Các lực lượng hải quân Hoa Kỳ, Nhật Bản và Hàn Quốc hôm 14/11 đã tập trận chung với nhau trên các vùng biển Đông Á trong đợt thao dượt quân sự chung phức tạp nhất và cuối cùng của họ trước khi Tổng thống Joe Biden bàn giao một trong những sáng kiến an ninh quốc gia mang dấu ấn của ông cho người kế nhiệm Donald Trump.
Dẫn đầu bởi tàu sân bay USS George Washington cùng các chiến đấu cơ, cuộc tập trận hải quân Freedom Edge ở vùng biển phía nam bán đảo Triều Tiên và phía tây các đảo chính của Nhật Bản diễn ra sau một hiệp ước do ông Biden làm trung gian được ký kết vào năm 2023, mà theo đó Seoul và Tokyo gác lại sự thù địch sau nhiều năm và đồng ý hợp tác an ninh ba bên với Washington.
Các cuộc tập trận tiếp theo được lên kế hoạch vào năm tới, mặc dù cả ông Trump và người được ông chọn cho vị trí Bộ trưởng Quốc phòng Pete Hegseth, một bình luận viên trên kênh Fox News vốn có lập trường cứng rắn về Trung Quốc, vẫn chưa phác thảo kế hoạch an ninh quốc gia của họ ở khu vực Đông Á nhạy cảm ngay trước mũi Bắc Kinh. Tổng thống Biden, người sẽ kết thúc nhiệm kỳ vào tháng 1, cũng thúc đẩy mở rộng hợp tác giữa ba nước sang các lĩnh vực công nghệ, an ninh chuỗi cung ứng và phòng thủ mạng.
“Nếu hợp tác ba bên được coi là một thành tựu của ông Biden, tôi có thể hình dung ra kịch bản mà ông Trump có thể sẽ phớt lờ nó,” ông Jeffrey Hornung, chuyên gia chính sách an ninh Nhật Bản tại Rand Corporation, cho biết. “Ý nghĩa của hợp tác ba bên sẽ cần phải được thuyết phục cho ông ấy, chứ không chỉ là chuyển giao lại,” ông nói thêm.
Các đồng minh của Trump hồi tháng Sáu đã đảm bảo với các quan chức ở Nhật Bản và Hàn Quốc rằng ông sẽ hỗ trợ mối quan hệ ba bên sâu sắc hơn, các nguồn tin trước đó nói với Reuters.
Trong nhiệm kỳ đầu tiên của mình, ông Trump đã gây áp lực buộc Tokyo và Seoul phải chi trả nhiều hơn cho quân Mỹ đồn trú trên lãnh thổ họ, bao gồm các đơn vị đổ bộ và tàu chiến hải quân mà Washington có thể triển khai để bảo vệ Đài Loan trước bất kỳ cuộc tấn công nào từ Trung Quốc.
Trong cuộc gặp mới nhất giữa các quan chức cấp cao của ba nước, các cố vấn an ninh quốc gia của họ, bao gồm Jake Sullivan của Mỹ, Shin Won-sik của Hàn Quốc và Takeo Akiba của Nhật Bản, đã bày tỏ lo ngại về việc Nga và Triều Tiên tăng cường hợp tác, trong đó có việc Bình Nhưỡng triển khai quân giao chiến với quân Ukraine.
Sau khi ông Biden ra đi, chỉ Tổng thống Hàn Quốc Yoon Suk Yeol là người còn lại trong số ba nhà lãnh đạo đã nhất trí tại cuộc họp Trại David hồi năm 2023 về hợp tác chặt chẽ hơn để đối phó với căng thẳng gia tăng ở Đông Á với Trung Quốc, Nga và Triều Tiên.
Thủ tướng Nhật Bản khi đó là ông Fumio Kishida đã từ chức hồi tháng 9 trong bối cảnh công chúng Nhật tức giận về một vụ bê bối tài trợ dính líu đến chính phủ của ông.
Đến thăm chiếc hàng không mẫu hạm tham gia tập trận hôm 14/11, đại sứ Mỹ tại Nhật, ông Rahm Emanuel cho biết hiệp ước ba bên và hợp tác quân sự theo đó đã gửi thông điệp mạnh mẽ tới Bắc Kinh.
“Không chỉ là khả năng răn đe của chúng tôi mạnh mẽ hơn, và không chỉ chúng tôi chứng kiến khả năng răn đe đó mạnh như thế nào, mà tin tốt là Trung Quốc cũng cảm thấy như vậy,” ông phát biểu trên tàu sân bay. Đại sứ Emanuel, người có thể rời Nhật Bản trước cuối năm nay, sẽ được thay thế bởi một đại sứ khác do ông Trump đề cử.
Chuẩn Đô đốc Nhật Bản Takashi Matsui và Chuẩn Đô đốc Hàn Quốc Hur Sung-jae, vốn chỉ huy lực lượng của hai nước trong cuộc tập trận chung, đứng bên cạnh ông Emanuel trên boong chứa máy bay với các chiến đấu cơ F-18 và F-35 xung quanh.
Ông Hur nói rằng đối với Seoul, cuộc tập trận này, diễn ra sau khi Triều Tiên hồi tháng trước thử nghiệm điều mà họ tuyên bố là tên lửa đạn đạo xuyên lục địa được nâng cấp, đã gửi thông điệp tới nước láng giềng hiếu chiến.
“Nó có đặc điểm đáp trả và răn đe các hành động khiêu khích của Triều Tiên,” ông nói.
Diễn đàn