Ngoại trưởng Hoa Kỳ John Kerry đang dẫn đầu những nỗ lực ngoại giao nhằm thành lập một liên minh quốc tế chống lại các phần tử hiếu chiến của nhóm Nhà nước Hồi giáo đang giết hại thường dân ở Syria và Iraq. Từ trụ sở Bộ Ngoại giao ở Washington, thông tín viên Scott Stearns của đài VOA có bài tường thuật sau đây.
Hoa Kỳ đang ra sức thành lập một liên minh rộng lớn hơn để chống lại nhóm Nhà nước Hồi giáo, có cơ sở ở Syria, trong lúc tiếp tục thực hiện những vụ không kích nhắm vào những chiến binh của nhóm này ở Iraq.
Phát biểu tại Estonia hôm thứ tư, Tổng thống Hoa Kỳ Barack Obama nói rằng khoảng trống quyền lực ở Syria đang gây trở ngại cho việc có được một liên minh để đương cự với nhóm Nhà nước Hồi giáo, còn được gọi là I.S. hay ISIS.
"Sẽ phải mất thời gian mới có thể hình thành liên minh khu vực cần có để chúng ta có thể đến với các bộ tộc của người Sunni tại một số khu vực mà nhóm ISIS đang chiếm đóng. Và để bảo đảm là chúng ta có được đồng minh ở thực địa, cộng chung với những cuộc không kích mà chúng ta đã thực hiện. Vì vậy mục tiêu của chúng ta là rất rõ ràng và đó là làm sút giảm khả năng của ISIS và tiêu diệt nhóm này để bọn chúng không còn là một mối đe dọa nữa."
Nhà phân tích Nora Bensahel cho biết một liên minh như vậy sẽ bao gồm những đối tác với những sự đóng góp qua nhiều cách thức khác nhau.
"Hoa Kỳ hiện đang cố gắng hết sức để tìm cách xây dựng một liên minh của những nước có những quyền lợi tương đồng đối với vấn đề của nhóm ISIS, để tìm cách tăng cường những nỗ lực ngoại giao chống lại nhóm này, có thể là những nỗ lực về kinh tế, những biện pháp chế tài tài chánh và những thứ khác, như chia sẻ thông tin tình báo, và có thể còn đưa một số nước vào một liên minh để tiến hành những vụ không kích."
Bà Bensahel cho rằng những nỗ lực đó phải được phối hợp với các lực lượng Iraq đang chiến đấu chống lại ISIS.
"Rốt cuộc thì lực lượng duy nhất có thể đẩy lui ISIS là lực lượng địa phương, và đó chính là lý do vì sao quí vị đang thấy có những nỗ lực để huấn luyện và cố vấn cho lực lượng Iraq. Đó là những gì mà Hoa Kỳ đang làm."
Các lực lượng Iraq đó sẽ chịu trách nhiệm trước một chính phủ mới ở Baghdad có sự hỗ trợ của Iran, là nước cũng chống lại nhóm Nhà nước Hồi giáo.
Cựu Đại sứ Mỹ tại Iraq, ông Ryan Crocker, cho rằng việc Tehran và Washington có một kẻ thù chung làm cho nỗ lực thành lập liên minh trở nên phức tạp.
"Chúng ta đang ở vào một thời điểm cực kỳ tế nhị trên khắp khu vực vì người Iraq đang ra sức để thành lập một chính phủ bao gồm nhiều thành phần để có thể đưa phe Sunni trở lại với tiến trình chính trị. Tôi nghĩ rằng bất kỳ sự hợp tác ngấm ngầm nào giữa Iran và Hoa Kỳ cũng sẽ tạo ra thêm nhiều vấn đề, thay vì giải quyết vấn đề."
Các nhà phân tích cho rằng một vai trò tích cực của Iran cũng có thể gây bất bình cho Ả rập Xê-út và Ai Cập, cả hai đều là thành viên quan trọng của một liên minh chống nhóm Nhà nước Hồi giáo, đặc biệt là vì Hoa Kỳ cần có những thứ khác bên cạnh sức mạnh quân sự.
Giáo sư Akbar Ahmed của Đại học American University nhận định như sau:
"Những hành vi tàn ác, những vụ chặt đầu, sự đối xử với những người thiểu số, sự đối xử với những người Cơ đốc giáo và những vấn đề như vậy cần phải được kiềm chế một cách có hiệu quả. Nhưng nếu Hoa Kỳ nghĩ rằng mục tiêu kiềm chế có thể đạt được bằng cách ném vài quả bom hay phóng vài phi đạn, tôi không nghĩ rằng điều đó sẽ xảy ra."
Giáo sư Ahmed nói rằng chính quyền Obama phải cẩn thận để tránh những sai lầm mà ông nói Hoa Kỳ đã phạm trong cuộc chiến chống lại Saddam Hussein, những điều đã làm cho người Sunni ở Iraq cảm thấy bất mãn và góp phần đưa tới sự hình thành của nhóm Nhà nước Hồi giáo.
