Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu cáo buộc Hamas rút lại một số phần của thỏa thuận ngừng bắn ở Gaza hôm 16/1 và cho biết nội các của ông sẽ không họp để phê duyệt thỏa thuận cho đến khi nhóm chiến binh này chấp nhận tất cả các yếu tố.
Một tuyên bố từ văn phòng của ông Netanyahu nói rằng Hamas đang cố gắng "đòi hỏi những nhượng bộ vào phút chót".
Lệnh ngừng bắn nhiều giai đoạn, được công bố hôm 15/1 sau nhiều tháng đàm phán, dự kiến có hiệu lực vào ngày 19/1 nếu được chấp thuận hoàn toàn.
Các nhân viên y tế của Palestine cho biết lực lượng Israel hôm 16/1 đã thực hiện nhiều cuộc không kích chết người ở Dải Gaza.
Các cơ quan của Liên Hợp Quốc nói rằng họ đã sẵn sàng tăng cường viện trợ nhân đạo vào Gaza, nơi mà LHQ cho biết ít nhất 1,9 triệu trong số 2,3 triệu dân đã phải di dời và 92% nhà ở đã bị phá hủy.
Tổng thống Israel Isaac Herzog đã bày tỏ sự ủng hộ mạnh mẽ của mình đối với lệnh ngừng bắn sau khi thỏa thuận được công bố hôm 15/1.
"Là Tổng thống Nhà nước Israel, tôi xin nói rõ ràng nhất: Đây là động thái đúng đắn", ông Herzog nói. "Đây là một động thái quan trọng. Đây là một động thái cần thiết. Không có nghĩa vụ đạo đức, nhân đạo, Do Thái hay Israel nào lớn hơn là đưa những người con trai và con gái của chúng ta trở về với chúng ta – dù là để hồi phục tại nhà hay được chôn cất".
Nhưng một trong những người phản đối chính thỏa thuận này trong chính phủ, Bộ trưởng Tài chính Bezalel Smotrich, đã gọi đó là "một thỏa thuận tồi tệ và nguy hiểm đối với an ninh quốc gia của Nhà nước Israel".
Giai đoạn đầu tiên của thỏa thuận bao gồm lệnh ngừng bắn kéo dài 42 ngày, thả 33 con tin khỏi Gaza, thả tù nhân Palestine khỏi Israel, rút quân đội Israel khỏi Gaza theo từng giai đoạn và tăng cường viện trợ cho thường dân Palestine.
Trong giai đoạn đầu tiên, sẽ có các cuộc đàm phán về chi tiết của giai đoạn thứ hai tập trung vào việc chấm dứt vĩnh viễn cuộc xung đột bằng cách thả các con tin còn lại và Israel rút quân hoàn toàn.
Giai đoạn cuối cùng liên quan đến việc tái thiết Gaza, với một cơ cấu quản lý và an ninh mới.
Cuộc chiến ở Gaza bắt đầu khi Hamas đưa các chiến binh của mình vào Israel trong một cuộc tấn công khủng bố kinh hoàng vào ngày 7/10/2023, khiến hơn 1.200 người thiệt mạng và bắt cóc hơn 250 người. Trong số những con tin đó, chỉ dưới 100 người được cho là vẫn bị Hamas giam giữ và một phần ba được cho là đã chết.
Hamas đã bị Hoa Kỳ, Vương quốc Anh và các nước phương Tây khác chỉ định là một nhóm khủng bố.
Chính quyền Gaza cho biết hơn 46.700 người Palestine – phần lớn là trẻ em và phụ nữ – đã thiệt mạng trong các hoạt động quân sự của Israel.
Trong một tuyên bố, Diễn đàn Gia đình các Con tin và Người mất tích, bao gồm gia đình của 98 con tin, nói hôm 15/1 rằng họ hoan nghênh "với niềm vui và sự nhẹ nhõm vô bờ bến về thỏa thuận đưa những người thân yêu của chúng tôi trở về nhà".
"Tuy nhiên, chúng tôi vẫn lo lắng và quan ngại sâu sắc về khả năng thỏa thuận có thể không được thực hiện đầy đủ, bỏ lại phía sau các con tin", tuyên bố nói. "Chúng tôi khẩn thiết kêu gọi các sắp xếp nhanh chóng để đảm bảo tất cả các giai đoạn của thỏa thuận được thực hiện".
