Bùi Văn Phú
Hôm thứ Ba 5/6, cùng với 7 tiểu bang khác ở Hoa Kỳ, California đã tổ chức bầu cử sơ bộ.
Tại Quận hạt Santa Clara ở miền bắc tiểu bang, với thủ phủ là San Jose, nơi có khá đông người Việt sinh sống, chiếm khoảng 10% cư dân, đã có một số ứng viên gốc Việt ra tranh cử kỳ này.
Cựu ủy viên giáo dục Alum Rock là Khánh Trần theo Đảng Dân chủ tranh chức dân biểu liên bang Địa hạt 17 không thành công. Ông được 8% số phiếu, về thứ 3 trong số 4 ứng viên. Dân biểu đương nhiệm Ro Khanna của Đảng Dân chủ tiếp tục được cử tri tín nhiệm để vào chung kết với 59% phiếu bầu.
QuangMinh Phạm, nhà văn, tranh chức thị trưởng San Jose cũng không đạt kết quả vì chỉ được 8% phiếu. Thị trưởng đương nhiệm Sam Liccardo tái đắc cử với 75% phiếu bầu.
Riêng tại Khu vực 7, kết quả bầu chọn với Nghị viên đương nhiệm Tâm Nguyễn về nhất được 31.85% số phiếu, Maya Esparza 22.51%, Vân T. Lê 14.17%, Thomas Dương 12.14%, Jonathan Benjamin Fleming 10.68%, Omar Vasquez 5.59% và Hoàng “Chris” Lê 3.05%.
Nhìn vào kết quả bầu cử trên, nhiều người Việt đưa ra nhận định, như đã có nhiều bàn luận trong những tháng qua, là nếu chỉ để một mình Nghị viên Tâm Nguyễn tái tranh cử thì ông sẽ thắng ngay vòng đầu mà không phải vào chung kết tháng 11 tới đây, vì cộng tất cả số phiếu của các ứng viên gốc Việt nếu dồn cho ông thì đã lên đến 61%; hoặc điều này có thể đúng với bất cứ ứng cử viên gốc Việt nào, nếu được là ứng viên gốc Việt duy nhất.
Đó chỉ là niềm ao ước của một số người, trong thực tế cử tri luôn có những lựa chọn riêng. Kỳ bầu cử vừa qua, cộng đồng Việt có người ủng hộ Tâm Nguyễn, như cựu Đại tá Vũ Văn Lộc, kỹ sư Nguyễn Tấn Thọ, bác sĩ Phạm Đức Vượng; có người ủng hộ Vân T. Lê như cựu Thiếu tướng Nguyễn Khắc Bình, cựu Đại tá Trần Thanh Điền; có người ủng hộ Thomas Dương hay Chris Lê.
Vì thế bầu nghị viên Khu vực 7 luôn gay cấn. Từ năm 2005 đến nay, đại diện cho khu vực này trong chính trường thành phố là người gốc Việt và đã có nhiều cuộc bầu chọn mà lần nào cũng gây sôi nổi trong cộng đồng Việt và hết sức căng thẳng cho các ứng cử viên, tuy đã nhiều lần khi vào vòng chung kết chỉ còn hai ứng viên đều là gốc Việt.
Bốn năm trước đây sinh hoạt chính trị trong Khu vực 7 đã thay đổi. Năm 2014, cử tri gốc Mỹ Latinh, chiếm 40% cư dân, so với gần nửa là gốc Á, đông nhất là người Việt, dường như đã tỉnh thức nên trong vòng bầu sơ bộ với Tâm Nguyễn, Vân Lê, Bửu Thái có một ứng viên gốc Mỹ Latinh là Maya Esparza.
Trong bốn ứng viên năm đó, chỉ có Tâm Nguyễn ra tranh cử lần đầu, tuy ông là một nhà hoạt động cộng đồng nhưng chưa có kinh nghiệm chính trường, còn các ứng viên Vân Lê, Bửu Thái và Maya Esparza đều là những ủy viên giáo dục, đã nhiều lần được cử tri bầu chọn trước đây. Họ còn được được nhiều dân cử, tổ chức công đoàn, phòng thương mại hay báo Mercury News ủng hộ.
