Thưa quý vị, sau khi 33 thợ mỏ bị kẹt dưới lòng đất ở Chile lần lượt được giải cứu và lần đầu tiên trong hơn 2 tháng, được thấy lại ánh sáng mặt trời, thì tình trạng cô lập và bóng tối đã bao trùm lấy họ trong thời gian qua sẽ tan biến, nếu mọi sự diễn ra như dự kiến.
Tuy nhiên, được kéo lên mặt đất không phải là đoạn cuối trong cuộc hành trình dài của các thợ mỏ để quay lại với cuộc sống thường nhật cũ.
Về mặt thể chất, trong những tuần lễ từ khi xảy ra tai nạn, mỗi thợ mỏ đã mất trung bình 10 kg. Các giới chức y tế đã phải tiếp tế lương thực chứa nhiều protein xuống theo đường hầm đã khoan, để giúp các nạn nhân hồi phục lại sức lực.
Một số sẽ được điều trị về một số vấn đề sức khỏe khác nhau, và nhất là để tránh nguy cơ bị tổn thương thị giác vì mắt từ lâu chỉ quen nhìn bóng tối…
Tuy nhiên, bị buộc phải sinh hoạt trong một hầm tối, sâu dưới lòng đất trong một thời gian lâu kỷ lục, có thể tác động đến tinh thần của một số nạn nhân. Các chuyên gia e rằng có người sẽ phát triển các triệu chứng rối loạn tâm lý hậu chấn thương (Posttraumatic Stress Disorders), một phản ứng tâm lý nghiêm trọng xảy ra ở một số người tiếp theo sau một kinh nghiệm hãi hùng, hoặc là bị đe dọa đến mạng sống, hoặc là sau khi bị chấn thương mạnh.
Những người này có thể gặp nhiều khó khăn trong tiến trình tái hội nhập vào cuộc sống bình thường trước kia. Trong các tương quan với những người thân, có người sẽ bị căng thẳng tinh thần cao độ.
Đó là chưa kể đến những áp lực do tính hiếu kỳ của công chúng và giới truyền thông quốc tế, chắc chắn sẽ vây bủa lấy tất cả những thợ mỏ trong cuộc. Cuộc sống của họ tất sẽ bị đảo lộn, giữa lúc nhiều đoàn thể, cá nhân mời mọc họ hợp tác để thuật lại giai đoạn ly kỳ độc nhất vô nhị này trong cuộc đời của họ, dù là qua hình thức sách truyện, tài liệu hay phim ảnh.
Không phải tất cả những thay đổi ấy đều tiêu cực. Ngược lại, có người sẽ không gặp khó khăn nào trong việc thích ứng với tình huống mới. Có người sẽ cảm thấy hưng phấn vì đã được trao cho một cơ hội quý báu thứ nhì để làm lại cuộc đời.
Những người này sẽ nhận thức rằng sức chịu đựng của họ khi gặp nguy biến, bền bỉ hơn họ tưởng nhiều.
Tuy nhiên nói chung, công tác củng cố sức khỏe tinh thần các nạn nhân sau khi đã được đưa về đoàn tụ với gia đình, đặt ra một thách thức đáng kể cho các nhân viên y tế chăm sóc cho họ.
Giáo sư Toby Mastrocola là một chuyên gia về stress thuộc Đại Học Đại Tây Dương ở Florida. Ông tin rằng sau thời gian hưng phấn lúc ban đầu, một số thợ mỏ sẽ đối mặt với những chấn thương tâm lý nghiêm trọng.
Giáo sư Mastrocola giải thích: “Bị chôn vùi dưới 700,000 tấn đất đá là một sự cố lớn, có khả năng đảo lộn cuộc sống của con người. Vì thế tình trạng sức khỏe thể chất và tinh thần của các thợ mỏ sẽ được giới thẩm quyền giám sát kỹ, mục đích là để theo dõi cách đáp ứng của từng người trong tình huống đó.”
Các chuyên gia nói những căng thẳng về mặt cảm xúc mà các thợ mỏ ở Chilê vừa trải nghiệm, cũng tương tự như những gì mà các phi hành gia phải đối mặt trong các chuyến du hành vũ trụ.
