Hoa Kỳ ngày 16/6 ban hành chế tài lên các công ty Trung Quốc và Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất cùng mạng lưới các công ty Iran hỗ trợ xuất khẩu các sản phẩm hóa dầu của Iran, một bước đi có thể nhằm gây áp lực lên Tehran để vực dậy thỏa thuận hạt nhân Iran năm 2015.
Bộ Ngân khố Mỹ cho hay áp đặt hình phạt đối với hai công ty có trụ sở tại Hong Kong, ba công ty ở Iran, và bốn công ty ở Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất, cũng như đối với một công dân Trung Quốc tên là Jinfeng Gao và Mohammed Shaheed Ruknooddin Bhore, quốc tịch Ấn Độ.
“Hoa Kỳ đang theo đuổi con đường ngoại giao có ý nghĩa để đạt được sự quay trở lại hỗ tương trong việc tuân thủ Kế hoạch Hành động Toàn diện Chung”, Thứ trưởng Tài chính Mỹ phụ trách mảng đối phó khủng bố và tình báo tài chính, Brian Nelson, loan báo và đề cập đến thỏa thuận hạt nhân năm 2015.
Hiệp ước đó buộc Iran hạn chế chương trình hạt nhân để khó tiến tới vũ khí hạt nhân, đổi lại sẽ được gỡ bỏ các chế tài của Hoa Kỳ, Liên minh châu Âu và Liên hiệp quốc vốn đã bóp nghẹt nền kinh tế phụ thuộc vào dầu mỏ của Iran.
Nguyên Tổng thống Mỹ Donald Trump đã rút khỏi thỏa thuận vừa kể vào năm 2018 và khôi phục các chế tài của Mỹ, khiến Iran bắt đầu vi phạm các hạn chế hạt nhân khoảng một năm sau đó. Các cuộc đàm phán để khôi phục thỏa thuận cho đến nay đã thất bại.
“Không có thỏa thuận, chúng tôi sẽ tiếp tục sử dụng các thẩm quyền chế tài để hạn chế xuất khẩu xăng dầu, các sản phẩm xăng dầu và các sản phẩm hóa dầu từ Iran", ông Nelson nói.
Ông Henry Rome, phó trưởng bộ phận nghiên cứu của tổ chức Eurasia Group, nói các chế tài này có thể nhằm mục đích tăng sức ép lên Iran và làm giảm bớt những chỉ trích ở nội địa rằng Tổng thống Mỹ Joe Biden đã không kiềm chế được chương trình hạt nhân của Iran.
“Washington có khả năng nhắm đến việc tăng chi phí cho Iran theo một kịch bản tiếp tục không có thỏa thuận, đồng thời làm giảm bớt những chỉ trích trong và ngoài nước rằng Washington đang cho phép chính sách Iran trôi dạt,” ông Rome nói và cho rằng bất kỳ hành động chế tài đơn lẻ nào cũng khó thể thay đổi suy nghĩ ở Iran hoặc Trung Quốc mà không có một chiến lược rộng lớn hơn.
“Thật vậy, Tehran có thể tính toán rằng với tình hình thị trường dầu mỏ và áp lực lạm phát toàn cầu, một chiến dịch phối hợp của Mỹ nhằm làm sụp đổ xuất khẩu năng lượng của Iran xuống mức dưới thời Trump sẽ không phải là nước đi trong thời gian tới”, ông Rome nói thêm.
Hiệp ước hạt nhân dường như gần hồi sinh vào tháng 3 nhưng các cuộc đàm phán đã bị phá vỡ một phần về việc liệu Washington có thể loại bỏ Vệ binh Cách mạng Hồi giáo, lực lượng kiểm soát các lực lượng vũ trang và tình báo mà Washington cáo buộc là một chiến dịch khủng bố toàn cầu, ra khỏi danh sách Tổ chức Khủng bố Nước ngoài của Hoa Kỳ hay không.
Không thể tìm ra thông tin liên lạc của hai nhân vật tên Gao và Bhore để yêu cầu bình luận. Công ty quản lý tòa nhà ở bang Maharashtra, Ấn Độ, nơi Bộ Ngân khố cho biết căn hộ của Bhore tọa lạc, không trả lời các cuộc gọi cuối ngày 16/6.
