Trung Quốc cam kết duy trì hòa bình nhưng không thể từ bỏ ‘một tấc đất’ nào mà tổ tiên để lại, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình nhấn mạnh với Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ James Mattis hôm thứ Tư ngày 27/6.
Phát biểu của ông Tập thể hiện rõ những vấn đề gây căng thẳng đã ăn sâu trong quan hệ Mỹ-Trung, nhất là đối với quan điểm của Lầu Năm Góc là Bắc Kinh đang quân sự hóa Biển Đông, một tuyến đường hàng hải quan trọng trong giao thương quốc tế.
Bắc Kinh cũng hết sức ngờ vực ý định của Mỹ đối với hòn đảo tự trị và theo thể chế dân chủ Đài Loan vốn được Mỹ trang bị vũ khí. Trung Quốc xem Đài Loan là một phần lãnh thổ thiêng liêng của họ.
Tiếp ông Mattis đang đến thăm Trung Quốc tại Đại lễ đường nhân dân ở thủ đô Bắc Kinh, ông Tập nói với ông Mattis rằng Trung Quốc ‘chỉ có ý định hòa bình’ và ‘không muốn gây hỗn loạn’, đài truyền hình trung ương nước này tường thuật.
Lợi ích chung giữa hai nước vượt xa những khác biệt, ông Tập nói, nhưng trong vấn đề chủ quyền lãnh thổ thì không thể có nhượng bộ. Tuy nhiên, ông Tập không nói cụ thể khu vực nào.
“Chúng tôi không thể để mất cho dù chỉ là một tấc đất lãnh thổ do tổ tiên để lại. Những gì thuộc sở hữu của người khác, chúng tôi không hề tham muốn,” ông Tập được dẫn lời nói.
Về phần mình, ông Mattis nói với báo giới rằng các cuộc hội đàm của ông ở Trung Quốc đã diễn ra ‘rất, rất tốt’.
“Tôi vui mừng được đến Trung Quốc và chúng tôi cũng xem mối quan hệ quân sự với Trung Quốc là có tầm quan trọng cao,” ông Mattis nói.
Các quốc chức quốc phòng Mỹ đi cùng với ông Mattis cho biết các cuộc hội đàm nhìn chung diễn ra tích cực và chân thành. Mặc dù hai bên thừa nhận những điểm va chạm, họ cũng tìm cách tập trung vào những điểm có lợi ích chung – bao gồm việc cùng chia sẻ mục tiêu phi hạt nhân hóa bán đảo Triều Tiên.
Trong cuộc hội đàm trước đó, Bộ trưởng Quốc phòng Trung Quốc Ngụy Phượng Hòa nói với ông Mattis rằng chỉ thông qua việc tôn trọng lẫn nhau và tránh đối đầu thì Mỹ và Trung Quốc có thể cùng nhau phát triển.
“Trung Quốc và Mỹ chỉ có thể phát triển cùng nhau nếu chúng ta không có xung đột, không có đối đầu, tôn trọng lẫn nhau và hợp tác cùng thắng,” ông Ngụy nói.
“Quân đội hai nước Trung-Mỹ phải thực hiện sự đồng thuận của lãnh đạo hai nước, tăng cường tin cậy lẫn nhau, củng cố hợp tác và quản lý rủi ro để đưa quan hệ giữa hai quân đội trở thành một nhân tố giúp tạo ổn định trong quan hệ song phương,” ông Ngụy nói.
Ông Mattis là người đứng đầu Ngũ Giác Đài đầu tiên đến thăm Trung Quốc từ năm 2014. Ông nói với ông Mattis ông mong đợi các cuộc thảo luận của ông ở Bắc Kinh sẽ ‘cởi mở và chân thành’.
“Quan hệ giữa hai quân đội có vai trò quan trọng trong mối quan hệ nói chung giữa hai nước,” ông Mattis nói.
Ông Mattis cũng đã mời ông Ngụy đến thăm Lầu Năm Góc.
Mối quan hệ quân sự giữa hai nước đã bị thử thách trong những tháng vừa qua. Hồi tháng Năm, Lầu Năm Góc đã rút lại lại lời mời Trung Quốc tham gia một cuộc tập trận hải quân đa quốc gia với lý do là các động thái quân sự của Trung Quốc trên Biển Đông. Quyết định của Mỹ đã khiến Trung Quốc bực tức và được nêu lên trong các cuộc hội đàm với ông Mattis, Reuters dẫn lời các quan chức Mỹ cho biết.
“Các vấn đề bất đồng được xác định nhưng không nhất thiết được đi sâu vào bàn thảo,” ông Randall Schriver, Thứ trưởng Quốc phòng phụ trách các vấn đề an ninh châu Á-Thái Bình Dương nói. Ông Schriver cho biết thêm rằng hai bên đồng ý tiếp tục đối thoại về Biển Đông.
Ông Ngụy cũng có thái độ lạc quan tương tự trong những phát biểu của ông.
“Chuyến thăm của Ngài đến Trung Quốc lần này…là một nhân tố tích cực mới trong mối quan hệ giữa hai quân đội và hai nhà nước,” ông Ngụy, người chỉ mới nhậm chức hồi tháng Ba, nói.
Thông cáo của Bộ Quốc phòng Trung Quốc chỉ đề cập thoáng qua về Biển Đông, Đài Loan và Bắc Triều Tiên và dẫn lời ông Ngụy nói với ông Mattis về lập trường của Trung Quốc đối với những vấn đề trên.
Khi ông Mattis đến Trung Quốc, truyền thông Nhà nước cho biết một đội tàu chiến của Trung Quốc đã tổ chức diễn tập chiến đấu hàng ngày ở vùng biển gần Đài Loan và không quân Trung Quốc cũng thường xuyên tập trận gần hòn đảo này.
