Hai tháng trước cuộc bầu cử quốc hội giữa kỳ sẽ có tác động rất lớn đến hai năm cuối nhiệm kỳ của mình, Tổng thống Barack Obama giờ phải đối mặt những cuộc khủng hoảng về chính sách đối ngoại thử thách tài lãnh đạo của ông cả trong nước lẫn ở ngoài nước.
Mối đe dọa ngày càng lớn từ những chiến binh nhóm Nhà nước Hồi giáo ở Trung Đông và động thái quân sự mới nhất của Nga ở Ukraine đã làm nổi rõ những thách thức đối với nước Mỹ trong thời đại mà các nhà hoạch định chính sách ở Washington ý thức sâu sắc được sự chán chường của công chúng Mỹ đối với những can dự quân sự ở nước ngoài.
Việc Tổng thống Obama thừa nhận Mỹ "chưa có một chiến lược" trong việc kiềm tỏa những chiến binh Hồi giáo ở Iraq và Syria cho thấy chính quyền muốn dành thời gian để cân nhắc các lựa chọn cả về quân sự và ngoại giao trước khi đi đến bất kỳ quyết định nào về việc có nên mở rộng chiến dịch không kích của Mỹ sang Syria hay không. Như Tổng thống đã nói: "Syria không chỉ đơn thuần là vấn đề quân sự, nó cũng là vấn đề chính trị."
Phát biểu của ông Obama ngay lập tức khơi lên những chỉ trích từ một số nhà lập pháp đảng Cộng hòa. Chủ tịch Ủy ban Tình báo Hạ viện, Dân biểu bang Michigan Mike Rogers, nói phát biểu của tổng thống "xác nhận những gì chúng ta đã bàn luận trong gần hai năm qua. Là từ đó đến giờ không hề có một chiến lược thực sự."
Một nhà lập pháp đảng Cộng hòa khác có quan điểm khác. Dân biểu Tom Cole của bang Oklahoma nói trên đài truyền hình MSNBC cho biết ông nghĩ rằng tổng thống "đã thận trọng một cách đáng khen về việc can dự vào giữa cuộc nội chiến Syria."
Ông Cole cũng cho biết chính quyền nên xin phép Quốc hội về việc đẩy mạnh những cuộc tấn công quân sự của Mỹ nhắm vào những chiến binh nhóm Nhà nước Hồi giáo ở Syria, điều mà nhiều nhà lập pháp đảng Dân chủ cũng đã nói rằng họ sẽ ủng hộ nếu có quyết định mở rộng các cuộc tấn công ra ngoài miền bắc Iraq.
Ông Obama cũng cảnh báo rằng Nga có thể sẽ phải đối mặt với nhiều biện pháp trừng phạt của phương Tây hơn vì những động thái mới nhất của nước này ở Ukraine, nhưng ông cũng nói Mỹ sẽ không hành động quân sự "để giải quyết vấn đề Ukraine."
Chính sách đối ngoại và cuộc bầu cử giữa kỳ
Khi Quốc hội trở về Washington sau đợt nghỉ phép dài ngày vào tháng 8, Tổng thống có thể dự liệu là sẽ có thậm chí nhiều áp lực hơn từ phe Cộng hòa đòi hành động quyết đoán và mạnh dạn trước thách thức kép ở Syria và Ukraine. Cả hai vấn đề này có thể khiến cử tri lưu tâm trong cuộc bầu cử giữa kỳ vào tháng 11 này. Đảng Cộng hòa hiện đang có cơ hội tốt nhất trong mấy năm gần đây để giành quyền kiểm soát cả hai viện Quốc hội trong hai năm cuối cùng nhiệm kỳ tổng thống của ông Obama.
Nhìn chung tỉ lệ ủng hộ của công chúng đối với Tổng thống Obama vẫn ở mức thấp, chỉ trên 40 phần trăm ở hầu hết các cuộc thăm dò toàn quốc, và điều này thường đưa đến kết quả xấu cho đảng của Tổng thống trong một bầu cử giữa kỳ. Nhưng công chúng cho đến giờ dường như ủng hộ các cuộc không kích những chiến binh Nhà nước Hồi giáo ở Iraq, còn được gọi là ISIL, và vụ chặt đầu nhà báo Mỹ James Foley hồi gần đây dường như đã khích động công chúng Mỹ chống đối nhóm này.
Nhưng công chúng vẫn còn cảnh giác về sự can dự trên bộ của quân đội Mỹ trong những cuộc xung đột ở nước ngoài sau các cuộc chiến ở Afghanistan và Iraq, và điều này có nghĩa là Tổng thống vẫn phải đối mặt với những giới hạn sức mạnh quân sự trong bối cảnh công chúng Mỹ sẵn sàng ủng hộ điều gì trong bất kỳ cuộc khủng hoảng nào. Gây dựng sự ủng hộ của công chúng cho những cuộc không kích thành công bằng máy bay không người lái thì dễ dàng hơn nhiều so với sự can dự quân sự không thời hạn kết thúc mà có thể phải dùng tới lực lượng đánh bộ.
Các vấn đề chính sách đối ngoại thường không trở thành yếu tố trọng yếu trong cuộc bầu cử giữa kỳ. Nhưng với những sự kiện gần đây ở Iraq, Syria, Ukraine, Israel và Gaza, đường lối chính sách đối ngoại tổng thể của chính quyền ông Obama đã hứng chịu chỉ trích từ các nghị sĩ Cộng hòa trong quốc hội và đang bị một số ứng viên Cộng hòa tranh cử vào Hạ viện và Thượng viện tập trung phê phán. Tổng thống Obama vẫn bị được đánh giá tiêu cực về cách thức ông thực thi chính sách đối ngoại. Điều này, cộng với mối lo âu chưa dứt về nền kinh tế, đã đẩy tỉ lệ ủng hộ ông xuống điểm thấp nhất trong nhiệm kỳ làm tổng thống của ông. Một số nhà phân tích tin rằng mạnh tay hơn với những chiến binh Nhà nước Hồi giáo ở cả hai nước Iraq và Syria có thể giúp thay đổi nhận thức của công chúng về cách Tổng thống quản lý chính sách đối ngoại, một lĩnh vực mà ông giành điểm khá cao trong những năm trước.
