Một tướng lĩnh hàng đầu của Hải quân Iran hôm thứ Hai ngày 27/8 đã nói rằng nước ông đã kiểm soát hoàn toàn Eo biển Hormuz, tuyến đường hàng hải quan trọng của thế giới với 1/3 lượng dầu vận chuyển bằng đường biển của thế giới đi qua mỗi ngày.
Tướng Alireza Tangsiri, tư lệnh Vệ binh Cách mạng Iran, cho biết Iran đã kiểm soát hoàn toàn Vịnh Ba Tư và Eo biển Hormuz ở cửa ngõ dẫn vào Vịnh, hãng tin Reuters cho biết.
Eo biển này, nơi hẹp nhất có chiều rộng 21 dặm, là tuyến đường biển duy nhất mà các nước xuất khẩu dầu lớn nhất trên thế giới vận chuyển dầu ra ngoài đến Ấn Độ Dương.
Eo biển Hormuz là nơi mà phần lớn dầu của Ả Rập Saudi phải đi qua, theo Cơ quan Thông tin Năng lượng Mỹ. Ả Rập Saudi đã xây dựng các đường ống để tránh qua eo biển nhưng đa phần dầu thô được vận chuyển bằng đường biển. Điều đó có nghĩa rằng bất cứ hành động nào của Iran phong tỏa tuyến đường này sẽ tác động đến người tiêu dùng trên toàn thế giới.
Một phúc trình của cơ quan này hồi năm 2012 cho biết trong trường hợp eo biển Hormuz bị phong tỏa, cho dù chỉ là tạm thời, có thể sẽ dẫn đến giá nhiên liệu tăng đáng kể.
Kể từ đầu tháng Tám, Iran đã bắt đầu tập trận ở quy mô lớn ở Eo biển Hormuz với sự tham gia của hơn 50 tàu thuyền quân sự cỡnhỏ để diễn tập chiến dịch đổ ra ồ ạt vốn có thể đóng lại tuyến đường hàng hải trọng yếu này. Trong chỗ hẹp nhất chỉ có 21 dặm đó thì mỗi chiều lưu thông của tàu bè rộng hai dặm.
Cuộc diễn tập này diễn ra sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump quyết định rút Mỹ ra khỏi một thỏa thuận hạt nhân lịch sử với Iran và lãnh đạo hai nước đã có những lời lẽ nảy lửa nhằm vào nhau.
Iran thường đưa tàu nhỏ ra hoạt động ở eo biển Hormuz và vùng biển lân cận và đã đe dọa đóng tuyến đường hàng hải nhộn nhịp này. Trong những tuần vừa qua, Tổng thống Iran Hassan Rouhani một lần nữa đã lặp lại lời đe dọa trên khi nói rằng nếu các lệnh trừng phạt của Mỹ đe dọa xuất khẩu dầu thô của Iran thì phần xuất khẩu còn lại của khu vực Trung Đông cũng sẽ bị đe dọa.
Tuy nhiên nếu Iran thật sự thực hiện lời đe dọa của họ là phong tỏa tuyến đường biển này thì Hoa Kỳ sẽ có phản ứng tức thì.
“Hoa Kỳ và các đối tác của chúng tôi cung cấp và thúc đẩy an ninh và ổn định ở khu vực mỗi ngày,” phát ngôn nhân Chloe Morgan của Bộ chỉ huy Trung tâm của Hải quân Mỹ phát biểu trong một thông cáo gửi đến Fox News hôm thứ Hai ngày 27/8. “Chúng tôi cùng nhau đảm bảo quyền tự do lưu thông và dòng chảy thương mại tự do ở bất cứ nơi nào luật pháp quốc tế cho phép.”
Tướng Joseph Votel, người đứng đầu Bộ chỉ huy Trung tâm của Mỹ, hồi đầu tháng nói rằng Iran đang thể hiện sức mạnh quân sự của họ và có khả năng cài bom và các tàu chứa chất nổ ở tuyến hải lộ này cũng như có thể triển khai tên lửa và radar dọc theo bờ biển của họ. Ông nói rằng Mỹ và các nước đồng minh thường xuyên diễn tập ứng phó với khả năng đó và đã sẵn sàng đảm bảo tự do hàng hải ở vùng biển này.
“Chúng tôi ý thức những gì đang diễn ra và chúng tôi luôn sẵn sàng bảo vệ mình,” ông nói với các phóng viên.
Ông Jim Jones, cựu cố vấn an ninh quốc gia dưới thời Tổng thống Barack Obama, phát biểu trong một cuộc phỏng vấn hồi đầu tháng rằng Hải quân Iran nên bị ‘quét sạch’ nếu họ có hành động phong tỏa tuyến đường hàng hải.
“Nếu họ làm điều gì đó ở Eo biển Hormuz thì tôi sẽ muốn thấy hải quân của họ biến mất,” ông nói.
