RIYADH —
Ngoại trưởng Hoa Kỳ John Kerry đang có mặt tại Ả-rập Xê-út để thảo luận với Quốc vương Abdullah về cuộc nội chiến Syria và các cuộc đàm phán về chương trình hạt nhân của Iran, các vấn đề đang gây căng thẳng quan hệ giữa 2 nước.
Ngoại trưởng Kerry hy vọng đưa các quan hệ lâu đời giữa Washington và Riyadh trở lại bình thường sau những khác biệt quan điểm giữa 2 nước về vấn đề Syria và Iran.
Tháng trước Ả-rập Xê-út khước từ ghế trong Hội đồng Bảo an Liên hiệp quốc để phản đối điều mà họ cho là “tiêu chuẩn nước đôi” về việc Liên hiệp quốc đã không có hành động đối với cuộc nội chiến ở Syria, nơi mà Tổng thống Bashar al-Assad đang được sự hậu thuẫn của các nhà lãnh đạo Hồi giáo Shia ở Iran.
Ả-rập Xê-út, nước ủng hộ cho phe nổi dậy phần lớn thuộc thành phần Hồi giáo sunni, đang chiến đấu chống lại ông Assad, đã thất vọng trước việc Hoa Kỳ không thực hiện lời đe dọa mở các không kích nhắm vào võ khí hóa học của ông Assad, và nghiêng về một kế hoạch Mỹ-Nga nhằm hủy bỏ các kho võ khí đó.
Lên tiếng với các phóng viên báo chí ở Cairo hôm Chủ nhật trước khi đi Riyadh, Ngoại trưởng Kerry nói rằng Hoa Kỳ và Ả-rập Xê-út chia sẻ cùng các mục tiêu ở Syria. Ông nói:
“Có một số quốc gia trong vùng muốn Hoa Kỳ hành động theo cách này về vấn đề Syria và chúng tôi đã hành động theo cách khác. Những khác biệt về một chiến thuật riêng lẻ trong một chính sách không tạo sự khác biệt trong mục tiêu căn bản của chính sách.”
Ngoại trưởng Kerry nói rằng Washinton và Riyadh đều cùng đang làm việc nhắm tới thành lập một chính phủ Syria lâm thời không có Tổng thống Assad.
Nhà lãnh đạo Syria muốn Iran tham gia trong các cuộc đàm phán về thẩm quyền lâm thời đó. Các giới chức Hoa Kỳ cho biết họ đã nói rõ với đồng minh Ả-rập Xê-út rằng Washington sẽ chống lại sự tham gia của Iran trừ phi trước tiên Iran phải đồng ý các nguyên tắc cơ bản về thẩm quyền hành pháp của chính phủ chuyển tiếp đó.
Các nhà lãnh đạo Ả-rập Xê-út cũng quan ngại về tiến bộ rõ ràng trong các nỗ lực quốc tế nhằm ngăn chặn chương trình hạt nhân của Iran, mà cả Ả-rập Xê-út và Israel đều đặt nghi vấn về sự thành thật của Iran. Tân chính phủ Iran đang làm việc nhằm giảm bớt các biện pháp trừng phạt kinh tế gây tê liệt nước này, do nghi ngờ rằng Iran đang tìm cách phát triển võ khí hạt nhân.
Ngoại trưởng Kerry nói chính quyền Tổng thống Obama hiểu các quan ngại an ninh trong vùng về Iran và cam kết đối với “các quan hệ phòng thủ chính” ở Trung Đông. Ông nói:
“Chúng tôi sẽ có mặt ở đó vì Ả-rập Xê-út, vì Các Tiểu vương quốc Ả-rập Thống nhất, vì Quata, Jordan, Ai Cập và các nước khác. Chúng tôi sẽ không để cho các nước đó bị tấn công từ bên ngoài. Chúng tôi sẽ cùng sát cánh với họ.”
Ả-rập Xê-út cũng đang giúp tài trợ cho chính phủ lâm thời được quân đội hậu thuẫn ở Ai Cập, mà Hoa Kỳ, đang giữ lại một số hệ thống võ khí quan trọng, do tình trạng bạo động diễn ra tiếp theo sau vụ đảo chính nhà lãnh đạo được bầu lên một cách dân chủ đầu tiên ở nước này hồi tháng 7.
