Mỹ không chấp thuận người được Iran đề cử làm đại sứ ở LHQ

Một vụ tranh chấp mới đang xảy ra giữa Hoa Kỳ và Iran. Vụ việc bắt nguồn từ năm 1979, khi một nhóm chủ chiến chiếm tòa Đại sứ Mỹ ở Tehran và bắt 52 nhà ngoại giao Mỹ làm con tin trong 444 ngày. Giờ đây, Iran quyết định bổ nhiệm một nhân vật dính líu tới vụ bắt con tin làm đại sứ của nước họ tại Liên Hiệp Quốc, nhưng các giới chức Mỹ đang tìm cách ngăn chặn, không cho ông này nhập cảnh Hoa Kỳ.

Iran muốn bổ nhiệm ông Hamid Aboutalebi làm đại sứ tại Liên Hiệp Quốc ở New York. Ông này đã phục vụ tại các phái bộ ngoại giao Iran ở Australia, Bỉ và Ý, nhưng việc ông được bổ nhiệm làm đại sứ tại Liên Hiệp Quốc đã gặp phải sự chống đối dữ dội của chính phủ Mỹ.

Các giới chức Mỹ coi quyết định bổ nhiệm ông Aboutalebi là một sự sỉ nhục. Họ nói rằng ông ta không nên được phép nhập cảnh Hoa Kỳ vì bị cáo buộc là có dính líu trong vụ chiếm cứ Đại sứ quán Mỹ tại Tehran vào cuối năm 1979, khi 52 nhà ngoại giao bịï bắt giữ làm con tin cho tới đầu năm 1981.

Ông Barry Rosen, một người từng bị bắt làm con tin, nói:

"Mưu toan bổ nhiệm ông này, mà tôi tin là do Ayatollah Rouhani đưa ra, là một sự việc chắc chắn sẽ gây phẫn nộ vào một thời điểm rất nhạy cảm trong lịch sử giữa Iran và Hoa Kỳ, khi hai bên đang đàm phán về vấn đề tinh chế hạt nhân. Thế mà nước Cộng hòa Hồi giáo Iran này lại táo tợn bổ nhiệm một kẻ từng bắt người làm con tin, một kẻ tham gia và đóng một vai trong vụ bắt giữ con tin vào chức đại sứ của họ ở Liên Hiệïp Quốc. Đó là một sự sỉ nhục tuyệt đối đối với Hoa Kỳ hay bất kỳ quốc gia nào tin tưởng vào dân chủ và tự do."

Ông Rosen giờ đây đã 70 tuổi và đang làm việc trong tư cách một phát ngôn nhân của một trường đại học cộng đồng ở New York. Ông nói ông không nhớ Aboutalebi, nhưng nói với đài VOA rằng việc Iran đề cử người đàn ông này vào chức vụ tại Liên Hiệp Quốc là một mưu toan nhằm “chính đáng hóa” hành động chiếm tòa đại sứ Mỹ cách đây 35 năm.

Về phần mình, ông Aboutalebi nói với một trang web bảo thủ của Iran rằng ông không tham gia vào việc bắt giữ con tin. Nhưng ông cho biết là đã từng làm thông dịch viên tiếng Pháp hoặc tiếng Anh "một hoặc hai lần" khi những kẻ bắt cóc muốn gửi đi một thông điệp ra thế giới bên ngoài, trong thời gian dài của vụ chiếm đóng đại sứ quán Mỹ.
Trong hầu hết mọi trường hợp, Hoa Kỳ có nghĩa vụ phải cấp thị thực nhập cảnh cho các đặc sứ nước ngoài tới New York để làm đại diện cho nước họ tại Liên Hiệp Quốc. Một người khác cũng đã từng là con tin, ông John Limbert, nói với VOA rằng trong khi đó là điều thường xảy ra, Hoa Kỳ dường như sẵn sàng đưa ra lập trường chống ông Aboutalebi.

"Trong hầu hết mọi trường hợp, chúng ta đều làm như thế. Nhưng đã có một số trường hợp ngoại lệ trong quá khứ, và trong trường hợp này, rõ rệt chúng ta sẵn sàng coi đây là một ngoại lệ. "

Thượng viện Hoa Kỳ trong tuần này đã đồng thanh thông qua dự luật để cấm ông Aboutalebi nhập cảnh Hoa Kỳ để làm việc tại Liên Hiệp Quốc. Hạ viện Mỹ có thể cứu xét biện pháp này trong nay mai.

Thượng nghị sĩ Ted Cruz nói Aboutalebi dứt khoát là không nên được phép nhập cảnh Hoa Kỳ.

"Hoa Kỳ không nên cấp giấy nhập cảnh cho một kẻ như thế trong bất cứ trường hợp nào, và mối quan tâm tức thời của chúng tôi bây giờ là ngăn chặn ông Aboutalebi, không cho ông ta đặt chân lên đất Mỹ."

Phát ngôn viên Tòa Bạch Ốc Jay Carney cho hay Hoa Kỳ đã nói với Iran rằng việc họ muốn muốn phái ông Aboutalebi tới làm việc ở Liên Hợp Quốc là điều "không khả thi ". Tuy nhiên, ông Carney không chịu cho biết phải chăng Washington sẽ ngăn không cho ông này vào nước Mỹ.