toàn trị cộng sản và chống nhà nước" trong lúc tỷ lệ ủng hộ ông giảm sút. Vào tháng 11, ông đã phủ nhận hành vi sai trái để đáp lại những cáo buộc mua chuộc ảnh hưởng đối với ông và vợ ông. Đồng thời, ông đã có lập trường cứng rắn đối với các công đoàn lao động.
Thị trường biến động
Seoul có vẻ khá bình thường vào ngày 4/12, với lưu lượng giao thông giờ cao điểm thường thấy trên các tuyến tàu và trên phố.
Nhưng liên đoàn lao động của Hyundai Motor đã công bố kế hoạch đình công vào ngày 5 và 6, trong khi một số nhà tuyển dụng lớn, bao gồm Naver Corp và LG Electronics Inc, đã khuyên nhân viên làm việc tại nhà.
Cổ phiếu Hàn Quốc giảm khoảng 1,3% trong khi đồng won ổn định nhưng xuống gần mức thấp nhất trong hai năm khi các nhà giao dịch báo cáo nghi ngờ có sự can thiệp của chính quyền.
Bộ trưởng Tài chính Choi Sang-mok và Thống đốc Ngân hàng Hàn Quốc Rhee Chang-yong đã họp khẩn cấp qua đêm và bộ tài chính hứa sẽ hỗ trợ thị trường nếu cần.
"Chúng tôi sẽ bơm thanh khoản không giới hạn vào cổ phiếu, trái phiếu, thị trường tiền tệ ngắn hạn cũng như thị trường ngoại hối trong thời gian tới cho đến khi chúng được bình thường hóa hoàn toàn", một tuyên bố của chính phủ cho biết.
Một chuỗi cửa hàng tiện ích lớn của Hàn Quốc cho biết với yêu cầu giấu danh tính rằng doanh số bán hàng đồ đóng hộp, mì ăn liền và nước đóng chai đã tăng vọt qua đêm.
"Tôi vô cùng lo lắng về tình hình này và tôi rất lo ngại về tương lai của đất nước", Kim Byeong-in, cư dân 39 tuổi ở Seoul, nói với Reuters.
Quốc hội có thể luận tội tổng thống nếu hơn hai phần ba số nhà lập pháp bỏ phiếu thuận. Sau đó, tòa án hiến pháp sẽ xét xử, có thể xác nhận động thái này bằng một cuộc bỏ phiếu của 6 trong số 9 thẩm phán.
Đảng của ông Yoon có 108 ghế trong cơ quan lập pháp gồm 300 thành viên.
‘Tránh khỏi hiểm nguy’
Nếu Tổng thống Yoon từ chức hoặc bị cách chức, Thủ tướng Han Duck-soo sẽ thay thế làm lãnh đạo cho đến khi một cuộc bầu cử mới được tổ chức trong vòng 60 ngày.
"Hàn Quốc với tư cách là một quốc gia đã tránh khỏi hiểm nguy, nhưng Tổng thống Yoon có thể đã tự bắn vào chân mình", Danny Russel, phó chủ tịch của Viện nghiên cứu chính sách xã hội châu Á tại Hoa Kỳ, nhận định về tuyên bố thiết quân luật, vốn là tình trạng đầu tiên được ban hành tại Hàn Quốc kể từ năm 1980.
Ngoại trưởng Hoa Kỳ Antony Blinken nói rằng ông hoan nghênh quyết định hủy bỏ tuyên bố thiết quân luật của Tổng thống Yoon.
"Chúng tôi tiếp tục mong đợi việc giải quyết một cách hòa bình và theo đúng pháp luật các bất đồng chính trị", ông Blinken cho biết trong một tuyên bố.
Hàn Quốc là nơi đồn trú của khoảng 28.500 quân nhân Mỹ như một di sản của Chiến tranh Triều Tiên 1950-1953.
Các cuộc đàm phán quốc phòng và một cuộc tập trận quân sự chung giữa hai đồng minh được lên kế hoạch đã bị hoãn lại trong bối cảnh hậu quả ngoại giao rộng lớn hơn từ cuộc hỗn loạn diễn ra qua đêm.
Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Vương Nghị nói với các phóng viên rằng tình hình chính trị của Hàn Quốc là "vấn đề nội bộ" của nước này.
Nga cho biết họ đang theo dõi các sự kiện "bi kịch" ở Hàn Quốc với sự lo ngại.
Ông Yoon, từng là một công tố viên chuyên nghiệp, đã giành chiến thắng trong cuộc bầu cử tổng thống sít sao nhất trong lịch sử Hàn Quốc vào năm 2022, giữa bối cảnh làn sóng bất bình về chính sách kinh tế, bê bối và chiến tranh giới tính.
Nhưng ông không được lòng dân, với tỷ lệ ủng hộ dao động ở mức khoảng 20% trong nhiều tháng và phe đối lập đã giành được gần hai phần ba số ghế trong quốc hội trong cuộc bầu cử vào tháng 4 vừa qua.
Thiết quân luật đã được ban bố hơn một chục lần kể từ khi Hàn Quốc được thành lập với tư cách một nước cộng hòa vào năm 1948. Năm 1980, một nhóm sĩ quan quân đội đã buộc Tổng thống khi đó là Choi Kyu-hah phải ban bố thiết quân luật để dập tắt lời kêu gọi khôi phục chính quyền dân chủ.
Diễn đàn