Một tàu chiến Mỹ đã tiến gần tới quần đảo Hoàng Sa đang do Trung Quốc kiểm soát trên Biển Đông hôm thứ Sáu 5/2, trong một sứ mạng mà Hải quân Hoa Kỳ cho biết là để khẳng định quyền tự do hàng hải.
Đây là sứ mạng thực thi quyền tự do hàng hải đầu tiên dưới thời Tổng thống Joe Biden.
Quân đội Trung Quốc lên án hành động này và cho biết đã cử một số đơn vị hải quân và không quân theo dõi và cảnh báo tàu chiến Mỹ.
Tuyến đường thủy bận rộn trong khu vực là một trong những điểm nóng trong mối quan hệ Mỹ - Trung, vốn đã đối đầu nhau trong cuộc chiến tranh thương mại, các lệnh trừng phạt của Mỹ, và vấn đề Hong Kong và Đài Loan.
Trung Quốc bày tỏ thái độ phẫn nộ về những sự đi lại thường xuyên của các tàu Mỹ tới gần các hòn đảo mà Bắc Kinh chiếm đóng và kiểm soát trong Biển Đông. Trung Quốc nói họ có chủ quyền ‘không thể bác bỏ’ đối với các đảo này và tố cáo Washington là cố tình gây căng thẳng.
Hạm đội 7 của Hải quân Hoa Kỳ cho biết tàu khu trục USS John S. McCain “đã khẳng định quyền và tự do hàng hải trong vùng biển kế cận quần đảo Hoàng Sa, phù hợp với luật pháp quốc tế”.
Hải quân Mỹ nói:
“Hoạt động tự do hàng hải khẳng định các quyền, quyền tự do và quyền sử dụng hợp pháp các vùng biển được luật pháp quốc tế công nhận, bằng cách thách thức “những hạn chế bất hợp pháp mà Trung Quốc, Đài Loan và Việt Nam áp đặt đối với quyền qua lại vô hại”.
Bộ Tư lệnh Miền Nam của Quân Giải phóng Nhân dân Trung Quốc nói tàu chiến Mỹ đã tiến vào vùng biển thuộc quần đảo Hoàng Sa mà không được phép, "xâm phạm nghiêm trọng chủ quyền và an ninh của Trung Quốc".
Bộ này tố cáo Hoa Kỳ là “cố tình phá vỡ bầu không khí hòa bình, hữu nghị và hợp tác tốt đẹp trên Biển Đông”.
Trung Quốc đã nắm quyền kiểm soát hoàn toàn quần đảo Hoàng Sa vào năm 1974 sau một trận hải chiến ngắn với hải quân Việt Nam Cộng hòa.
Ngoài Trung Quốc, Việt Nam và Đài Loan tiếp tục tuyên bố chủ quyền đối với quần đảo Hoàng Sa.
Hồi đầu tuần này, cũng tàu USS McCain của Hải quân Hoa Kỳ đã đi qua eo biển Đài Loan, một vùng biển có tính cách ‘nhạy cảm’ khiến Bắc Kinh phản ứng giận dữ.
Tháng trước, một nhóm tàu tác chiến của Mỹ hộ tống một tàu sân bay đã tiến vào Biển Đông trong một hoạt động mà Hải quân mô tả là “thường lệ”.
