Dấu diếm mãi, rồi sự thật đầy đủ cũng lộ ra.
Trong Đại lễ Ngàn năm Thăng Long được chuẩn bị 8 năm nay, sự kiện văn hóa - chính trị lớn nhất là hoàn thành và trình chiếu khắp nước cũng như ra quốc tế bộ phim sử thi mang tên "Đường đến Thăng Long". Phần lớn nhân dân ta nghĩ rằng đây sẽ có thể là bộ phim lớn nhất, tiêu biểu nhất của ngành điện ảnh Việt Nam trong thời đổi mới. Nhiều người Việt trong và ngoài nước từng tự hào được biết ngành phim truyện Việt Nam ở trong nước khá trưởng thành, thường dự những Đại hội liên hoan phim quốc tế, từng đoạt vài giải thưởng trong những cuộc đọ sức nơi xứ người. Đối với họ, Đại lễ Ngàn năm Thăng Long là dịp biểu dương tinh thần độc lập, tự chủ của dân tộc Việt ta suốt hơn ba ngàn năm lịch sử. Họ hy vọng nhân dịp này ngành điện ảnh dân tộc sẽ tỏ rõ tinh thần tự lập tự cường truyền thống của dân tộc, và bộ phim sử thi về Lý Thái Tổ sẽ là cái đinh vàng của năm Đại lễ này.
Ai cũng mong vậy mà oái oăm làm sao, sự thật không phải vậy! Trước đây đã có "tin đồn" là bộ phim đang được quay tại Trung Quốc, vì rằng muốn cho bộ phim được thật hoành tráng, phải có trường quay rộng lớn, máy móc hiện đại, đạt chất lượng ở mức cao thì ta cần nhờ vả nước láng giềng. Đã có nhiều ý kiến phản biện trong giới văn hóa - trí thức cho rằng ta có sức đến đâu thì cố làm đến đó, tự lực tự cường là điều quý nhất, cần thiết trong dịp "nghìn năm một thuở" này. Thế nhưng lãnh đạo trên cao, các quan chức Ban Tuyên giáo Trung ương, Bộ Thông tin Truyền thông, Hội liên hiệp Văn học nghệ thuật phán xuống rằng trong thời buổi hội nhập quốc tế, việc phối hợp, hợp tác quốc tế là chuyện bình thường, có gì đâu mà phải ngại, huống gì đây là ta bỏ tiền ra thuê trường quay kia mà! Thế rồi "chuyện thuê trường quay" tuy giữ kín vẫn bị tiết lộ. Các báo trong nước không dám đưa tin hay bàn tán gì về câu chuyện cực kỳ nhạy cảm này.
Nay được biết thêm nhiều chi tiết. Bộ phim sử thi mang tên "Đường tới Thăng Long", dài 12 tập, mỗi tập chừng 45 phút, vị chi là gần 10 tiếng đồng hồ. Phim được quay tại trường quay Hoàng Điểm, tỉnh Triết Giang, Trung Quốc, do Công ty cổ phần truyền thông Trường Thành của Hoa Nam, Trung Quốc, đảm nhiệm. Phim được quay từ ngày 13-12-2009, dự kiến đến cuối tháng 3-2010 hoàn thành. Về phía Việt Nam nghệ sỹ Phạm Tiến Lộc đóng vai Lý Thái Tổ, nghệ sỹ trẻ Lưu Thành Đạt đóng vai Lý Công Uẩn khi còn bé. Vai Hoàng hậu Thanh Liên do nghệ sỹ Thụy Vân (từng là á hậu trong một cuộc thi hoa hậu) đóng; vai Thanh Liên khi còn nhỏ do Phùng Hoài Linh đóng. Hoàng hậu Dương Vân Nga do nghệ sỹ Phan Hòa, vua Lê Hoàn do Hoàng Hải, vua Đinh Tiên Hoàng do Nghệ sỹ Trung Hiếu và Quốc sư Vạn Hạnh do nghệ sỹ Phạm Anh Dũng đóng. Đoàn làm phim phía Việt Nam - gần 40 người - ở trường quay gần 4 tháng nay, ăn Tết Canh Dần xa nhà, giữa mùa đông lạnh giá thường âm 5 đến 10 độ. Theo hợp đồng, phía Trung Quốc có đạo diễn Cận Đức Mậu, người Trung Quốc một trăm phần trăm, không biết chữ Việt và tiếng Việt, đảm nhận việc đạo diễn, chỉ đạo nghệ thuât cho bộ phim này. Có thể nói bộ phim lịch sử này sẽ là công đầu của một ông Tàu. Các cảnh triều vua nhà Đinh, nhà Tiền Lê và nhà Lý ở Hoa Lư, Thăng Long được tái hiện trong phim đều là cảnh trong trường quay Trung Quốc. Các y phục của ba triều đại nước Việt do các nghệ sỹ Việt Nam đóng đều mượn và may tại Trung Quốc. Hàng nghìn quần chúng của bộ phim, từ thị vệ, hoạn quan, thái giám, lính hầu, giám mã, quan lại, nhà nho, sĩ tử, thị dân, thương gia, nông dân, trẻ chăn trâu… đều là người Trung Quốc, già trẻ lớn bé đều là dân Tàu đột lốt Việt. Các đền chùa miếu mạo, lăng tẩm dinh thự ở vùng Hoa Lư, Thăng Long và phong cảnh nước Việt ta đều mượn cảnh các kiến trúc và phông màn của Trung Quốc. Cho nên đã có không ít người lo và các bloggers báo động cho nhau rằng "Lý Thái Tổ đã bị bắt cóc ra khỏi nước ta!" và "bộ phim lịch sử của Đại lễ Ngàn năm Thăng Long đã bị mất hồn". Hồn đây là Hồn Nước, Hồn Dân tộc, Hồn Việt Nam. Dù cho bộ phim dài, cảnh hoành tráng, sắc màu rực rỡ, cờ xí rợp trời, kèn trống inh ỏi, quần chúng đông đúc, kỹ thuật quay, dựng rất hiện đại... nhưng mất hồn, mất linh hồn, mất Hồn Thiêng Dân Tộc là mất hết, mất sạch. Còn là vết nhơ ngàn năm.
Hãy đọc lại nghị quyết của Bộ Chính trị, 2 nghị quyết của Thành ủy Hà Nội về Đại Lễ Ngàn năm Thăng Long. Qua bi kịch của bộ phim trên, có nên thay đổi một loạt chữ trong các nghị quyết trên cho đúng với sự thật chăng? Độc lập thành Bắc thuộc. Tự chủ thành tự sát. Tự cường thành bạc nhược. Tự hào thành ô nhục. Cái Đinh vàng ư? hay là cái đinh rỉ đâm vào trái tim của hơn 80 triệu con người Việt Nam luôn mang trong mình dòng máu Việt, tấm lòng Việt, tâm hồn Việt mãi mãi trường tồn. Bộ phim ngoại tộc trên đây nên mang tên "Lạc đường tới Thăng Long" vì từ Hoa Lư đến Thăng Long chỉ hơn trăm kilômét, lại đi lạc vạn dặm sang Hoa Nam, rồi mới trở về Thăng Long! Hãy để trình chiếu riêng cho Đại Hội XI của đảng CS VN vào đầu năm 2011.
