Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình hôm nay lên đường đi Washington để hội đàm với Tổng thống Hoa Kỳ Barack Obama, sau khi đã dùng hai ngày đầu của chuyến viếng thăm Hoa Kỳ để nhấn mạnh tới tầm quan trọng của sự hợp tác giữa hai nước. Theo tường thuật của thông tín viên William Gallo của đài VOA, tại cuộc họp thượng đỉnh vào ngày mai, hai nhà lãnh đạo sẽ thảo luận về những đề tài gai góc như vấn đề tin tặc, nhân quyền và các vấn đề kinh tế.
Ngày hôm qua, ông Tập Cận Bình đã gặp gỡ những nhân vật lãnh đạo của một số công ty công nghệ cao lớn nhất của nước Mỹ, trong đó có Amazon, Apple, Microsoft, Boeing và Facebook. Nhà lãnh đạo Trung Quốc đã bảo đảm với họ là ông có quyết tâm tăng cường việc bảo vệ quyền tài sản trí thức và làm cho việc kinh doanh của các công ty nước ngoài ở Trung Quốc được dễ dàng hơn.
“Chúng tôi đang ra sức thiết lập một hệ thống kinh tế cởi mở, xúc tiến chương trình cải cách đối với việc quản lý đầu tư nước ngoài và giảm thiểu đáng kể những sự hạn chế đối với đầu tư nước ngoài,” ông Tập Cận Bình cho biết như thế hôm thứ tư trước khi đi thăm công ty Microsoft và một công xưởng của hãng Boeing ở gần đó.
Công ty Boeing và ông Tập Cận Bình nhân dịp này loan báo các công ty Trung Quốc đồng ý mua 300 chiếc máy bay của Boeing, trị giá 38 tỉ đô la. Theo hợp đồng mua bán này, công ty Boeing sẽ xây một công xưởng ở Trung Quốc.
Những vụ tấn công mạng
Các nhà lãnh đạo doanh nghiệp Mỹ muốn ông Tập Cận Bình đích thân bảo đảm là các công ty của họ sẽ được đối xử công bằng khi họ làm ăn ở Trung Quốc. Họ cũng đòi Bắc Kinh ngưng chỉ những vụ đánh cắp bí mật thương mại trên diện rộng đã làm cho các công ty Mỹ thiệt hại hàng tỉ đô la trong những năm vừa qua.
Trong bài diễn văn chính sách hôm thứ ba tại Seattle, ông Tập Cận Bình cho biết Trung Quốc sẵn sàng hợp tác với Mỹ để ngăn chận những vụ tấn công mạng. Ông cũng lập lại phát biểu mà chính phủ ông đã nhiều lần đưa ra trước đây là Trung Quốc là nạn nhân, chứ không phải là thủ phạm, của những vụ tấn công như vậy.
Tổng thống Obama cho biết ông đang xem xét tới việc áp đặt các biện pháp chế tài đối với Trung Quốc vì những vụ tấn công mạng và cam kết sẽ nêu ra vấn đề này khi ông họp với ông Tập Cận Bình tại Tòa Bạch Ốc.
Hôm nay, hai nhà lãnh đạo Mỹ, Trung sẽ ăn tối chung với nhau trước khi một buổi lễ nghênh đón chính thức diễn ra vào ngày mai. Tối mai, ông Tập Cận Bình sẽ dự một buổi quốc yến tại Tòa Bạch Ốc, một vinh dự thường chỉ dành cho các đồng minh và đối tác hàng đầu của nước Mỹ.
Biển Đông
Một lãnh vực bất đồng khác giữa Washington với Bắc Kinh là những yêu sách chủ quyền gây nhiều tranh cãi của Trung Quốc ở Biển Đông.
Hồi gần đây Trung Quốc đã tiến hành những dự án xây đảo nhân tạo và thiết lập các cơ sở dân sự và quân sự trên những hòn đảo nhỏ mà họ chiếm cứ ở quần đảo Trường Sa, nơi các nước Việt Nam, Philippines, Malaysia, Brunei và Đài Loan cũng có những yêu sách chủ quyền chồng chéo nhau.