Một quan chức cấp cao của chính quyền Biden nói với các phóng viên rằng hai trong số những con tin người Mỹ còn sống – Keith Siegel và Sagui Dekel-Chen – sẽ nằm trong số những con tin đầu tiên được thả. Quan chức này nói với các phóng viên trong điều kiện giấu tên, như thông lệ trong các cuộc họp báo tương tự.
"Cuộc chiến ở Gaza sẽ chấm dứt và các con tin sẽ sớm trở về nhà với gia đình của họ", Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden nói khi ông công bố thỏa thuận ngừng bắn hôm 15/1 tại Nhà Trắng.
Ông Biden thúc giục người kế nhiệm, Tổng thống đắc cử Donald Trump, thực hiện thỏa thuận, khi ông Biden chuẩn bị chuyển giao quyền lực vào ngày 20/1.
Ông Trump cho biết trên mạng xã hội của mình rằng ông "rất vui mừng" và chính quyền của ông sẽ phát huy thành công của thỏa thuận này để mở rộng Hiệp định Abraham do Hoa Kỳ làm trung gian nhằm bình thường hóa quan hệ Ả Rập-Israel.
"Thỏa thuận ngừng bắn TUYỆT VỜI này chỉ có thể xảy ra do Chiến thắng Lịch sử của chúng ta vào tháng 11, vì nó báo hiệu cho toàn thế giới rằng Chính quyền của tôi sẽ tìm kiếm Hòa bình và đàm phán các thỏa thuận để đảm bảo an toàn cho tất cả người Mỹ và các Đồng minh của chúng ta", ông Trump viết trên Truth Social.
Các nhà phân tích cho rằng những lời đe dọa gay gắt của Trump vào tuần trước – về việc "địa ngục" sẽ bùng nổ trừ khi có một thỏa thuận trước lễ nhậm chức của ông – có thể đã đóng một vai trò trong đó.
"Tổng thống đắc cử Trump đã nói rất, rất rõ ràng rằng ông ấy sẽ giáng đòn trừng phạt vào Hamas nếu các con tin không được thả", Mirette Mabrouk, một thành viên cấp cao tại Viện Trung Đông nói. "Ý tôi là, thực sự, không còn địa ngục gì hơn nữa mà bạn có thể gây ra cho cư dân hiện tại của Gaza. Họ đã ở trong địa ngục, nhưng vẫn có cảm giác rằng ông ấy hẳn đã gây áp lực lên Thủ tướng [Israel] [Benjamin] Netanyahu. Và đây là lý do tại sao chúng ta hiện đang tiến triển".
Còn tái thiết thì sao?
Một số nhà phân tích nhìn vào "tái thiết" theo nghĩa đen đã bày tỏ sự nghi ngờ rằng chính quyền tiếp theo có thể đạt được mục tiêu lớn, đó là sự ủng hộ lâu dài của Hoa Kỳ đối với giải pháp hai nhà nước.
"Tôi không thấy điều đó dưới thời chính quyền Trump và đó không phải là lời chỉ trích chính quyền Trump hay bất kỳ ai khác", Jonathan Ruhe, giám đốc chính sách đối ngoại tại Viện Do Thái về An ninh Quốc gia Hoa Kỳ cho biết. "Tôi nghĩ rằng cả người Israel và người Palestine đều còn quá xa để đưa ra những thỏa thuận cứng rắn cần thiết để đạt được giải pháp hai nhà nước – Tôi không nghĩ rằng cả Israel và Palestine đều có ý chí chính trị".
Nhưng như ông Biden và thủ tướng Qatar đã nêu trong phần giải thích về các thỏa thuận mới được ký kết, thỏa thuận này khá phức tạp.
Tổng thống Biden hôm 15/1 cũng nhấn mạnh rằng các cuộc đàm phán đã khó khăn như thế nào và ông đã sử dụng quan điểm đó để nhấn mạnh sự ủng hộ mạnh mẽ của chính quyền ông đối với Israel, vốn đã gây ra căng thẳng giữa Hoa Kỳ và các đồng minh thân cận nhất của nước này.
"Đây là một trong những cuộc đàm phán khó khăn nhất mà tôi từng trải qua", ông Biden nói. "Và nó đã đi đến bước này vì áp lực mà Israel được Hoa Kỳ hậu thuẫn đặt lên Hamas".
(Một số thông tin trong bản tin do AP, AFP và Reuters cung cấp)
Diễn đàn