Trung Đông nghĩ gì trước khi Tổng thống Obama lên tiếng?

Bài diễn văn của Tổng thống Obama được đưa ra giữa lúc các cuộc nổi dậy “Mùa Xuân Ả Rập” tại Tunisia và Ai Cập bị lu mờ vì những vụ đổ máu tại Libya, Syria và các nơi khác.

Các cuộc khảo sát cho thấy các cuộc nổi dậy đã làm thế giới Ả Rập và Hồi Giáo bớt tin tưởng vào Hoa Kỳ, đặc biệt là về ông Obama. Nhà lãnh đạo Hoa Kỳ bị chỉ trích trước hết vì có vẻ như đã chậm hơn các phong trào quần chúng một bước, mặc dầu những phong trào này biểu hiện các giá trị dân chủ mà Hoa Kỳ ủng hộ.

Vào đầu tháng Hai, ông Obama có vẻ như đã bắt kịp đà này, ít nhất như đã thể hiện tại quảng trường Tahrir của Cairo.

Nhưng nhiều người tại vùng Trung Đông và Bắc Phi thấy rằng sự ủng hộ của Hoa Kỳ đối với các phong trào phản đối tại khắp vùng này như là không giống nhau.

Đối với Bahrain, căn cứ chính của Hạm Đội 5 Hoa Kỳ; và Yemen, một đối tác trong công cuộc chống khủng bố, những chỉ trích của Hoa Kỳ không thấy ồn ào. Ngược lại, nhà lãnh đạo Moammar Gadhafi của Libya lại lãnh đủ sức mạnh quân sự của phương Tây.

Và hành động quân sự của Hoa Kỳ không dừng lại ở đó, khi Tổng Thống Obama đã bất ngờ loan báo vụ hạ sát Osama bin Laden hồi cuối tháng trước.

Trong đa số dân chúng vùng này không mấy ai ưa chuộng lãnh tụ al-Qaida, nhưng cuộc tấn công đơn phương tại Pakistan khiến người ta nhớ lại những chiến dịch trước đây của Hoa Kỳ trên lãnh thổ Hồi Giáo.

Những hình ảnh quá khứ đó là điều mà Tổng thống Obama muốn tìm cách xóa đi.

Ông Obama đã tới Cairo khá sớm trong nhiệm kỳ Tổng thống của ông, với một thông điệp hòa giải mà nhiều người cảm thấy là cần thiết sau các cuộc chiến tranh tại Iraq và Afghanistan.

Nhưng trong vòng ít tháng, những người chỉ trích đã lý luận rằng lời hứa của ông Obama không đi đôi với việc làm. Người ta tự hỏi không biết bài diễn văn lần này của ông Obama sẽ có gì khác không?

Ông Said Sadek thuộc trường đại học American University ở Cairo tin là ông Obama có thể cải thiện quan hệ với các nước Hồi giáo và A-rập nếu có hai biện pháp thiết yếu:

“Một là viện trợ, không phải chỉ là viện trợ tài chánh, nhưng cũng còn là xây dựng định chế, tái cấu trúc, trợ giúp kỹ thuật, giáo dục, học bổng. Cần phải thay đổi khu vực này để sẵn sàng cho dân chủ và chuyển đổi qua dân chủ.”

Ông Sadek nói tiếp biện pháp kia là nếu ông Obama có giải pháp mới để giải quyết những vấn đề giữa Israel và người Palestine.

Ông Sadek cảm thấy những biện pháp này sẽ đem lại lợi ích cho cả các phe phái đó, cũng như cho nhân dân tại khu vực đang sống với các nhà lãnh đạo độc tài.