Hoa Kỳ cam kết sẽ tiếp tục các cuộc tuần tra để khẳng định quyền tự do hàng hải trên Biển Đông, đồng thời tố cáo Bắc Kinh về những hành động khiêu khích trong các nỗ lực quân sự hóa các hòn đảo đang trong vòng tranh chấp ở Biển Đông.
Cố vấn chính sách cấp cao của Ngoại trưởng Mỹ Rex Tillerson, ông Brian Hook, nói với các nhà báo trong một cuộc hội thảo qua điện thoại hôm thứ Ba rằng Washington sẽ chống đối bất kỳ hành động đơn phương nào của Trung Quốc trên Biển Đông, trong khi vấn đề chủ quyền vẫn chưa được giải quyết.
Tờ South China Morning Post, tờ báo tiếng Anh của Hong Kong, dẫn lời ông Hook:
“Hành động khiêu khích của Trung Quốc, quân sự hóa Biển Đông, cho thấy Trung Quốc đang thách thức luật pháp quốc tế. Bắc Kinh đang hiếp đáp các nước nhỏ hơn theo những cách đã làm tăng căng thẳng cho hệ thống toàn cầu.”
Ông Hook nhấn mạnh:
Hoa Kỳ sẽ hậu thuẫn các hoạt động bảo vệ quyền tự do hàng hải. Chúng tôi sẽ điều máy bay bay ngang qua, điều tàu qua lại trong khu vực, và hoạt động ở bất cứ nơi nào mà luật pháp cho phép."Brian Hook, Cố vấn chính sách cấp cao của Ngoại Trưởng Mỹ
“Chúng tôi (Hoa Kỳ) sẽ hậu thuẫn các hoạt động bảo vệ quyền tự do hàng hải, và khẳng định rõ với họ rằng chúng tôi sẽ điều máy bay bay ngang qua, điều tàu qua lại trong khu vực và hoạt động ở bất cứ nơi nào mà luật pháp quốc tế cho phép.”
Trong khi đó Trung Quốc tiếp tục xây dựng trong các vùng biển đang tranh chấp, bất chấp những lời đả kích và chống đối của các nước chung quanh và của Hoa Kỳ.
Tháng 12 năm ngoái, ảnh vệ tinh do tổ chức Sáng kiến Minh bạch Hàng hải châu Á (AMTI) thuộc Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế tại Washington (CSIS) công bố cho thấy Trung Quốc đã xây một hệ thống radar tại đảo Đá Chữ Thập, và nhiều đường hầm dùng làm kho đạn trên đá Subi, nơi Việt Nam cũng tuyên bố chủ quyền.
Cố vấn chính sách của Ngoại Trưởng Mỹ nhấn mạnh:
“Chúng tôi mạnh mẽ tin rằng sự trỗi dậy của Trung Quốc không thể diễn ra bằng cách phương hại tới các giá trị và trật tự thế giới dựa trên khái niệm pháp quyền. Trật tự đó là nền tảng của hòa bình và ổn định trong khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương và trên toàn cầu.”
Ông Hook nói tiếp:
“Khi cách hành xử của Trung Quốc đi chệch hướng với các giá trị đó và với khái niệm pháp quyền, Hoa Kỳ sẽ đứng lên để bảo vệ pháp quyền”.
Năm ngoái, Trung Quốc tuyên bố nước này có chủ quyền “không thể tranh cãi” đối với các đảo và thực thể đang trong vòng tranh chấp, bất chấp Đài Loan, Malaysia, Việt Nam Philippines và Brunei cũng tuyên bố chủ quyền tại những nơi này.
Ông Hook nói:
“Chúng tôi chống đối tất cả những hành động đơn phương kiểu ấy. Chúng tôi khuyến khích nhà cầm quyền ở Bắc Kinh và chính quyền ở Đài Bắc hãy tham gia một cuộc đối thoại có tính xây dựng về các vấn đề liên quan tới hàng không dân dụng.”
Trong khi đó Trung Quốc nhiều lần yêu cầu Hoa Kỳ đừng can thiệp vào các cuộc tranh chấp khu vực, viện lẽ Hoa Kỳ không phải là một trong những bên tranh chấp.
Bắc Kinh còn cho rằng các cuộc tuần tra để khẳng định quyền tự do hàng hải trong các vùng biển đang tranh chấp “xâm phạm chủ quyền của Trung Quốc.”
