Mong muốn của Việt Nam thay đổi quy định về bảo hộ dược phẩm có thể nhận được sự ủng hộ của TPP-11, tức là các nước còn lại trong Hiệp ước Quan hệ Đối tác Xuyên Thái Bình Dương không có Mỹ, nhưng các chuyên gia mới đây nhận định rằng Việt Nam có thể trở thành “mắt xích yếu nhất” trong triển vọng cứu vãn hiệp ước thương mại tự do này.
11 nước còn lại trong hiệp ước thương mại xuyên Thái Bình Dương, sau khi Mỹ rút lui, đang hy vọng sẽ đúc kết lại thỏa thuận mậu dịch đa quốc gia này. Một trong những thay đổi được cân nhắc tại vòng đàm phám 3 ngày kết thúc hôm thứ Tư 30/8 tại Sydney, theo Trung tâm Nghiên cứu Chính sách và Kinh tế (CEPR) ở Washington, là sẽ loại bỏ điều kiện đòi các nước TPP phải tăng cường bảo vệ bản quyền dược phẩm. Các quy định bảo hộ đó đẩy giá dược phẩm có bác sĩ kê toa lên rất cao. Bản quyền và các quy định bảo hộ có liên quan tương đương với mấy ngàn phần trăm thuế nhập khẩu đánh trên các mặt hàng được bảo hộ.
Nỗ lực thúc đẩy bãi bỏ hàng rào bảo hộ này hình như xuất phát từ Việt Nam. Nhưng nay công nghiệp dược phẩm Mỹ không còn hiện diện tại bàn đàm phán nữa, các nước còn lại trông có vẻ thuận theo xu hướng đó.
Việt Nam là một trong những nước theo trông đợi sẽ hưởng lợi kinh tế lớn nhất từ TPP nguyên thủy nhờ được được tiếp cận lớn hơn vào thị trường Hoa Kỳ.
Thế nhưng, ngay sau khi lên nhậm chức hồi tháng 1 năm nay, tổng thống Donald Trump đã rút Mỹ ra khỏi TPP như ông đã hứa hẹn trong lúc tranh cử -- một phần của nghị trình “nước Mỹ trên hết” của tân lãnh đạo Tòa Bạch Ốc.
Ông Matthew Goodman, chuyên gia của Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS) tại Washington, một cựu quan chức trong chính quyền của Tổng thống Barack Obama, được hãng thông tấn AP trích lời nói rằng rằng hiệp ước TPP mới có những chỗ khó tháo gỡ.
Ông nói với các phóng viên báo chí tại Canberra hôm 29/8 rằng: "Đối với Việt Nam, họ nhất thiết phải thực hiện những cải cách khó khăn đối với các doanh nghiệp nhà nước và cải cách về lao động và các lãnh vực khác... để đổi lấy việc tiếp cận thị trường Mỹ nhiều hơn, đặc biệt là ngành dệt may và giày dép."
"Nếu không có những điều khoản này,” chuyên gia Goodman nói, “người ta có thể hỏi tại sao Việt Nam cần phải tham gia TPP?"
Tin nói cũng có những thách thức trong việc giữ Malaysia tham gia TPP.
Ông Goodman nhận định tiếp rằng hiệp ước thương mại xuyên Thái Bình Dương không có Mỹ và Việt Nam, hay TPP-10, sẽ là lựa chọn tốt thứ ba, nhưng còn hơn là để TPP tắt dần.
Ông Goodman tin rằng Hoa Kỳ khuyến khích Australia, Nhật Bản và New Zealand khôi phục hiệp ước thương mại đa quốc gia này, và "giữ chỗ" để Mỹ sẽ quay lại.
Bộ trưởng Thương mại Steve Ciobo của nước chủ trì cuộc đàm phán nói rằng nhìn chung các nước TPP-11 mong muốn đạt được một thỏa thuận tại hội nghị thượng đỉnh APEC vào tháng 11 sắp tới tại Việt Nam.
(Nguồn: AP, CEPR, VNEpress)
