Nghèo khó không phải là hình ảnh đầu tiên ta mường tượng khi nghĩ đến Nhật Bản. Dẫu sao thì cũng không có trẻ em đi ăn xin ngoài đường phố ở các thành phố lớn của Nhật. Ta thường ít khi thấy người dân Nhật công khai ta thán về sự sa sút kinh tế trong nước. Nhưng nhà nghiên cứu chính phủ kỳ cựu Aya Abe nói rằng tỷ lệ nghèo khó của Nhật Bản đứng ở mức cao hàng thứ tư trong số các nước đã phát triển.
Bà Abe nói bà nhìn thấy sự nghèo khó ở các trường học, nơi học sinh thú nhận là chỉ tắm có một lần một tuần. Một số em không mua nổi bút chì để dùng trong lớp học.
Bà Abe cho biết: “Các em có thể không đi ăn xin ngoài đường phố hoặc không biến thành tội phạm, nhưng sự nghèo khó vẫn có. Chỉ là chúng ta phải mở mắt to mới thấy được.”
Bà Abe cho rằng tình trạng trẻ em nghèo khó gia tăng là vì thành phần dân số biến đổi, nền kinh tế khó khăn và tiền đóng vào quỹ an sinh xã hội cao. Bà nói có ít người hơn sống trong những gia đình gồm 3 thế hệ, với cha mẹ và ông bà cùng làm việc. Con số các bà mẹ độc thân đã tăng lên. Lương bổng của những người cha trẻ tuổi thì lại giảm xuống trong tình trạng kinh tế xuống dốc. Tiền đóng cho quỹ an sinh xã hội tăng lên trong 20 năm qua, đặt các gia đình trước ngưỡng cửa của sự nghèo khó.
Bà Abe cho biết các cuộc khảo sát thực hiện bởi Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế cho thấy tình trạng nghèo khó gia tăng ở Nhật Bản trước cả cuộc khủng hoảng kinh tế toàn cầu năm 2008. Nhưng chính phủ và công chúng Nhật không chịu thừa nhận sự kiện đó cho đến lúc ấy – một phần vì thành kiến có liên quan đến sự nghèo khó.
Bà Abe nói: “Tôi phải nói rằng không ai thích các cơ quan truyền thông Nhật Bản đề cập đến sự nghèo khó của Nhật. Mặc dù Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế thông báo sự thực này và chi nhánh cơ quan ở Nhật Bản loan báo bằng tiếng Nhật, tin này cũng không được đưa lên các bài báo.”
Bà Abe nói rằng tân Thủ tướng Yukio Hatoyama đã thực hiện một biện pháp quan trọng để làm giảm nhẹ vấn đề. Năm tới, Đảng Dân chủ Nhật Bản của ông dự định tăng gấp đôi tiền trợ cấp chăm sóc trẻ hàng tháng cho các gia đình.
Nhưng bà Abe muốn chính phủ phải mở rộng sự hỗ trợ tài chính thêm nữa.
Bà muốn chính phủ đơn giản hóa thủ tục xin trợ cấp và cung cấp học bổng cho các học sinh phải chật vật để trả học phí tại các trường trung học và đại học. Hiện nay, Nhật Bản mới chỉ cho vay tiền học.
Bà Abe nói chính phủ phải hành động nhanh bởi vì nếu không thì vấn đề sẽ càng tệ hại hơn trong những năm sắp tới.
Tình trạng trẻ em nghèo khó ở Nhật Bản đang gia tăng với một tỷ lệ không ngờ. Đó là nhận định của một nhà nghiên cứu chính phủ kỳ cựu khảo sát về sự sa sút của nền kinh tế nước này. Bà Aya Abe nói 15% trẻ em Nhật sống trong cảnh nghèo khó và chính phủ không có đủ các biện pháp để giúp đỡ các em. Từ Tokyo, thông tín viên Akiko Fujita gửi về bài tường thuật sau đây.