Khi đó nhiều người đã lo ngại chiếc ghế nghị viên Khu vực 7 sẽ không còn do người Việt nắm giữ vì bị chia phiếu giữa ba ứng viên gốc Việt, trong khi chỉ có một ứng viên gốc Mỹ Latinh.
Nhưng Tâm Nguyễn là ngựa về ngược và đã làm nên lịch sử. Kết quả vòng sơ bộ vào tháng 6, cũng như vòng chung kết vào tháng 11/2014, Tâm Nguyễn thắng với tỉ số mong manh, chỉ hơn Maya Esparza chừng 200 phiếu.
Với kết quả bầu cử hôm 5/6 vừa qua, cuộc đua chung kết nghị viên Khu vực 7 vào tháng 11 tới đây lại lập lại như bốn năm trước, là giữa Tâm Nguyễn và Maya Esparza. Điểm khác biệt là hôm nay Nghị viên Tâm đã được biết nhiều trong chính trường là dân cử độc lập, ít bị ảnh hưởng bởi những tổ chức thương mại, tài chánh hay nghiệp đoàn. Trong bốn năm qua ông cũng đã có những thành tích phục vụ cộng đồng một cách tận tình với những tiếp xúc thường xuyên với cử tri trong khu vực.
Buổi tối ngày bầu cử, gần một trăm người đã có mặt tại trụ sở của Liên đoàn Cử tri gốc Việt để cùng Nghị viên Tâm Nguyễn theo dõi kết quả. Dịp này Nghị viên Lân Diệp của Khu vực 4 cũng có mặt để báo tin vui là trong ngân sách của thành phố sắp được công bố sẽ có nhiều ngân khoản dành cho cộng đồng người Việt. Nghị viên Tâm Nguyễn sau đó đã nói rõ là trong đó có 700 nghìn đôla để tu sửa Trung tâm Cộng đồng, 900 nghìn đôla cho việc xây dựng một phòng họp trong khu Vườn Việt, là hai nơi mà từ ngày Nghị viên Tâm được vào hội đồng thành phố đã được khởi công xây dựng để người Việt trong thành phố có nơi tổ chức những sinh hoạt, hội họp.
Trong thời gian tranh cử vừa qua, Nghị viên Tâm bị một số người phản đối vì nghị quyết cấm treo cờ cộng sản trong các công ốc thành phố do ông đề xướng chưa đủ mạnh. Các ứng viên đối thủ gốc Việt muốn cấm treo cờ đỏ sao vàng ở khắp San Jose, một điều mà theo giới chức luật là sẽ gây ra những kiện tụng cho thành phố vì vi phạm Tu chính án Số 1 về quyền tự do biểu đạt của công dân.
Về quá khứ công việc, Nghị viên Tâm Nguyễn cũng đã bị đã bị rút bằng hành nghề luật sư và mang tiếng thiếu minh bạch đối với thân chủ.
Nhưng cử tri vẫn tin tưởng vào những việc làm mà ông đã đem lại cho cư dân Khu vực 7, cũng như cho thành phố nói chung, nên nhiều cử tri đã bỏ phiếu cho ông trong ngày 5/6/2018.
Cuộc vận động tranh cử còn tiếp diễn trong những tháng tới đây. Các ứng viên gốc Việt không thành công trong kỳ bầu sơ bộ sẽ có bỏ qua những khác biệt, tranh cãi, tố cáo lẫn nhau để ủng hộ đương kim Nghị viên Tâm Nguyễn trong vòng chung kết hay không? Đây là ẩn số của bài toán chính trị mà người Việt San Jose đang chờ đợi giải đáp vào ngày tổng tuyển cử 6/11/2018 tới đây.
