Một số nguồn tin cho biết Nhật Bản muốn tặng máy bay cho Philippines để Manila có thể sử dụng trong các cuộc tuần tra ở Biển Đông, một hành động sẽ làm sâu sắc thêm mối quan hệ an ninh của Tokyo với nước đang có tranh chấp lãnh hải với Trung Quốc.
Bốn nguồn tin hiểu biết về vấn đề này nói với hãng tin Reuters rằng Nhật Bản đang định tặng ba chiếc máy bay Beechcraft TC-90 King Air có thể được trang bị radar cơ bản theo dõi trên mặt đất và trên không.
Các nguồn tin cho biết các cuộc thảo luận trong nội bộ chính phủ Nhật Bản mang tính sơ bộ và sẽ cần phải vượt qua những rào cản pháp lý. Nhật Bản vẫn chưa chính thức đề nghị cấp những chiếc máy bay này như một sự thay thế cho những máy bay Lockheed Martin P3-C tinh vi hơn mà Manila muốn có để theo dõi hoạt động tàu ngầm của Trung Quốc, các nguồn tin nói thêm.
Giới chức quân sự và quốc phòng cao cấp của Philippines ở Manila cho biết họ chưa nghe nói về việc có thể được tặng máy bay động cơ tua-bin hai cánh quạt TC-90 mà Nhật Bản sử dụng để đào tạo phi công quân sự.
“Philippines không có đủ máy bay để thực hiện những cuộc tuần tra thường xuyên ở Biển Nam Trung Hoa [Biển Đông],” một nguồn tin giấu tên ở Nhật Bản nói.
Việc tặng máy bay, dù là máy bay nhỏ, sẽ là một sự nâng cấp quân sự cho Philippines, nước hiện chỉ có một số ít máy bay cánh cố định có thể được điều động cho các cuộc tuần tra hàng hải.
Tokyo không có tuyên bố chủ quyền ở Biển Đông, nhưng lo ngại về việc Trung Quốc xây dựng bảy đảo nhân tạo ở quần đảo Trường Sa, giúp mở rộng tầm tiếp cận của quân đội Trung Quốc đối với những tuyến đường biển mà khối lượng thương mại của Nhật Bản đi ngang qua.
Mối lo ngại về những đảo nhân tạo của Trung Quốc là vấn đề chủ đạo trong các cuộc họp của bộ trưởng ngoại giao các nước Đông Nam Á tại Kuala Lumpur trong tuần này giữa và các nước như Nhật Bản, Trung Quốc và Mỹ.
Trang bị máy bay tuần tra trên biển cho Manila sẽ phù hợp với kế hoạch an ninh cứng rắn hơn của Thủ tướng Shinzo Abe, nhưng có phần chắc sẽ khiến Trung Quốc tức giận, nước đã nhiều lần cáo buộc Nhật Bản can thiệp vào tranh chấp ở Biển Đông.
Một phát ngôn viên của Bộ Quốc phòng Nhật Bản cho biết cuộc đàm phán cấp cao đã được hoạch định để tìm hiểu khả năng hợp tác về thiết bị quốc phòng với Philippines chưa có "kế hoạch cụ thể" cung cấp máy bay TC-90 cho Manila.
Bộ trưởng Quốc phòng Philippines Voltaire Gazmin nói với Reuters rằng ông không hay biết về bất kỳ kế hoạch cung cấp máy bay nào của Nhật Bản. Những tướng lĩnh hàng đầu của Philippines cho biết họ cũng không biết về bất kỳ đề nghị nào nhưng hoan nghênh sự hợp tác an ninh ngày càng tăng với Nhật Bản.
Bộ trưởng Quốc phòng Trung Quốc bày tỏ lo ngại về kế hoạch này.
"Chúng tôi hy vọng sự hợp tác quân sự giữa các nước liên quan có thể làm lợi cho hòa bình và ổn định trong khu vực, chứ không phải ngược lại," Bộ trả lời Reuters qua fax.