Các phi hành gia của NASA có thể sinh hoạt nhiều tháng trời trên vũ trụ, trong không gian chật hẹp của khoang phi thuyền, cách xa trái đất và hoàn toàn trong tình trạng cô lập, ngoại trừ sự hiện diện của một vài đồng nghiệp trên chuyến bay.
Tận dụng kinh nghiệm đã thu thập được với các phi hành gia sau các chuyến bay vũ trụ, hồi tháng 8 một toán bác sĩ của NASA đã lên đường sang Chilê để hỗ trợ các thợ mỏ lâm nạn.
Bác sĩ James Michael Duncan đã trò chuyện với những thợ mỏ bị kẹt dưới lòng đất. Ông lưu ý rằng không như các phi hành gia, các thợ mỏ ở Chilê đã không được huấn luyện để đương đầu với những thách thức mà họ đang đối mặt.
Bác sĩ Duncan nói: “Không giống như các phi hành gia của NASA, vốn liên tục được huấn luyện để bay lên không gian, và được qua một chương trình huấn luyện rất chu đáo cho nên đã chuẩn bị để không những đối phó với tình trạng cô lập, mà còn để tái hội nhập khi trở về trái đất, có khả năng đối phó với tình thế sau khi trở thành một người được biết tiếng sau chuyến bay ra ngoài vũ trụ. Trong khi đó, các thợ mỏ ở Chilê không được huấn luyện trước để có thể đối phó với các tình huống mới mẻ đó.”
Trong các cuộc du hành không gian, các phi hành gia của NASA được phép trò chuyện với thân nhân trong vòng riêng tư.
Các chuyên gia nói cho phép các thợ mỏ trò chuyện cùng gia đình và bạn hữu qua đường nối kết video là một bước chủ yếu để động viên tinh thần của họ. Các chuyên gia tin rằng những liên lạc đó đã giúp xoa dịu nỗi đau vì phải chia cách với người thân.
Sau khi được giải cứu, các thợ mỏ có thể muốn được tức thời đoàn tụ với gia đình. Tuy nhiên, bác sĩ Duncan khuyến cáo rằng tiến trình đoàn tụ và hội nhập nên diễn ra tuần tự, như trong trường hợp các phi hành gia.
Ông giải thích: “Mẫu số chung cho tất cả các trường hợp bị cô lập trong một thời gian tương đối dài là: tiến trình tái hội nhập với xã hội, với các sinh hoạt của gia đình, sẽ cần thời gian và cần được hỗ trợ về tinh thần.”
Sau khi được giải cứu, dự kiến các thợ mỏ Chilê sẽ được theo dõi và chăm sóc y tế trong nhiều tuần lễ.
Ông Toby Mastrocola nhắc nhở rằng điều cũng quan trọng là chớ quên những gì mà gia đình các thợ mỏ đã trải nghiệm.
Ông khuyến cáo: “Họ có thể thấm mệt. Chắc chắn là rồi họ sẽ thở phào nhẹ nhõm. Nhưng về cơ bản, họ vừa trải nghiệm cảm giác như đã đánh mất một người thân.”
Ông Mastrocola tin rằng trong thời gian sắp tới, các thợ mỏ có thể bị ám ảnh bởi tai họa nghiêm trọng vừa rồi, nhiều người sẽ mất ngủ trong nhiều tuần lễ sau khi được giải cứu. Theo ông, thì thông thường những triệu chứng ấy sẽ tan biến trong khoảng 30 ngày. Tuy nhiên nếu không, thì tùy trường hợp, có lẽ phải nhờ cậy đến sự can thiệp của các chuyên gia về sức khỏe tâm thần.
Thưa quý thính giả, ở Chilê, các bác sĩ đang theo sát tình trạng sức khỏe của 33 thợ mỏ bị kẹt dưới mặt đất sau một tai nạn hầm mỏ. Các chuyên gia quan tâm về tình trạng sức khỏe thể chất của họ đã đành, nhưng bên cạnh đó, còn có những lo ngại về sức khỏe tinh thần của họ. Tạp chí Khoa học và Đời sống tuần này xin được dành để nói đến những tác động tâm lý đối với các thợ mỏ lâm nạn, sau khi các chuyên gia khuyến cáo rằng hệ quả của tai nạn hầm mỏ tại Chilê sẽ còn kéo dài nhiều tuần lễ, sau khi người thợ mỏ cuối cùng đã được giải cứu. Hoài Hương có thêm các chi tiết sau đây.