Quân đội NATO bảo vệ một tòa thị chính ở Zvecan của Kosovo và liên minh NATO ngày 30/5 tuyên bố sẽ gửi thêm binh sĩ đến khu vực này, một ngày sau khi 30 binh sĩ NATO và 52 người biểu tình bị thương trong các cuộc đụng độ và EU và Hoa Kỳ kêu gọi xuống thang bạo lực.
Tình trạng bất ổn trong khu vực đã gia tăng kể từ khi các thị trưởng gốc Albania nhậm chức ở khu vực có đa số người Serb ở phía bắc Kosovo sau cuộc bầu cử hồi tháng 4 mà người Serb tẩy chay, một động thái khiến Hoa Kỳ và các đồng minh ngày 26/5 lên án Pristina.
NATO cho biết trong một tuyên bố rằng họ sẽ gửi thêm lực lượng tới Kosovo để ngăn chặn bạo lực, nhưng không cung cấp thông tin chi tiết về thời điểm điều này sẽ xảy ra hoặc số lượng binh sĩ tham gia.
Người Serb từ chối tham gia cuộc bầu cử địa phương vào tháng 4 và các ứng cử viên sắc tộc Albania đã giành chức thị trưởng ở bốn thành phố có đa số người Serb với tỷ lệ cử tri đi bầu là 3,5%.
Đa số người Serb ở Bắc Kosovo chưa bao giờ chấp nhận tuyên bố độc lập của Kosovo từ Serbia năm 2008, và coi Belgrade là thủ đô của họ hơn hai thập niên sau cuộc nổi dậy của người Albania ở Kosovo chống lại sự cai trị đàn áp của người Serbia.
Người gốc Albania chiếm hơn 90% dân số ở Kosovo nói chung, nhưng người Serb ở phía bắc từ lâu đã yêu cầu thực hiện thỏa thuận năm 2013 do EU làm trung gian để thành lập hiệp hội các đô thị tự trị trong khu vực của họ.
Tại thị trấn Zvecan, hàng chục binh sĩ mặc trang phục chống bạo động đến từ Hoa Kỳ, Ba Lan và Ý bảo vệ một tòa nhà thành phố khi người Serb phản đối việc một thị trưởng người Albania đến nhậm chức.
Những người biểu tình Serbia giải tán vào khoảng 4 giờ chiều, và sẽ trở lại vào sáng 31/5, hãng thông tấn Tanjug của Serbia đưa tin, dẫn lời các quan chức Serbia ở Zvecan.
Một phóng viên của Reuters đã nhìn thấy bốn đoàn xe lớn của NATO tiến về phía bắc vào cuối chiều ngày 30/5.
Khuyến cáo xuống thang
Nga, từ lâu có quan hệ chặt chẽ với Serbia và chia sẻ truyền thống Cơ đốc giáo chính thống và Slavic, hôm 30/5 đã kêu gọi “các bước quyết định” để dập tắt tình trạng bất ổn ở Kosovo.
Bộ Ngoại giao Nga kêu gọi “phương Tây cuối cùng phải dập tắt tuyên truyền sai trái của họ và ngừng đổ lỗi cho những người Serb bị đẩy đến tuyệt vọng vì những sự kiện ở Kosovo, những người hòa bình, không vũ trang, đang cố gắng bảo vệ các quyền và tự do chính đáng của họ.”
Theo yêu cầu của Belgrade, Moscow đã ngăn cản Kosovo trở thành thành viên Liên hiệp quốc.
Đại sứ Hoa Kỳ tại Kosovo Jeffrey Hovenier quy trách nhiệm cho Pristina đã gây căng thẳng ở phía bắc khi đưa các thị trưởng Albania đến văn phòng nhậm chức vào ngày 26/5 bất chấp sự phản đối của người Serb.
Washington, cổ súy và ủng hộ thẳng thắn nhất cho nền độc lập của Kosovo, đã quyết định hủy bỏ việc Kosovo tham gia một cuộc tập trận quân sự sau khi Pristina từ chối rút các thị trưởng và lực lượng cảnh sát khỏi miền bắc.
Ông nói với các phóng viên: “Chúng tôi cũng đang suy nghĩ về những tác động khác”.
Những người đàn ông đeo mặt nạ ở thị trấn Leposavic gần biên giới Serbia đã đập vỡ kính chắn gió của một chiếc ô tô có biển số Albania được đánh dấu là “A2, chi nhánh của CNN”, một phóng viên Reuters chứng kiến vụ việc cho biết. Một chiếc ô tô riêng của một hãng truyền thông khác cũng bị đập phá. Không ai bị thương.
‘Quá nhiều bạo lực’
Người phụ trách chính sách đối ngoại của EU Josep Borrell kêu gọi các nhà lãnh đạo Kosovo và Serbia tìm cách giảm căng thẳng thông qua đối thoại.
“Chúng ta đã có quá nhiều bạo lực ở châu Âu ngày nay, chúng ta không thể để xảy ra một cuộc xung đột nào nữa”, ông Borrell nói trong một cuộc họp báo ở Brussels.
Chính quyền Kosovo nói Tổng thống Serbia Aleksandar Vucic gây bất ổn cho Kosovo. Ông Vucic đổ lỗi cho chính quyền Kosovo đã gây ra vấn đề khi bổ nhiệm các thị trưởng mới.
Thủ tướng Kosovo, Albin Kurti, viết trên Twitter vào cuối ngày 29/5: “Trong một nền dân chủ không có chỗ cho bạo lực phát xít.”
Sau khi gặp các đại sứ của nhóm Quint - bao gồm Hoa Kỳ, Ý, Pháp, Đức và Anh - tại Belgrade, ông Vucic cho biết ông đã yêu cầu các thị trưởng Albania rời khỏi văn phòng của họ ở phía bắc.
Tổng thống Kosovo Vjosa Osmani nói các băng đảng tội phạm, được hỗ trợ bởi ông Vucic, nhắm mục tiêu gây bất ổn cho Kosovo và toàn bộ khu vực.
Hôm 29/5, những người biểu tình người Serb ở Zvecan đã ném hơi cay và lựu đạn gây choáng vào các binh sĩ NATO, khiến 30 binh sĩ NATO cùng với 52 người Serb bị thương.
“Các hành động bạo lực chống lại công dân, chống lại truyền thông, chống lại cơ quan thực thi pháp luật và lính Kosovo trong NATO là hoàn toàn không thể chấp nhận được”, ông Borrell của EU nói.
Diễn đàn