Những xác người không toàn thây bị treo trên thập giá ở một quảng trường công cộng. Hàng chục người đàn ông bị bịt mắt quỳ gối trước khi bị bắn theo kiểu hành quyết. Xác bị vứt bừa xuống một cái hố.
Nhạc đệm ghê rợn trỗi lên trong khi hàng tít “hãy chạy nhanh, đừng đi từ từ đến đất của ISIS” chạy trên màn hình.
Nhưng băng video không phải là một chiến dịch được thành hình được quảng bá như một công cụ tuyển mộ của các phần tử chủ chiến Nhà nước Hồi giáo IS.
Băng video này thực ra là một sản phẩm của Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ. Dường như nó nằm trong khuôn khổ một nỗ lực vặn to âm lượng của chiến dịch “Think Again, Turn Away” - "Hãy nghĩ lại, Quay lưng lại” của Bộ Ngoại giao nhắm mục đích phơi bày “những sự thực về các phần tử khủng bố và sự tuyên truyền của bọn chúng,” theo trang Facebook của Bộ.
“Think again, Turn Away” hoạt động như một phần của Trung tâm Thông tin Chống Khủng bố Sách lược, hay CSCC thuộc Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ công khai giao tiếp bằng tiếng Ả Rập, tiếng Urdu, Punjab và Somali để chống lại tuyên truyền của phe khủng bố và thông tin sai lạc về Hoa Kỳ thông qua nhiều phương tiện kỹ thuật số giao tiếp đã từng bị nhượng lại cho các phần tử cực đoan,” theo trang web của Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ.
Gần đây hơn, trung tâm bắt đầu các hoạt động bằng Anh ngữ, duy trì các tài khoản trên Facebook, YouTube, Twitter và các phương tiện truyền thông xã hội khác.
CSCC đã hoạt động từ năm 2011, nhưng cuốn băng video rùng rợn này đánh dấu một đường lối mới trong giao tiếp mạng, nhất là bằng Anh ngữ.
Một giới chức cấp cao của Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ nói: “Việc CSCC liên kết hay dẫn chứng các băng video của ISIL và các nội dung khác không phải là một sự thay đổi, mà đúng ra là một cách mà CSCC đã sử dụng một cách có hiệu quả từ nhiều năm. CSCC dùng những đoạng băng ngắn về tuyên truyền của bọn khủng bố trong nhiều tin nhắn bằng các ngôn ngữ khác nhau để có thể nêu bật sự cách biệt giữa thực tế và lập luận của ISIL."
Giới chức này nói: “Nó có tác dụng chứng tỏ rõ ràng tính đạo đức giả của một tổ chức tự nhận là bênh vực người Hồi giáo, trong khi tàn sát người Hồi giáo, phá huỷ di sản văn hoá của họ, và làm cạn kiệt nguồn lực kinh tế của họ.
Bà Jytte Klausen, một giáo sư trường Đại học Brandeis và là người sáng lập Dự án Thánh chiến Tây phương, tập trung vào các hoạt động thánh chiến ở phương Tây, nói rằng đã có sự biến chuyển trong cách thức Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ sử dụng các video bạo lực bằng Anh ngữ.
Đề cập đến những người muốn theo thánh chiến đang tính đến việc đi Syria hay Iraq, bà nói: “Công bằng mà nói thì có một sự chú trọng mới nhắm vào người Tây phương. Họ tìm cách lột trần toàn bộ cơ chế du lịch thánh chiến này.”
Bà Klausen nói đường lối giao banh mềm trước đây của Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ kêu gọi đạo Hồi “thực sự” đã không có mấy tác dụng chống lại cuộc vận động truyền thông đầy hiệu quả của IS, mô tả một đời sống thoải mái trong một quốc gia hồi giáo mới.
Bà Erin Saltman thuộc Quỹ Quilliam có trụ sở ở London, một tổ chức nghiên cứu chống khủng bố, nói rằng chiến thuật mới của Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ tiêu biểu cho sự thừa nhận mối đe doạ của các phần tử cực đoan trong nước, một mối lo ngại gia tăng do các tiết lộ hồi gần đây cho thấy người Mỹ và người Âu châu du hành đến Syria để chiến đấu trong hàng ngũ các phần tử cực đoan.
Bà Saltman nói rằng video dùng “phép trị liệu gây sốc” để mọi người từ bỏ IS.
Bà Saltman nói: “Chủ yếu là họ đang dùng lửa để chiến đấu với lửa, là một thứ mà chúng ta không thấy một chế độ dân chủ Tây phương nào đang thực sự sử dụng vào lúc này.”
Internet có thể là một trong những nơi hữu hiệu để chống lại chiến thuật nhắn tin của các phần tử cực đoan.
Ông Yigal Carmon, sáng lập viên và chủ tịch Viện Nghiên cứu Truyền thông Trung Đông nói: “Ta không thể tưởng tượng sự trỗi dậy của phong trào thánh chiến mà không có Internet. Ta chỉ có thể chiến đấu chống lại bọn họ trên Internet, và cho họ thấy rằng phong trào đó dẫn đến việc sát hại người Hồi giáo.”
Trong một cuộc phỏng vấn hồi tháng 3 năm nay với đài VOA, Đại sứ Alberto Fernandez, người điều hành CSCC, nói, “sự trỗi dậy của Internet đã là một lợi điểm cho các phần tử cực đoan,” và Internet rất quan trọng trong việc “đẩy lùi nọc độc mà al-Qaida tìm cách gieo rắc trên khắp thế giới.”
Các chuyên gia chống khủng bố nói cho đến hồi gần đây, Hoa Kỳ đã nhượng cuộc đối thoại không gian ảo cho các phần tử cực đoan, chọn cách ẩn núp hay gây gián đoạn cho các hoạt động trực tuyến của các phần tử cực đoan.
Cuốn video “hiện thực hoá hình thức sát hại mà họ áp dụng và lột trần vỏ bọc hào nhoáng ngoài thông điệp của bọn chúng,” theo lời ông William Braniff, giám đốc điều hành trung tâm Nghiên cứu Khủng bố và Đáp trả Khủng bố của trường Đại học Maryland.
Tuy nhiên, bà Saltman cho rằng có nhiều phần chắc các nỗ lực của Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ sẽ không có tác động đối với người nào vốn đã bị cực đoan hoá, nhưng có thể có tác dụng đối với người vẫn còn đứng ở hàng rào.
Các chuyên gia nói sẽ khó mà đo lường được tính hữu hiệu của chiến dịch video này.
Bà Saltman cũng nói một số hình ảnh mà Bộ Ngoại giao đưa ra có thể “đem lại lợi thế cho sự tuyên truyền cực đoan Hồi giáo.”
Một hậu quả nữa có thể có là khả năng gây thêm căm phẫn.
Nhưng “không nêu bật sự phá sản của việc ISIS đang làm sẽ là một lỗi lầm còn lớn hơn nữa,” theo nhận định của ông Braniff.
