Nhà ngoại giao kỳ cựu cho biết ông theo dõi các sự kiện xảy ra ở Việt Nam gần đây, nhất là vụ luật sư Cù Huy Hà Vũ bị kết án 7 năm tù giam vì ‘tuyên truyền chống phá nhà nước’.
Ông Shear lặp lại tuyên bố hôm 5/4 của Bộ Ngoại giao Mỹ, ‘thúc giục chính phủ Việt Nam thả ngay lập tức ông Cù Huy Hà Vũ và tất cả các tù nhân lương tâm khác’.
Ông cũng nêu lên trường hợp hai nhà bất đồng chính kiến khác mới bị bắt sau phiên xử luật sư Vũ là Phạm Hồng Sơn và Lê Quốc Quân, đồng thời cho biết ‘đang theo dõi chặt chẽ’ tình hình.
Trong khi đó, hôm 5/4, Hà Nội tuyên bố Hoa Kỳ ‘can thiệp vào công việc nội bộ’ và nhấn mạnh ‘không có cái gọi là tù nhân lương tâm ở Việt Nam’.
Trong phiên điều trần với sự chủ tọa của Thượng nghị sĩ có nhiều duyên nợ với nước Việt, ông Jim Webb, ông Shear còn cho hay, nếu được Thượng viện chuẩn thuận, ông sẽ ‘làm việc chặt chẽ với Quốc hội để thúc đẩy quyền lợi của Mỹ ở Việt Nam’.
Nhà ngoại giao kỳ cựu cũng nói quá trình hợp tác của hai nước hiện đã ‘lên tới mức khó mà có thể tưởng tượng được chỉ vài năm trước’.
Ông Shear nêu ra một loạt các lĩnh vực hợp tác với Việt Nam mà ông dự tính sẽ tiến hành trong nhiệm kỳ tại Hà Nội.
Ông nói: ‘Nếu được chuẩn thuận (làm đại sứ), tôi sẽ tiếp tục tăng cường sự tham gia (của Hoa Kỳ) trong các lĩnh vực như an ninh khu vực, vấn đề không phổ biến vũ khí, thực thi luật pháp, y tế, biến đổi khí hậu, khoa học và công nghệ'.
Nhà ngoại giao này nói thêm: 'Tôi cũng cam kết gia tăng trao đổi giáo dục và giao lưu nhân dân. Ngoài ra, thương mại vẫn sẽ tiếp tục là một lĩnh vực chủ chốt trong mối quan hệ với Việt Nam. Bang giao quốc phòng cải thiện cũng sẽ góp phần củng cố mối quan hệ song phương’.
Theo Đại sứ quán Hoa Kỳ ở Hà Nội, từ con số vài trăm triệu đôla hơn 10 năm trước, thương mại hai chiều năm 2010 tăng lên hơn 18 tỷ đôla, và hiện có hơn 10 nghìn sinh viên Việt Nam theo học ở Mỹ.
Tuy nhiên, ông Shear cũng lưu ý rằng, trong khi phát triển mối quan hệ chiến lược với Hà Nội, Washington cũng cần ‘gia tăng thúc ép chính phủ Việt Nam tôn trọng nhân quyền và tự do tôn giáo’.
Ông nói: ‘Hiện vẫn còn có quan ngại sâu sắc về việc bỏ tù những người bất đồng chính kiến, tình trạng giới hạn báo chí và Internet, cũng như việc sách nhiễu các tổ chức tôn giáo'.
Ông Đại sứ đánh giá: 'Việt Nam sẽ không tận dụng được toàn bộ tiềm năng của mình nếu không cho thấy tôn trọng nhân quyền hơn nữa, và hồ sơ nhân quyền gây quan ngại của nước này sẽ giới hạn tốc độ phát triển mối quan hệ. Nếu được chuẩn thuận (làm đại sứ), tôi sẽ coi vấn đề nhân quyền và tự do tôn giáo là một phần trọng tâm trong các cuộc trao đổi với các nhà lãnh đạo cũng như người dân Việt Nam’.
Trong cuộc phỏng vấn dành riêng cho Ban Việt Ngữ, Đài VOA, trước khi rời Việt Nam, người tiền nhiệm của ông Shear, cựu đại sứ Michael Michalak cũng nói rằng nhân quyền là một trong các thách thức mà hai bên ‘cần phải nỗ lực hơn nữa để giải quyết’.
