Ngoại trưởng Hoa Kỳ John Kerry tuyên bố việc Hoa Kỳ bác bỏ thỏa thuận hạt nhân vói Iran sẽ gây mất ổn định cho mối quan hệ với các đồng minh về các vấn đề cấp thiết.
Ông Kerry nói, “Thưa các bạn, đó là một công thức để họ mau chóng bỏ ra khỏi Ukraine, nơi mà vốn họ đã cảm thấy rất nguy hiểm và bấp bênh, và sẵn sàng nói, ‘chúng tôi đã làm phần vụ của chúng tôi.” Ông Kerry muốn đề cập đến những nỗ lực ủng hộ chính phủ Ukraine trong cuộc chiến chống lại các phần tử nổi dậy được Nga hậu thuẫn.
Ông Kerry đưa ra nhận định hôm thứ ba trong một cuộc thảo luận về hạt nhân Iran do công ty truyền thông Thompson Reuters chủ trì.
Quốc hội có 60 ngày để xét duyệt hiệp ước hạt nhân Iran, còn được gọi là Kế hoạch Hành động Toàn diện Chung (JCPOA)
Các nhà lập pháp có thể thông qua một nghị quyết phê chuẩn hay không phê chuẩn hoặc không có hành động. Tổng thống Barack Obama đã tuyên bố ông sẽ phủ quyết mọi biểu quyết chống thỏa thuận, nhưng việc phủ quyết của ông có thể bị vô hiệu hóa bởi 2 phần ba số phiếu tại Quốc hội.
Trong khi các giới chức chính quyền Obama bênh vực cho thỏa thuận, nhiều nhà lập pháp Cộng Hòa và một số nhà lập pháp Dân chủ đã bày tỏ sự quan ngại về kế hoạch, trong số này có Thượng nghị sĩ Chuck Schumer của đảng Dân chủ.
Tuần trước, ông Schumer loan báo sẽ bỏ phiếu ‘chống’. Ông nói rằng JCPOA sẽ giúp Iran đạt được các “mục tiêu song hành” là loại trừ các biện pháp chế tài mà vẫn duy trì sức mạnh hạt nhân và phi hạt nhân.
Nhưng ông Kerry nói nếu Quốc Hội chung cuộc giết chết thỏa thuận, được sự hậu thuẫn của các thành viên thường trực khác trong Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc và Đức (tức khối P5+1) thì có thể gây phương hại cho chính sách đối ngoại của Hoa Kỳ.
Ông Kerry nói, “Nếu Hoa Kỳ muốn cư xử như thế, thì không những chúng ta mất đi các đồng minh về vấn đề chế tài, mà chúng ta còn mất đi hậu thuẫn của họ nếu chúng ta sử dụng hành động quân sự.”
Hồi tháng 7, Iran và khối P5+1 đã đồng ý về một kế hoạch đòi hỏi Tehran hạn chế việc tinh luyện uranium và tuân thủ các cuộc kiểm tra của Cơ quan Nguyên tử năng Quốc tế để có thể được nới lỏng các biện pháp chế tài gây tê liệt cho nền kinh tế của họ.
Thỏa thuận bao gồm những điều khoản nhằm áp dụng trở lại các biện pháp chế tài nếu các thanh sát viên quyết định là Iran đã gian dối.
Ông Kerry nói đó là một “thỏa thuận tốt” để “hoàn thành công tác.”
Tổng thống Obama đã gợi ý rằng phần lớn sự chống đối gay gắt của đảng Cộng hòa đối với thỏa thuận mang tính cách chính trị.
Trong một cuộc phỏng vấn với đài phát thanh NPR hôm thứ hai, ông nói, “Điều không may là phần lớn những người trong đảng Cộng Hòa, nếu không nói là gần như toàn bộ các đại diện của đảng, sẽ chống đối bất cứ chuyện gì tôi làm.”
Các đảng viên Cộng hòa chỉ trích thỏa thuận gồm Thượng nghị sĩ Lindsey Graham, một nhân vật đang tìm cách để được đảng Cộng Hòa đề cử ra tranh chức Tổng thống.
Sau một cuộc họp báo hồi tháng 7 của Ngoại trưởng Kerry, ông Graham tuyên bố, “Chung cuộc, có một thỏa thuận tốt hơn cho thế giới và Hoa Kỳ, với một tổng thống mới.”
Mặt khác, chính quyền Obama đã tranh thủ được sự ủng hộ hôm thứ hai của Thượng nghị sĩ Dân chủ Amy Klobuchar. Bà nói nếu Quốc hội bỏ phiếu chống thỏa thuận thì Iran sẽ tiếp tục “các hoạt động gây mất ổn định” trong khi theo đuổi vũ khí hạt nhân.
Một nhóm gồm 36 tướng lãnh và đô đốc hồi hưu cũng bày tỏ sự ủng hộ trong một bức thư ngỏ, gọi thỏa thuận là “phương tiện hữu hiệu nhất hiện có được để ngăn chặn Iran thủ đắc vũ khí hạt nhân.”
Các vị cựu sĩ quan này nói, “Nước Mỹ và các đồng minh của chúng ta, ở Trung Đông và trên khắp thế giới, sẽ an toàn hơn khi thỏa thuận này được thực thi đầy đủ.”