Ông Kerry đã đi thăm Ả-rập Xê-út 2 lần trong tư cách Bộ trưởng Ngoại giao, tuy nhiên đây sẽ là các cuộc thảo luận đầu tiên của ông với Quốc vương Abdullah trong thẩm quyền đó.
Ngoại trưởng Kerry hy vọng đưa các quan hệ lâu đời giữa Washington và Riyadh trở lại bình thường sau những khác biệt quan điểm giữa 2 nước về vấn đề Syria và Iran.
Tháng trước Ả-rập Xê-út khước từ ghế trong Hội đồng Bảo an Liên hiệp quốc để phản đối điều mà họ cho là “tiêu chuẩn nước đôi” về việc Liên hiệp quốc đã không có hành động đối với cuộc nội chiến ở Syria, nơi mà Tổng thống Bashar al-Assad đang được sự hậu thuẫn của các nhà lãnh đạo Hồi giáo Shia ở Iran.
Ả-rập Xê-út, nước ủng hộ cho phe nổi dậy phần lớn thuộc thành phần Hồi giáo sunni, đang chiến đấu chống lại ông Assad, đã thất vọng trước việc Hoa Kỳ không thực hiện lời đe dọa mở các không kích nhắm vào võ khí hóa học của ông Assad, và nghiêng về một kế hoạch Mỹ-Nga nhằm hủy bỏ các kho võ khí đó.
Lên tiếng với các phóng viên báo chí ở Cairo hôm Chủ nhật trước khi đi Riyadh, Ngoại trưởng Kerry nói rằng Hoa Kỳ và Ả-rập Xê-út chia sẻ cùng các mục tiêu ở Syria. Ông nói:
“Có một số quốc gia trong vùng muốn Hoa Kỳ hành động theo cách này về vấn đề Syria và chúng tôi đã hành động theo cách khác. Những khác biệt về một chiến thuật riêng lẻ trong một chính sách không tạo sự khác biệt trong mục tiêu căn bản của chính sách.”
Ngoại trưởng Kerry nói rằng Washinton và Riyadh đều cùng đang làm việc nhắm tới thành lập một chính phủ Syria lâm thời không có Tổng thống Assad.
Nhà lãnh đạo Syria muốn Iran tham gia trong các cuộc đàm phán về thẩm quyền lâm thời đó. Các giới chức Hoa Kỳ cho biết họ đã nói rõ với đồng minh Ả-rập Xê-út rằng Washington sẽ chống lại sự tham gia của Iran trừ phi trước tiên Iran phải đồng ý các nguyên tắc cơ bản về thẩm quyền hành pháp của chính phủ chuyển tiếp đó.
Các nhà lãnh đạo Ả-rập Xê-út cũng quan ngại về tiến bộ rõ ràng trong các nỗ lực quốc tế nhằm ngăn chặn chương trình hạt nhân của Iran, mà cả Ả-rập Xê-út và Israel đều đặt nghi vấn về sự thành thật của Iran. Tân chính phủ Iran đang làm việc nhằm giảm bớt các biện pháp trừng phạt kinh tế gây tê liệt nước này, do nghi ngờ rằng Iran đang tìm cách phát triển võ khí hạt nhân.
Ngoại trưởng Kerry nói chính quyền Tổng thống Obama hiểu các quan ngại an ninh trong vùng về Iran và cam kết đối với “các quan hệ phòng thủ chính” ở Trung Đông. Ông nói:
“Chúng tôi sẽ có mặt ở đó vì Ả-rập Xê-út, vì Các Tiểu vương quốc Ả-rập Thống nhất, vì Quata, Jordan, Ai Cập và các nước khác. Chúng tôi sẽ không để cho các nước đó bị tấn công từ bên ngoài. Chúng tôi sẽ cùng sát cánh với họ.”
Ả-rập Xê-út cũng đang giúp tài trợ cho chính phủ lâm thời được quân đội hậu thuẫn ở Ai Cập, mà Hoa Kỳ, đang giữ lại một số hệ thống võ khí quan trọng, do tình trạng bạo động diễn ra tiếp theo sau vụ đảo chính nhà lãnh đạo được bầu lên một cách dân chủ đầu tiên ở nước này hồi tháng 7.
Ông Kerry đã đi thăm Ả-rập Xê-út 2 lần trong tư cách Bộ trưởng Ngoại giao, tuy nhiên đây sẽ là các cuộc thảo luận đầu tiên của ông với Quốc vương Abdullah trong thẩm quyền đó.