Hoa Kỳ đã nhiều lần yêu cầu Trung Quốc ngưng các hoạt động mà Washington cho là không phù hợp với các tiêu chuẩn hành xử quốc tế và có thể làm bùng ra những vụ xung đột ở Biển Đông.
Hồi đầu tuần này, ông Tập Cận Bình nói với tờ Wall Street Journal rằng Trường Sa, mà Trung Quốc gọi là Nam Sa, là lãnh thổ của Trung Quốc từ thời xa xưa.
Ông nói “Sự phát triển và bảo trì mà Trung Quốc thực hiện trên một số những hòn đảo và bãi cạn ở quần đảo Nam Sa không ảnh hưởng tới hoặc nhắm tới bất kỳ quốc gia nào khác, và việc này không nên bị diễn giải quá đáng.”
Trong bài diễn văn hôm thứ ba, ông Tập Cận Bình nhấn mạnh là Trung Quốc không muốn đối đầu với các nước khác, và không muốn hạn chế tự do hàng hải trong khu vực.
Vấn đề nhân quyền
Thành tích nhân quyền của Trung Quốc là một nguồn xích mích khác với Hoa Kỳ và đề tài này có phần chắc sẽ được nêu ra trong chuyến viếng thăm của ông Tập Cận Bình.
Bà Sophie Richardson, giám đốc bộ phận Trung Quốc của tổ chức Human Rights Watch, nói “Đây là một mối quan hệ lớn và phức tạp. Điều này tuyệt đối chính xác. Và do đó, có rất nhiều đề tài cần lưu ý. Nhưng chúng tôi nghĩ rằng sự xuống cấp của tình hình nhân quyền ở Trung Quốc dưới sự cai trị của ông Tập Cận Bình là một việc cần đặc biệt lưu tâm.”
Trong lúc nhà lãnh đạo Trung Nam Hải đọc diễn văn tại Seattle hôm thứ ba, nhiều người đã tụ tập ở gần đó để lên án điều mà họ cho là các chính sách hà khắc của Bắc Kinh ở Tây Tạng và việc đàn áp những người bất đồng chính kiến.
Ông Tập Cận Bình cũng sẽ gặp phải những cuộc biểu tình phản kháng tương tự khi ông tới Washington và New York trong những ngày sắp tới.
Hồi đầu tuần này, Cố vấn An ninh Quốc gia Hoa Kỳ, bà Susan Rice, nói rằng các giới chức Mỹ sẽ tiếp tục hối thúc Trung Quốc ngưng câu lưu các nhà tranh đấu, nới rộng tự do ngôn luận, và loại bỏ những sự hạn chế đối với các sinh hoạt tôn giáo.
Hợp tác
Bất chấp những sự bất đồng đó, một lãnh vực hợp tác dự kiến sẽ được ông Obama và ông Tập Cận Bình nêu lên là biến đổi khí hậu.
Khi ông Obama đi thăm Bắc Kinh hồi năm ngoái, hai nước đồng ý giảm thiểu lượng khí thải gây hiệu ứng nhà kính. Thoả thuận này được xem là một diễn tiến có tính chất dấu mốc đối với hai nước gây ô nhiễm nhiều nhất thế giới.
Đôi bên cũng đang tìm kiếm sự đồng thuận về cách ứng phó với Bắc Triều Tiên, là nước vẫn tiếp tục theo đuổi chương trình vũ khí hạt nhân và đang đe dọa thực hiện một vụ phóng vệ tinh mà nhiều người nói là một vụ thử nghiệm phi đạn đạn đạo.
Các nghị quyết của Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc cấm Bắc Triều Tiên thực hiện những vụ thử nghiệm hạt nhân và phi đạn. Bình Nhưỡng là một đồng minh thân thiết của Bắc Kinh, và nhiều người cho rằng bất kỳ nỗ lực nào để kiềm chế Bắc Triều Tiên cũng lệ thuộc rất nhiều vào sự hợp tác của Trung Quốc.