Nóng bỏng tranh cãi di trú
Cải cách di trú cũng hiện ra như một điểm nóng chính trị một khi Quốc hội trở về Washington vào đầu tháng 9. Lãnh đạo của cả hai đảng chính trị đang nôn nóng chờ đợi những sắc lệnh hành chính mà Tổng thống Barack Obama có thể đưa ra về vấn đề nhập cư. Ông Obama hồi tháng 6 đã tuyên bố rằng ông sẽ hành động nếu Quốc hội không làm gì.Quốc hội đã không làm gì. Giờ vũ đài đã sẵn sàng chứng kiến một cuộc đối đầu chính trị khác về cải cách di trú, chưa đầy hai tháng trước khi người Mỹ đi bỏ phiếu vào tháng 11.
Một số nhà lập pháp Cộng hòa đã cảnh báo Tổng thống rằng bất cứ điều gì ông muốn tự mình làm về cải cách nhập cư sẽ gây nên một phản ứng mạnh mẽ ở phía đảng họ. Thượng nghị sĩ bang Florida, Marco Rubio, một ứng viên tổng thống tiềm năng của đảng Cộng hòa cho năm 2016, muốn gắn vấn đề nhập cư với cuộc tranh luận sắp tới của quốc hội về việc phân bổ ngân sách cho chính phủ liên bang. Ngân sách sẽ là một trong những ưu tiên hàng đầu khi Quốc hội khi quay trở lại nghị sự, và một số nhà lập pháp Cộng hòa bảo thủ ở Hạ viện đã nêu ra khả năng gây ra một vụ đóng cửa chính phủ khác nếu tổng thống có hành động đơn phương về vấn đề nhập cư mà họ xem quá sâu rộng.
Rủi ro với phe Cộng hòa
Hiện các nhà lãnh đạo phe Cộng hòa ở cả Hạ viện và Thượng viện đang kháng cự những cuộc bàn luận về đóng cửa chính phủ. Nhưng một trong những nhà lãnh đạo của phong trào chống cải cách nhập cư ở Hạ viện, Dân biểu đảng Cộng hòa Steve King của bang Iowa, nói với báo Des Moines Register rằng, nếu tổng thống có hành động "vi hiến" nhằm "hợp pháp hóa hàng triệu người ...thì điều đó sẽ huy động và khích động công chúng và sẽ thay đổi cục diện của bất cứ giải pháp nào đang diễn tiến và cách chúng tôi giải quyết vấn đề đó." Một số nhà lập pháp Cộng hòa cũng có thể lại nói về việc luận tội tùy thuộc vào việc Tổng thống sẽ làm gì về vấn đề nhập cư.
Trong một bức thư gây quỹ gửi đến cử tri bảo thủ, ông King cảnh báo Tổng thống Obama chớ có bất kỳ kế hoạch ân xá nào cho những người nhập cư đến Mỹ bất hợp pháp. "Điều đó có nghĩa là bất kỳ sự ân xá vi hiến nào phải được đáp lại bằng điều khoản luận tội," ông King nói.
Trong phát biểu mới nhất của mình về cải cách di trú, Tổng thống Obama nêu ra khả năng là bất cứ điều gì ông quyết định làm có thể sẽ không xảy ra trong khoảng thời gian tới, một thời gian biểu có thể lùi lại sau cuộc bầu cử giữa kỳ. Điều đó hẳn nhiên làm an lòng một số thượng nghị sĩ đảng Dân chủ ở những bang tranh đua sít sao, vì họ lo sợ một phản ứng dữ dội từ cử tri bảo thủ trong Ngày Bầu Cử nếu Tổng thống đơn phương hành động về vấn đề nhập cư. Cuộc chiến chính trị về vấn đề nhập cư sẽ còn tiếp diễn sau cuộc bầu cử vào ngày 4 tháng 11.
Phe Dân chủ hăng hái nhấn mạnh đến việc phe Cộng hòa nói đến chuyện đóng cửa chính phủ và thậm chí chuyện luận tội Tổng thống. Họ tin rằng việc đảng Cộng hòa tập trung nói đến chuyện làm chính phủ ngưng hoạt động sẽ giúp họ trong cuộc bầu cử giữa kỳ giành quyền kiểm soát Thượng viện, nơi một số cuộc đua tranh sít sao sẽ làm xê dịch quyền kiểm soát về phía này hay phía kia.
Hầu hết các nhà phân tích và thăm dò dư luận cho rằng phe Cộng hòa có cơ hội tuyệt vời để chiếm đủ số ghế ở Thượng viện vào tháng 11 để giành thế đa số vào tháng Giêng tới. Phe Cộng hòa cần phải giành được sáu ghế tại Thượng viện hiện do phe Dân chủ kiểm soát để giành thế đa số mà không bị mất bất kỳ ghế nào mà họ đang nắm giữ. Nhà phân tích Larry Sabato của Đại học Virginia cho biết rằng đảng Cộng hòa có phần chắc sẽ giành được sáu đến bảy ghế vào tháng 11, vừa đủ để giành thế đa số. Ông và những người khác cũng dự đoán một mức tăng khiêm tốn cho đảng Cộng hòa ở Hạ viện, nơi họ chiếm thế đa số khá lớn.