Về kỳ vọng đối với nhiệm kỳ sắp tới của Tân đại sứ David Shear, ông Hoàng Tứ Duy, phát ngôn viên Đảng Việt Tân, tổ chức bị Việt Nam coi là ‘khủng bố’, nói ông hy vọng ‘Hoa Kỳ sẽ luôn quan tâm về vấn đề nhân quyền’.
Ông Duy nhận định: ‘Hiện nay hai chính phủ có quan hệ bang giao, nhưng mà điều quan trọng là trong tương lai, làm sao chúng ta luôn luôn để vấn đề nhân quyền trong quan hệ. Một trong những điều chúng tôi để ý ngày hôm nay là ông Shear cũng hứa là ông sẽ luôn luôn lắng nghe tiếng nói của cộng đồng người Việt ở Hoa Kỳ’.
Trong phần trình bày của mình, ông Shear đã cho biết sẽ liên hệ chặt chẽ với cộng đồng người Mỹ gốc Việt vì ‘họ đóng một vai trò quan trọng trong mối bang giao giữa hai quốc gia’.
Liên quan tới các vấn đề trên bình diện khu vực, ông Shear cũng đề cập tới tranh chấp chủ quyền ở biển Nam Trung Hoa (tức biển Đông).
Ông cho rằng quan điểm mà Ngoại trưởng Hillary Clinton nêu ra hồi năm ngoái tại Hà Nội, về quyền lợi quốc gia của Hoa Kỳ trong việc giải quyết tranh chấp ở vùng biển này, ‘có tác dụng’, khi Trung Quốc và ASEAN đã tiến hành hai tới ba cuộc họp để bàn thảo giải pháp.
Trả lời trước Ủy ban An ninh và Kinh tế Trung – Mỹ tại Hạ viện Hoa Kỳ hồi năm 2010, nhà ngoại giao kỳ cựu thông thạo tiếng Hoa từng nhấn mạnh rằng Washington muốn Bắc Kinh ‘hòa hợp’ với các nước láng giềng, vì điều đó ‘hỗ trợ cho các quyền lợi của Hoa Kỳ’.
Ông Shear đảm nhận chức Phó trợ lý Ngoại trưởng Hoa Kỳ đặc trách các vấn đề Đông Á và Thái Bình Dương từ năm 2009.
Tổng thống Barack Obama thông báo đề cử ông vào chức vụ Đại sứ Hoa Kỳ tại Việt Nam hồi cuối năm ngoái.
Nếu được Thượng viện chuẩn thuận, ông Shear sẽ là vị Đại sứ thứ 5 nhận nhiệm vụ tại Hà Nội kể từ khi hai quốc gia bình thường hóa quan hệ.
Mời quý vị đọc thêm các bài về quan hệ Việt Nam - Hoa Kỳ, từng được phát sóng trong chuyên mục 'Câu chuyện Việt Nam':
Mỹ rút ra bài học gì từ quan hệ giữa Nga với ASEAN và Việt Nam?
Phó Trợ lý Ngoại trưởng Hoa Kỳ: ‘Giới chức VN hiểu những gì tôi nêu ra’
Trợ lý Ngoại trưởng Hoa Kỳ: ‘Mỹ sẽ tiếp tục thúc ép VN về nhân quyền’
Đại sứ Hoa Kỳ: ‘Mạng xã hội là một phần cuộc sống ở Việt Nam’
Đến đây cũng đã kết thúc chuyên mục ‘Câu chuyện Việt Nam’ do Nguyễn Trung phụ trách, phát sóng vào lúc 10 giờ tối thứ Bảy hàng tuần. Quý vị có thể bình luận về bài phỏng vấn này cũng như đọc các tin tức mới nhất, xem các phóng sự video, bình luận, trao đổi với các độc giả khác trên trang web của chúng tôi ở địa chỉ www.voatiengviet.com cũng như trên các trang web xã hội Facebook, Twitter và Yahoo 360 độ plus. Nguyễn Trung xin chân thành cám ơn và hẹn gặp lại quý vị trong chương trình tuần sau.
