Trong một thông điệp mạnh mẽ gửi tới Trung Quốc, Hoa Kỳ ngày 28/9 nhấn mạnh duy trì các tiêu chí căn bản về quyền tự do hàng hải ở Biển Đông là một lợi ích của Washington.
Trong bài diễn văn trước Đại hội đồng Liên hiệp quốc, Tổng thống Barack Obama một lần nữa đề nghị Trung Quốc và các nước có tuyên bố chủ quyền ở Biển Đông giải quyết tranh chấp một cách hòa bình.
Tổng thống Obama tuyên bố "Ở Biển Đông, Mỹ không có tuyên bố chủ quyền. Chúng tôi không phân xử các tuyên bố chủ quyền của các nước, nhưng như tất cả các nước tề tựu về đây hôm nay, chúng tôi có lợi ích trong việc gìn giữ các tiêu chí căn bản về tự do hàng hải, tự do vận chuyển thương mại, cũng như trong việc giải quyết các tranh chấp bằng luật quốc tế chứ không phải bằng võ lực".
Tổng thống Mỹ khẳng định Hoa Kỳ ‘sẽ bảo vệ các tiêu chí này trong lúc khuyến khích Trung Quốc và các nước khác giải quyết bất đồng trong ôn hòa.
Ông Obama nói ông đưa ra những lời phát biểu này về Biển Đông vì nhận thấy đường hướng ngoại giao rất khó khăn mà kết quả nhiều khi không được như mong muốn và rằng các nước lớn đủ mạnh để bảo vệ lợi ích của mình trong trường hợp phương sách ngoại giao không đạt hiệu quả.
Trung Quốc đang bị quốc tế kịch liệt chỉ trích về các hành động lấn lướt, đơn phương thay đổi nguyên trạng Biển Đông để khẳng định chủ quyền qua việc bồi đắp đất và xây dựng các công trình dân sự-quân sự trên các đảo nhân tạo.
Trong phần diễn thuyết của mình trước Đại hội đồng Liên hiệp quốc hôm qua, Chủ tịch Trung Quốc tuyên bố Bắc Kinh cam kết phát triển một cách hòa bình.
Ông Tập Cận Bình nói bất kể tình hình quốc tế có ra sao và Bắc Kinh có trở nên hùng mạnh như thế nào đi chăng nữa, Trung Quốc cũng sẽ không bao giờ theo đuổi chủ nghĩa bá quyền hay bành trướng.
Các hình ảnh vệ tinh của Airbus Defence and Space chụp được hôm 20/9 cho thấy Trung Quốc đã hoàn tất đường băng trên Đá Chữ Thập ở Biển Đông và đang tiến gần tới việc đưa vào hoạt động.
Dựa trên phân tích hình ảnh, hoàn tất đường băng này sẽ tạo điều kiện cho Bắc Kinh gia tốc xây dựng cơ sở hạ tầng và có thể khởi sự các tuyến tuần tra trên quần đảo Trường Sa mà Việt Nam cũng có tuyên bố chủ quyền.
Đội ngũ thi công Trung Quốc đang tiếp tục xây nhiều công trình trên đảo này, hoàn tất đê chắn sóng, và xây dựng đường sá. Hình ảnh vệ tinh cũng cho thấy dường như Trung Quốc đang cho đổ đất dọc theo hai bên đường băng. Có thể đây là nỗ lực đầu tiên gieo trồng lương thực trên hòn đảo này hoặc có thể chỉ là khởi sự trồng cây che chắn để chống tình trạng nước biển làm xói mòn.
Theo PTI, AFP
