Tổng thống Philippines, Rodrigo Duterte, sẽ ban hành sắc lệnh hành pháp công bố một phần của bãi cạn có tranh chấp Scarborough là khu bảo tồn biển, cấm ngư dân đánh bắt cá, hành động mà văn phòng Tổng thống Philippines cho biết được Chủ tịch Trung Quốc, Tập Cận Bình, ủng hộ.
Ông Duterte sẽ ra tuyên bố đơn phương cấm ngư dân không được khai thác thủy hải sản tại khu vực trung tâm của nhiều năm tranh chấp giữa Manila với Bắc Kinh và cũng là cơ sở của vụ kiện Philippines chống lại bản đồ lưỡi bò Trung Quốc tại tòa trọng tài quốc tế.
Kể từ năm 2012, Trung Quốc bố trí lực lượng tuần duyên phong tỏa không cho người Philippines tiếp cận bãi cạn dù khu vực này nằm bên trong 200 hải lý vùng đặc quyền kinh tế của Philippines.
Nếu thành công, việc thành lập khu bảo tồn biển tại đây sẽ mang lại cho cả hai nước phương cách giữ thể diện để phá vỡ bế tắc ngoại giao mà không cần một sự đồng thuận chính trị hay chính thức nhượng bộ.
Theo kế hoạch do văn phòng Tổng thống loan báo hôm 21/11, ngư dân hai nước có thể giăng lưới bên ngoài phạm vi khu vực này, để trữ lượng cá được phục hồi.
Hành động này là cử chỉ hướng tới Trung Quốc gần đây nhất của chính sách ngoại giao Philippines dưới thời Tổng thống Duterte, người chọn làm bạn với Bắc Kinh và xa rời đồng minh lâu năm Hoa Kỳ vì điều mà ông gọi là hiếp đáp và đạo đức giả.
Theo phán quyết của tòa trọng tài trong vụ kiện của Philippines, không nước nào có quyền chủ quyền đối với bãi cạn Scarborough dù tất cả các bên đều được phép hợp pháp khai thác hải sản tại đây.
Philippines nói Chủ tịch Trung Quốc, Tập Cận Bình, người đã gặp ông Duterte cuối tuần qua tại thượng đỉnh APEC ở Peru, đã lên tiếng bày tỏ ủng hộ đối với kế hoạch bảo tồn biển vừa kể.
Trung Quốc đã dịu giọng kể từ sau chuyến công du của ông Duterte sang Bắc Kinh hồi tháng 10.
Ngư dân Philippines tiếp cận gần bãi cạn cho biết lực lượng tuần duyên Trung Quốc không còn xua đuổi họ như 4 năm qua.
Theo Reuters, Kyodo
