Hôm 30/10, Tổ chức Theo dõi Nhân quyền (HRW) kêu gọi chính phủ Nhật nên hủy các kế hoạch tài trợ hàng triệu đôla cho Bộ Công an Việt Nam vì cho rằng cơ quan này là “đối tượng chủ chốt vi phạm nhân quyền.”
Vào ngày 19/10/2020, Bộ Ngoại giao Nhật công bố khoản tài trợ 300 triệu yên (2,84 triệu đôla Mỹ) cho Bộ Công an để mua các thiết bị không xác định cho mục đích “chống khủng bố” và “duy trì trật tự công cộng.” Bộ Ngoại giao Nhật tuyên bố khoản tài trợ sẽ “đóng góp” vào việc “tăng cường các biện pháp chống khủng bố và duy trì trật tự công cộng,” và sẽ “ổn định xã hội” ở Việt Nam.
Ông Phil Robertson, Phó giám đốc khu vực châu Á của HRW cho biết trong thông cáo ngày 30/10: “Chính phủ Nhật không nên trao một đồng yên nào cho Bộ Công an Việt Nam, một bộ phận vi phạm nhân quyền khét tiếng với bề dày thành tích tra tấn các nghi phạm và những người bảo vệ nhân quyền.”
Ông Robertson nói thêm: “Cung cấp cho Việt Nam trang thiết bị dưới chiêu bài “chống khủng bố và trật tự công cộng” sẽ chỉ giúp cảnh sát dễ dàng đàn áp dã man các cuộc biểu tình ôn hòa.”
Cung cấp cho Việt Nam trang thiết bị dưới chiêu bài “chống khủng bố và trật tự công cộng” sẽ chỉ giúp cảnh sát dễ dàng đàn áp dã man các cuộc biểu tình ôn hòa.Ông Phil Robertson, HRW
Trong nhiều thập kỷ qua, lực lượng công an Việt Nam, hoạt động dưới sự giám sát của Bộ Công an, đã đánh đập, tra tấn và đối xử tệ bạc với vô số người bị giam giữ mà hầu như không bị trừng phạt, tuyên bố cho biết.
Thông cáo của HRW cũng dẫn ra một số trường hợp nghi can hình sự hay tù chính trị, những người bị giam giữ chỉ vì thực hành hoặc đòi các quyền cơ bản một cách ôn hòa, đã bị công an Việt Nam tra tấn, ngược đãi trong những năm gần đây.
“Những người đóng thuế cho chính phủ Nhật Bản cần yêu cầu chính phủ mình đề cao các nguyên tắc nhân quyền trong các chương trình tài trợ nước ngoài, bắt đầu bằng việc hủy bỏ gói tài trợ này cho cơ quan cấp bộ của Việt Nam xâm phạm nhân quyền nặng nề nhất”, ông Robertson nói trong thông cáo.
Khi được HRW hỏi về loại thiết bị nào sẽ được mua bằng viện trợ tài chính của Nhật Bản, Bộ Ngoại giao Nhật Bản cho biết sẽ “phối hợp với chính phủ Việt Nam trong tương lai.”
HRW khuyến nghị rằng thay vì hỗ trợ tiền cho công an Việt Nam, Nhật nên kêu gọi chính phủ Việt Nam thực hiện cải cách thể chế lớn trong Bộ Công an, bao gồm việc thành lập một ủy ban khiếu nại độc lập của công an để tiếp nhận các khiếu nại từ công chúng và giám sát các vấn đề nội bộ và các đơn vị trách nhiệm chuyên môn của công an.
Bộ Công an cũng nên sửa đổi các quy định và hướng dẫn trong ngành về việc sử dụng vũ lực để phù hợp với các tiêu chuẩn luật pháp quốc tế, HRW đưa ra khuyến nghị.
Cũng trong tháng này, trước khi tân Thủ tướng Nhật Yoshihide Suga lên đường thăm chính thức Hà Nội hôm 19/10, cộng đồng người Việt tại Nhật và các nhóm nhân quyền gốc Việt đã tổ chức tuần hành và tuyệt thực tại Tokyo để kêu gọi chính phủ Nhật gây áp lực với Việt Nam về các vi phạm nhân quyền.
Trong một bức thư ngày 16/10, HRW hối thúc Thủ tướng Suga nên nêu lên mối quan ngại về việc Việt Nam vi phạm các quyền dân sự và chính trị, bao gồm tự do ngôn luận, tụ họp ôn hòa và quyền tự do đi lại với giới lãnh đạo Việt Nam.
